Door Marc van Oostendorp

Wie over honderd jaar iets over taal en literatuur in Nederland anno 2019 wil begrijpen, zal de volgende serie tweets aandachtig moeten bestuderen:

Tot onze spijt is in de epiloog van het Boekenweekgeschenk een d/t-fout geslopen. De oorspronkelijke tekst van Jan Siebelink was foutloos, hoe dit in het daarop volgende maakproces is geslopen kunnen we niet meer achterhalen. (1/3)

— Boekenweek (@Boekenweek) 12 maart 2019

We ontdekten dit precies op het moment dat het Boekenweekgeschenk aan de boekhandel werd uitgeleverd (in een oplage van 644.000 exemplaren). Vanwege de milieubelasting en hoge kosten hebben wij besloten van herdruk af te zien. (2/3) @debezigebij @cpnb #eenboekkanzoveeldoen

— Boekenweek (@Boekenweek) 12 maart 2019

Met Jas van belofte schreef Jan Siebelink een beeldschoon Boekenweekgeschenk. Wij vertrouwen erop dat jullie er groot plezier aan zullen beleven. Vanaf 23 maart ligt het Boekenweekgeschenk in de boekhandels! (3/3) #Boekenweekgeschenk2019 #eenboekkanzoveeldoen @debezigebij @cpnb

— Boekenweek (@Boekenweek) 12 maart 2019

Strychnine

Hier is iemand bezig met damage control nadat hij of zij een enorme ravage heeft aangericht. De ‘gruwelijke spelfout‘ (dixit Tzum) was ontdekt door de schrijver Thomas Heerma van Voss, die met al even veel gevoel voor melodrama op Twitter meldde:

Het boekenweekgeschenk. Oplage van meer dan een half miljoen, maandenlange voorbereiding, alles in de startblokken – en dan dit.

Met bovenstaande foto erbij. En daarop reageerde de CPNB dus alsof ze per ongeluk 644.000 ampullen strychnine in peuterspeelzalen hadden uitgedeeld.

Alles aan de reactie van de boekenweekorganisatie is even ongeloofwaardig.Dat iemand die dingen schrijft als ‘het maakproces’, bevoegd zou zijn om te bepalen dat Siebelinks boek ‘beeldschoon’ is. Dat de oorspronkelijke tekst van Siebelink ‘foutloos’ was (geen enkele verschrijving bevatte). Dat serieus zou zijn overwogen om zeshonderdvijftigduizend boekjes te herdrukken vanwege één letter. Dat iemand die ‘daaropvolgend’ spelt als  ‘daarop volgend’ zich serieus druk maakt over spelling.

Maar vooral: dat het milieu een rol heeft gespeeld bij de overweging om toch maar niets te doen.

Punten voor taalgevoeligheid 

Want boeken drukken is slecht voor het milieu! Vindt de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek. Die zich daarmee dus tot een officiële anti-milieuorganisatie verklaart, met hun voortdurende activiteiten om meer van dat schadelijke drukwerk verkocht te krijgen.

Er is geen enkele reden voor een dergelijke ophef. In een beetje beschaafde samenleving gaat de discussie over een boek niet over één letter, en al helemaal niet als die letter een d of een t betreft. Iemand  die zich niet stoort aan zinsneden als ‘het maakproces’, hoeft zich ook niet druk te maken over die ene letter.

Ik voorspel dat alle besprekingen van het boek even melding zullen maken van verwijdertgate. En dat er uiteindelijk meer inkt over deze kwestie zal vloeien dan over Siebelinks (immers foutloze) stijl in dit ‘beeldschone’ boek dat niemand, op die ene letter na, gelezen heeft. Iedereen gedraagt zich nu even, maar daarmee zijn de punten voor taalgevoeligheid dan weer gehaald.