Tag: Zuid-Afrika

Tussen geleentheid en uitdaging. Die Nederlandistiek in Suid-Afrika

Geplaatst op door
Studente, dosente en Nederlandse gasdosente (Thomas Pierrart uit Leuven en Arthur Verbiest uit Madrid) wat die SAVN/NTU se Nederlandse Winterskool in Julie 2019 by die Universiteit van Pretoria bygewoon het.

Door Wannie Carstens en Nerina Bosman
Een vertaling in het Nederlands staat hier

Die lot van die studie van die Nederlandse taal en kultuur is in Suid-Afrika onlosmaaklik verbonde met dié van Afrikaans, wat onder druk staan. Die Nederlandistiek in Suid-Afrika het dus te make met ’n paar uitdagings, maar daar is nog steeds groot potensiaal. Die belangstelling en die samewerking met Vlaandere en Nederland is wel daar, maar dit kan nog altyd uitgebrei word.

Die Nederlandse impak op die geskiedenis van Suid-Afrika is goed bekend en die Nederlandse nalatenskap uit die VOC-tydperk is steeds aanwesig in die hedendaagse Suid-Afrika, byvoorbeeld in dorpsname, soos Amersfoort, Amsterdam, Delft en Gouda en in die name van plase of woongebiede, soos Dalzicht, Meerendal, Fraaie Uitzicht, e.a. Nederlandssprekende besoekers aan Suid-Afrika sal ook ʼn mate van bekendheid hê met wat hulle ervaar as hulle in die land aankom. Die taal sal bekend ‘klink’, maar daar sal tog onduidelikhede in woordeskat en uitspraak wees, net genoeg om te laat blyk dat Afrikaans en Nederlands wel verwant is, maar dat hulle tog aparte tale is. Dit is juis hierdie historiese taal- en kulturele verwantskap – sigbaar in die woordeskat, morfologie en klank- en sinstrukture – wat die lang verbintenis tussen die universitêre Neerlandistiek en Afrikaanse taal- en letterkunde moontlik gemaak het.

Lees verder >>

Om erbij te horen: transtaligheid, saamhorigheid en het maken van Zuid-Afrikaanse sociale gemeenschappen

Geplaatst op door

Oproep voor papers
Universiteit van Amsterdam en Universiteit Gent, 12-13 november 2020, Amsterdam

Tijdens de vorming van natiestaten in de 19de en 20ste eeuw waren gestandaardiseerde en officiële talen essentieel om in het publieke domein (public sphere) een saamhorigheidsgevoel te ontwikkelen bij sociale gemeenschappen. Romantische ideeën zoals thuisgevoel, samenzijn en cultuur, die als bouwstenen van nationale identiteiten zijn gaan dienen, staan tegenwoordig door neoliberale globalisering onder druk. Daarnaast is er vanuit discussies over postkolonialisme en dekolonisatie kritiek geleverd op het veronderstelde eentalige karakter van gemeenschappen en naties door hun taalkundige heterogeniteit aan te tonen (Yildiz 2012; Mignolo 2003). De complexe taalkundige realiteit van Zuid-Afrika biedt een goed beginpunt om de veranderende verhoudingen tussen taal, de vorming van sociale identiteiten, saamhorigheidspolitiek en groepsformatie (Yuval-Davis, 2006; Meinhof en Galasinski, 2005) te onderzoeken.

Lees verder >>

Nieuwe leerstoel Nederlands in Zuid-Afrika

Geplaatst op door

Door Yves T’Sjoen

Sedert vorig jaar worden plannen gemaakt voor de oprichting van een leerstoel Nederlands in Zuid-Afrika. In overleg met partnerinstellingen in de Kaap, met name Universiteit van die Wes-Kaapland en Universiteit van Stellenbosch (bij uitbreiding het Kaapse Forum), met de Nederlandse Taalunie en met universiteiten in de Lage Landen wordt de leerstoel Nederlands – meertalig perspectief en culturele diversiteit tot stand gebracht. De voorbije dagen is bij UWK en Stellenbosch gepolst naar noden en behoeften. Beide departementen Afrikaans en Nederlands, alsook de collega’s van UCT (Universiteit van Kaapstad), steunen het voorstel en zien nieuwe mogelijkheden voor onderzoekers en studenten. De gasthoogleraar, verbonden aan een Nederlandse of Belgische universiteit en gespecialiseerd in taalkunde, letterkunde of geschiedenis, zal naar analogie met de leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij (opgericht in 2017, faculteit Letteren en Wijsbegeerte, UGent) gedurende een semester colleges, workshops en studiebegeleiding (scripties) aanbieden aan universiteiten in Zuid-Afrika. Nadat het gesprek met de universiteiten van Amsterdam, Antwerpen, Gent en Leiden heeft plaatsgevonden, waar academisch onderwijs en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van het Afrikaans en Zuid-Afrika wordt georganiseerd, wordt het project gestart (academiejaar 2020-2021).

