Door Mechtelien van Barneveld
Wat is het schilderij een bron van inspiratie geweest voor generaties leerlingen! En ook voor leraren, ouders en passanten. Lucebert is een leermeester. Alle kleuren van de regenboog, alle facetten van het bestaan komen in zijn werk aan de orde, zowel in in het beeldend werk als in de gedichten. Het volledige leven als motor voor leren en plezier maken.
De oorsprong van de belangstelling voor poëzie op school gaat terug tot activiteiten op het voormalige Heymanscollege, waar leraar Nederlands (dichter en conrector) Leendert Witvliet met de sectie Nederlands Poëziefestivals organiseerde, lang voor Doe maar dicht maar zulks deed. Hij is degene geweest die Lucebert gevraagd heeft om een wandschildering te maken voor de nieuwe school in het kader van de 1%-regeling.
Er was dus een traditie, wat voor leren heel belangrijk is!
Zo’n traditie, liefst in de vorm van in de vorm van een feestje, kunnen we met het SLO een doorlopende leerlijn noemen.
Hoe minder zo’n leerlijn op zichzelf lijkt, des te beter. Want de hersenen van pubers staan haaks op doorlopende leerlijnen… de prefontale cortex enzo. Later, toen de zegeningen van de Tweede Fase ons deelachtig werden en het onderwijs vastgelegd werd in allerlei protocollen, bleek gelukkig dat dank zij Lucebert’s schilderij veel leeractiviteiten uit verschillende disciplines gegenereerd konden worden: taal, beeldende kunst, dans, toneel.
Kunst verbindt en inspireert. Dat is echt zo.
Elk jaar was er een soort festival voor het schilderij, vooral door leerlingen georganiseerd. Veel prachtige avonturen beleefden we. Dansen in oude kerken, dichters op bezoek, poëzieschrijfsessies, leerlingen naar het spreekuur van de stadsdichter, toneelstukjes die het leven van figuren op het schilderij uitbeeldden; muziek natuurlijk, in allerlei toonaarden, een lessenserie die door het Platform Taalgericht Vakonderwijs werd uitgegeven, een conferentie, het kon niet op.
Wij noemden dit (die avonturen) de Speldenprikapproach. Deze benadering moest volgens ons een belangrijk leerspoor zijn, vervlochten met de doorlopende leerlijnen.
Vanwege de reorganisatie van het Openbaar Onderwijs in Groningen en doordat de school van karakter veranderde, kwam de wandschildering in de schaduw te staan.Door de restauratie en verhuizing van het schilderij naar de locatie van het Werkmancollege in de binnenstad hopen we dat de bron weer kan gaan stromen. Het schilderij en de school verdienen dat.
De leerlingen en Lucebert
Hoe zij vorm gaven aan hun reactie op de wandschildering en de poëzie van Lucebert kunt u zien aan de hand van een beeldend en een poëtisch werkstuk van twee leerlingen, waarin ze op het schilderij reageerden. Het gaat om leerlingen uit de Onderbouw en van het VMBO,waarmee we de knappe VWO’ers en Havo’ers even passeren.
Erwin uit 2a. Hij begreep de kern van Lucebert’s werk. Alles is er: schoonheid, het domein van het licht, de openbaring, de goddelijke volheid, de inspiratie, anderzijds het domein van de duisternis, de schaduw, de droom. Dat roept vaak afweer en onbegrip op. Maar Erwin was niet bang. Zijn leraar had het gedicht Heer Horror aan de orde gesteld. Een heldendaad in 2a. Erwin’s beeldende verwerking ziet u hieronder. Magistraal, vooral de knopen die als ogen dienen. De wijziging van de titel was ook heel juist getroffen: Heer HorHor!
Erwin had geen geleerd college gevolgd over de Vijftigers. Grote kunst komt bij iedereen binnen en roept alle mogelijke reacties op.
Leonie uit VWO-2
Leonie moest een gedicht schrijven. Zij wou niet, kon niet, het was voor een wedstrijd, bah, ze ging er toch al niet heen. Maar Het Moest! ! Ze was wanhopig over de opdracht ‘Schrijf een gedicht met als inspiratie het schilderij’.(Niet de beste opdracht aller tijden, ik geef het toe.)Toen ze een prijs won, moest ze vreselijk huilen! Ze schaamde zich voor haar gedicht, ze had expres iets raars geschreven zodat ze er zeker van kon zijn dat ze niet zou winnen.Maar ze won! Het kostte veel moeite om haar de Bühne op te krijgen. Ja, dat doet Lucebert met je…
Ook zij had instinctief het werk van Lucebert goed begrepen. En een dichter was geboren!
Laat de muzieknootjes in hun voedingswaarde
Tosti hier, tosti daar
Mondharmonica
Ham, kaas, schotgeweer
Daar valt de mayo op de tosti neer.
We zingen met z’n allen in de knoflooksaus
En daar komt Perzik met de Paus!
Lettersoep door restjespoep
Een 3 chorus diner
Eendjes zwemmen in oma’s thee.
Muziek is geen terrible accident
Hitler is geen vredige vent.
F’ck de Keulsehutspot
Dit is een dreiguantisch slot
(De versregel ‚,En daar komt Perzik met de Paus!” is toch geniaal!)
Ten slotte
Natuurlijk zijn er veel gesprekken met leerlingen geweest over wat ze zagen. Ze zagen felle kleuren, die vonden ze mooi. Ze zagen rare wezens en wat die voorstelden,dat snapten ze niet echt.Van het Avondmaal hadden velen nog nooit gehoord.In die leergesprekken was er altijd een moment dat iemand zei ‚,Maar het is helemaal niet zo vrolijk allemaal.” Dan begint het echte leren. Er gebeuren erge dingen en de mensen zijn niet alleen maar lief voor elkaar. Hoe valt dat te rijmen met Vrede is eten met muziek? Lucebert maakte niet alleen een wandschildering met die titel, maar schreef ook een gedicht met dezelfde titel.
Daarover de volgende keer.
ik ben benieuwd wat de invloed van Lucebert zal zijn als ik het werk ga restaureren de komende weken. dat zal ik je laten weten!
Ik (Leonie) voel me zeer vereerd dat na 10 jaar nog over mijn beruchte gedicht wordt gesproken! Helaas is de informatie over mij gegeven niet juist. Ik was wel een zogenoemde 'knappe VWO'er' en ik heb dus nooit in VMBO-3 gezeten. Ik zat toentertijd zelfs in de tweede klas. Heel veel succes met het restaureren verder!
Hallo Leonie, die tekst is niet van mij en ik heb de restauratie al een jaar geleden afgerond!
groet Marjan