Ruim een jaar terug schreef ik hier een stukje over het mij volslagen onbekende concept bitterballenelftal. De term werd gebruikt om duidelijk te maken dat een elftal in kwestie vooral voor de lol voetbalt, dat wil zeggen, voor de derde helpt in de kantine waar de bitterballen klaar staan. Onlangs kwam ik er achter dat dit een breed gedragen concept is: een samenstelling van de term voor een groep sporters met een versnapering die na de wedstrijd voor de gezelligheid wordt genuttigd betekent dat die groep sporters er niet is om serieus mee te doen aan de competitie. In het Nederlandse voetbal heet dat een bitterballenelftal, in het roeien—in ieder geval in Oxford—heet dat een beer boat, een ‘bierboot’.

Misverstand

Ik moet eerlijk toegeven, toen ik voor het eerste de term beer boat hoorder had ik niet door dat het ging om een groep roeiers die meedoet voor de gezelligheid. Als voormalig Groninger student en promovendus dacht ik bij een beer boat aan een boot waar je op ging zitten om bier te drinken. Google wijst uit dat dat geen vreemde interpretatie is: de topresultaten zijn allemaal toeristische activiteiten in de Nederlandse—Amsterdamse—grachten waar je met een groep op een bootje gaat zitten en bier gaat drinken.

Dat misverstand ging aan mij en mijn gesprekspartners voorbij. We stonden voor de bootclub van ons “college” naar een paar trainende studenten te kijken en iemand maakte een grap over een beer boat. Ik pakte de grap op door te beginnen over een boot die bier kwam brengen naar de roeiers, denkend dat dat is wat ze bedoelden met een beer boat. We hadden lol, en niemand had door dat we elkaar niet helemaal goed begrepen hadden.

Voor de lol

Maar iets later zag ik op Facebook—Oxford heeft een speciale pagina waar mensen anoniem opmerkingen over roeien maken, OxRow—dat er gepraat werd over een beer boat als een groep van acht roeiers die het voor de lol doet. En voor de duidelijkheid: roeien is in Oxford een serieuze bezigheid. Dat is deels natuurlijk vanwege de jaarlijkse The Boat Race tussen Oxford en Cambridge, maar het is ook de meest prominente vorm van competitie tussen de colleges onderling. (Oxford is niet een universiteit zoals wij die kennen met faculteiten, maar bestaat uit 38 colleges die zelfstandig functioneren, maar gezamenlijk de universiteit worden.) Jaarlijks zijn er twee grote races en daar wordt flink op getraind—behalve dus als je meedoet in een beer boat; dan ga je misschien in de weken voor de competitie een paar keer in een boot zitten om te wennen, maar dat is het dan ook wel. Zo omschrijft Keble College een beer boat (Summer Eights is een jaarlijkse roeiwedstrijd):

There is also an annual beer boat for Summer Eights, which brings together a bunch of people who are unable to train regularly but would like to join in with the fun.

Het grappige aan dit concept beer boat is dat het niet alleen een onderdeel is van het lexicon van de roeiwereld, in ieder geval in Oxford (ik hoor graag hoe het zit in het Nederlandse roeien), het is zelfs onderdeel van de statuten van sommige colleges. University College, het eerste college van Oxford, heeft aparte lidmaatschapsprijzen voor beer boats. Waarom is me niet helemaal helder, mogelijk vanwege de hogere risico’s die een vrij relaxte groep roeiers met zich meebrengt—roeien, zeker op een smalle rivier als de Thames in Oxford, brengt risico’s met zich mee. Vreemd genoeg definieert het college nergens wat zo’n beer boat dan is; het wordt gewoon als bekend verondersteld.

Universeel

Wat ik me nu afvraag is hoe universeel het is om op deze manier om over gezelligheidsteams te praten: in welke andere sporten gebruiken mensen samenstellingen als bitterballenelftal en beer boat? Iemand op Twitter suggereerde dat er zelfs hele competities zijn waarbij het puur om de gezelligheid gaat; zijn dit dan ook [drank/snack]competities? En zijn er voor kinderen dan ook bijvoorbeeld ranjacompetities of ranjateams? En de belangrijkste vraag van allemaal: hoe kan het dat in twee totaal verschillende sporten, in twee verschillende landen, we exact hetzelfde soort samenstelling vinden? Had ik maar een onderzoeksstudent in sociolinguistiek die zich bezig wilde houden met dvan de amateursport.