Lees verder >>

Week van de Afrikaanse roman

Geplaatst op door

Van vrijdag 20 t/m zondag 29 september 2019 wordt in Nederland en Vlaanderen de vierde Week van de Afrikaanse roman gehouden. Deze leescampagne richt de aandacht op Afrikaanstalige literatuur in Nederlandse vertaling.

Graag stellen we de schrijvers en artiesten die dit jaar deelnemen aan de Week van de Afrikaanse roman aan u voor en geven we u een overzicht van het voorlopige programma. Bij veel evenementen zullen ook Nederlandse en Vlaamse schrijvers optreden; hun namen worden later bekendgemaakt.

Meer informatie kunt u vinden op onze website: www.weekvandeafrikaanseroman.nl. 

Lees verder >>

Zuid-Afrika Spectrum

Geplaatst op door

Op 10 augustus verschijnt het nieuwe nummer van Zuid-Afrika Spectrum. Zuid-Afrika Spectrum is het kwartaalblad van het Zuid-Afrikahuis in Amsterdam. In het komende nummer veel aandacht voor de vierde editie van de Week van de Afrikaanse roman, die plaatsvindt van 20 tot en met 27 september 2019. Het blad bevat naast het programma van de Week en een korte kennismaking met alle deelnemers aan de Week, uitgebreide interviews met de jonge dichter Pieter Odendaal, die op 14 september in eigen land de Ingrid Jonker-debuutprijs in ontvangst mag nemen, en schrijfsters Riana Scheepers en Valda Jansen.

Zuid-Afrika Spectrum is een uitgave van Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland. In Zuid-Afrika Spectrum worden recente culturele, politieke en economische ontwikkelingen in Zuid-Afrika besproken. Wilt u geheel vrijblijvend een gratis proefnummer ontvangen? Vul dan het formulier op de website van het Zuid-Afrikahuis in. Een abonnement kost € 37,50 (studenten € 27,50); u wordt dan automatisch ook Vriend van het Zuid-Afrikahuis.

Breyten Breytenbach en de Lage Landen

Geplaatst op door

Oproep voor bijdragen

De redactie van Zacht Lawijd. Literair-historisch tijdschrift presenteert in oktober 2019 een themanummer over de aanwezigheid en receptie van Breyten Breytenbach in Nederland en Vlaanderen (jaargang 18, nummer 3). De samenstellers Bertram Mourits en Yves T’Sjoen nodigen belangstellenden uit om uiterlijk op 1 januari een voorstel in te dienen voor een bijdrage. De aflevering biedt naast persoonlijke getuigenissen en becommentarieerde documenten artikels over particuliere relaties tussen Breytenbach en literaire actoren en instituties in de Lage Landen. Vooral de beeldvorming over en het circuleren van het werk van Breytenbach in het Nederlandse taalgebied (uitgeverijen, literaire kritiek, tijdschriften, vertalingen) komt aan bod. Graag een abstract van circa 200 woorden richten aan de redactiesecretaris Geert Swaenepoel: geertswaenepoel@hotmail.com.

 

Plannen van UGent voor een leerstoel Nederlands in Zuid-Afrika

Geplaatst op door

(Bijdrage Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika (UGent))

In oktober 2017 is aan de Universiteit Gent (faculteit Letteren en Wijsbegeerte) de leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij opgericht. Het academisch ambt, ieder academiejaar weer ingevuld door respectievelijk een Zuid-Afrikaans taalkundige en letterkundige, zorgt voor een nieuwe dynamiek in de opleiding Afrikaans in Gent.

Naar analogie met de Gentse leerstoel wordt momenteel met verschillende partners gesproken over de instelling van een leerstoel Nederlands in Zuid-Afrika. De studie van het Afrikaans en het Nederlands aan Zuid-Afrikaanse universiteiten komt almaar meer onder druk te staan. Lees verder >>

Hoe gaat Zuid-Afrika om met meertaligheid?

