Schrijft er iemand in dit online tijdschrift iets leuks over een zinnetje in Karel ende Elegast en dan moet ik zo nodig in een vlaag van beroepsdeformatie opmerken dat het zinnetje niet correct geciteerd is of dat de gebruikte editie niet deugde. Maar ik wil het goedmaken.
Nadat ik gezien had dat in de Lijst van gedigitaliseerde Middelnederlandse handschriften en drukken in binnen- en buitenlandse bibliotheken de link naar de rijmincunabel A (KB Den Haag 169 G 63) vastloopt, ben ik op zoek gegaan naar een alternatief, en heb dat uiteindelijk ook kunnen vinden.
Helaas staat deze digitale Karel ende Elegast niet op de website van de KB Den Haag, maar op Early European Books, een website die gehost wordt door ProQuest. Dat is een commercieel bedrijf, dat handschriften en oude drukken digitaliseert voor bibliotheken. Ik als eindgebruiker ben daar niet helemaal gelukkig mee, want die digitale boeken liggen aan de ketting. Maar omdat dit boek in Den Haag ligt, mits u een Nederlands IP adres heeft, kunt u het op uw scherm krijgen en zelfs downloaden.
Daarvoor moet u naar de website van de KB gaan: https://www.kb.nl/
Klik op: Kies zoekbron
Klik op: Zie alle digitale bronnen
In het zoekvenster vult u in: “Early”, gevolgd door [Enter] en ziet dan:
Klik nu op Early European Books (EEB) en merk op dat hier alleen toegang verschaft wordt tot boeken van de KB Den Haag. Wilt u meer zien dan moet u verbonden zijn aan een academische instelling met een ProQuest abonnement.
Als het goed is, ziet u nu dit scherm:
In het zoekscherm vult u in: karel ende elegast, gevolgd door [Enter]. Als dit goed gaat, ziet u nu:
Klik op de postzegel en u ziet dit tableau:
Rechtsboven ziet u staan: Download pdf. Doe dat onmidellijk, want u kunt deze URL niet bewaren. U zult elke keer deze weg opnieuw moeten bewandelen om hier te komen.
Het door mij gewraakte zinnetje vindt u bijna onderaan op fol. 22 verso.
Het werkt.
Het was even zoeken naar het zinnetje. In het gescande exemplaar is rechtsboven een bladnummering aangebracht, maar die begint op de eerste tekstpagina en niet op de titelpagina. Volgens die nummering staat het zinnetje dus op fol. 21 verso. Overigens ontbreekt fol. 5 (4 volgens de aangebrachte nummering). De in de marge geschreven regeltelling telt echter door alsof dat blad wel aanwezig was. Is het blad verdwenen of gemist met scannen?
In 1977 verscheen als eerste deel in een reeks facsimile’s uit te geven door New Rhine Publishers, een facsimile editie van het oudste bewaard gebleven exemplaar van Karel ende Elegast, KB Den Haag 169 G 63, met een inleiding van A.M. Duinhoven. Prima zwart-wit foto’s en met een gedetailleerde beschrijving van de druk. In deze facsimile editie begint de bladnummering met de titelpagina. Mijn fol. 22 verso = fol. 21 verso volgens de bladnummering van, ik vermoed, Cornelis van Alkemade (1654-1737), de oudste bekende bezitter.
Wat betreft het ontbreken van blad 4 in de oude foliëring, daar slaat u de spreekwoordelijke spijker op zijn kop. In de facsimile editie ontbreekt dat blad niet.Zo te zien is het boekje niet zo lang geleden opnieuw ingebonden, en wel met zoveel schutbladen dat de scanner het overzicht verloor en blad 5 (4) oversloeg. Wat een verschutting! Dank u zeer voor het constateren en melden van deze omissie! Ik zal contact opnemen met de KB. Zal ook morgen de ontbrekende bladzijde scannen en in dit tijdschrift publiceren.
Heb het mankement gemeld bij mijn contactpersoon.
Hier zijn de links naar het ontbrekende blad:
http://bouwstoffen.kantl.be/bml/Karel_ende_Elegast/KB_Den_Haag_169_G_63_fol._4_recto.pdf
http://bouwstoffen.kantl.be/bml/Karel_ende_Elegast/KB_Den_Haag_169_G_63_fol._4_verso.pdf
Met dank aan Marieke van Delft, conservator Oude Drukken van de KB Den Haag.
Heb ik nog een tip tot slot.
Wie Adobe Acrobat Pro op zijn PC heeft staan, of een programma met vergelijkbare mogelijkheden, die kan de schutbladen uit de digitale reproductie verwijderen, zodat alleen de ‘echte bladzijden van het boekje overblijven. Dat kijkt een stuk prettiger.
Omdat de software van deze website een verandering in de tekst van een reactie niet doorgeeft aan de abonnees, meld ik in deze nieuwe reactie dat ik van Marieke van Delft, conservator Oude Drukken KB Den Haag, officiële kleurenfoto’s van de twee ontbrekende blazijden in de digitale reproductie van Karel ende Elegast (169 G 63) ontvangen heb. De links staan hierboven.
Wat UI’s het dan weer jammer dat ik niet aan een academische instelling verbonden ben…