Geplaatst op door

Dit stuk verschijnt in het kader van de Nieuwsbrief Neerlandistiek voor de klas. Het bevat geen origineel onderzoek, maar is een vereenvoudigde weergave van recent onderzoek op het gebied van het Nederlands, speciaal bedoeld voor leerlingen van de middelbare school.

Door Marten van der Meulen

Zuid-Afrika is taalkundig gezien een ontzettend interessant land. Niet alleen omdat er Afrikaans wordt gesproken, een zustertaal van het Nederlands waarin veel woorden net even anders zijn. Ook omdat er een ingewikkelde en boeiende taalpolitiek wordt bedreven. In een recent overzichtsartikel legt een Zuid-Afrikaanse onderzoeker uit hoe de stand van zaken is, en waarom de situatie in de realiteit natuurlijk complexer is dan in de wet geregeld is. Lees verder >>

Bekendstelling van Eenders & Anders, Afrikaans/Nederlandse lespakket en webblad vir Afrikaans Huistaal

Geplaatst op door

 (Persbericht SASNEV/Protea)

Nadat die Nederlandse taal om en by dertig jaar lank afwesig was in Suid-Afrikaanse skole, kondig Die Suid-Afrikaanse Sentrum vir Nederland en Vlaandere (SASNEV) en Protea Boekhuis met groot genoegdoening aan dat die eerste Afrikaans/Nederlandse lespakket vir skole, Eenders & Anders, vanaf 22 Januarie 2018 beskikbaar is.

Die Afrikaans/Nederlandse lespakket – ’n reeks vir graad 6- tot graad 11-leerders – het ten doel om leerders wat Afrikaans Huistaal neem aan die Nederlandse/Vlaamse kultuur, taal en letterkunde bekend te stel. Leerders vertrek vanaf ’n bekende terrein (Afrikaans en Suid-Afrika) na nuwe wêrelde (die Nederlandse taal, en Nederland en België). Hulle fokus op dit wat dieselfde is in die verskillende lande en tale, maar ondersoek ook dit wat anders is. Lees verder >>

Pas verschenen: Ted Laros, Literature and the Law in South Africa, 1910–2010. The Long Walk to Artistic Freedom

Geplaatst op door

In 1994, artistic freedom pertaining inter alia to literature was enshrined in the South African Constitution. Clearly, the establishment of this right was long overdue compared to other nations within the Commonwealth. Indeed, the legal framework and practices regarding the regulation of literature that were introduced following the nation’s transition to a non-racial democracy seemed to form a decisive turning point in the history of South African censorship of literature. This study employs a historical sociological point of view to describe how the nation’s emerging literary field helped pave the way for the constitutional entrenchment of this right in 1994. On the basis of institutional and poetological analyses of all the legal trials concerning literature that were held in South Africa during the period 1910–2010, it describes how the battles fought in and around the courts between literary, judicial and executive elites eventually led to a constitutional exceptio artis for literature. As the South African judiciary displayed an ongoing orientation towards both English and American law in this period, the analyses are firmly placed in the context of developments occurring concurrently in these two legal systems.

Ted Laros, Literature and the Law in South Africa, 1910–2010. The Long Walk to Artistic Freedom. Rowman and Littlefield, 2018. Bestelinformatie bij de uitgever.

Overlijden van Johan Taeldeman

Geplaatst op door

Door Jacques Van Keymeulen

Foto: Miet Ooms

Het is met grote verslagenheid dat ik hier in Kaapstad het onverwachte overlijden van Johan Taeldeman heb vernomen. Ik heb hier aan de studenten van de Universiteit van Weskaapland uitgelegd hoe men dialectologisch veldonderzoek kan doen – iets waar Taeldeman uitermate beslagen in was. De Zuid-Afrikaanse professoren (meer bepaald Wium van Zyl) hebben mij verzekerd dat Johan ook aan de basis ligt van de hernieuwde contacten tussen Zuid-Afrika en de Letterenfaculteit van de Gentse Universiteit na de democratische verkiezingen van 1994.

Er is in de late jaren 90 inderdaad een uitwisseling tot stand gekomen met het zgn. ‘Kaapse Forum’, en Taeldeman is waarschijnlijk de eerste Gentse professor geweest die na de apartheidsperiode college heeft gegeven in Kaapstad en de academische banden met Zuid-Afrika nieuw leven heeft ingeblazen. Lees verder >>

Leerstoel Zuid-Afrika aan de Universiteit Gent

Geplaatst op door

Door Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika

Het Bestuurscollege van de Universiteit Gent heeft vorige vrijdag het voorstel goedgekeurd om vanaf het nieuwe academiejaar 2017-2018 een ambtelijke leerstoel op te richten met de titulatuur Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij. De leerstoel Zuid-Afrika richt zich expliciet op het Afrikaans in een meertalige maatschappij, op de Zuid-Afrikaanse taal- en letterkunde als een polyfoon en complex geheel en op andere geesteswetenschappelijke vakgebieden met betrekking tot Zuid-Afrika.

Korte historiek

Na de afschaffing van apartheid (1990) en de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika (1994) sloot de Universiteit Gent met de Universiteit Stellenbosch een institutioneel raamakkoord. Het bilaterale contract stipuleert onder meer de uitwisseling van docenten en studenten. In de postapartheidsperiode zijn in de Lage Landen sindsdien de banden aangehaald met méér academische instituten op de zuidelijke punt van Afrika (Namibië en Zuid-Afrika). Aan de Universiteit van Amsterdam bestaat zoals bekend al sedert de jaren dertig van de vorige eeuw een bijzondere leerstoel Zuid-Afrikaanse letterkunde. Na het hoogleraarschap van NP van Wyk Louw (1950-1958) is in de jaren tachtig ten tijde van de apartheidsboycot het ambt tijdelijk opgeheven. Vanaf 2002 tot haar emeritaat (2016) bekleedde Ena Jansen de nieuw ingestelde leerstoel. Lees verder >>

28 jun-1 juli 2017: Die Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek-kongres 2017

Geplaatst op door

Kontrapunt: Kontrastiewe en komparatiewe perspektiewe op die Afrikaanse en Nederlandse taal- en literatuurstudie

Congres 2017 van de Zuid-Afrikaanse Vereniging voor Neerlandistiek

Chiaroscuro in die skilderkuns behels die onthullende spel van lig en skadu. Die een kan nie sonder die ander bestaan nie. Deur die kontras van ’n ligte figuur teen ’n donker agtergrond, en omgekeerd, word daardie figuur op ’n openbarende manier afgeteken. In hierdie beeld lê die kern van die kongrestema opgesluit, naamlik kontrapuntale samehang in en om die Neerlandistiek. Die gesprek is daarop gerig om binne die konteks van die komparatisme die kontraste sterker te belig, maar dus steeds met aandag aan ooreenkomste en  gemene delers. Lees verder >>

Vacature: Lector Afrikaans, Universiteit van Fort Hare

Geplaatst op door
UNIVERSITEIT VAN FORT HARE
FAKULTEIT VAN SOSIALE EN GEESTESWETENSKAPPE


Aansoeke van geskikte kandidate word ingewag vir die volgende pos:


Lektoraat: Departement Afrikaans: Oos-Londenkampus
Minimumvereistes:
  • ’n Magistergraad in Afrikaans; ’n Doktorsgraad in Afrikaans sal ’n voordeel wees.
  • ’n Basiese teoretiese kennis van die dissipline.
  • 5 jaar ondervinding in tersiêre onderrig en bewese navorsingsuitsette.
  • Die potensiaal om akademiese en administratiewe verantwoordelikhede op departementele vlak te onderneem.
  • Die vermoë en bereidwilligheid om deel te neem aan gemeenskapsprojekte.
  • Goeie interpersoonlike vaardighede.

Lezing: One Country, Eleven Languages

Geplaatst op door
Het Drongo Festival, Maandblad Zuid-Afrika en ZAM nodigen u uit voor een gastcollege van prof. dr. Mamokgethi Phakeng uit Zuid-Afrika, specialist op het gebied van wiskundeonderwijs in een meertalige omgeving. Het thema van haar college luidt:  One Country, Many Languages: The South African Experience in a Multilingual Class Room (toelichting aan het slot van deze mail).

Datum: vrijdag 25 september 2015

Tijd: 13.00 – 14.00 uurLocatie: Jaarbeurs Utrecht, Blauwe Zaal.

Met het oog op het beperkte aantal plaatsen, stellen wij het op prijs als u ons wilt laten weten of u aanwezig bent. U kunt dit doen door een mail te sturen naar redactie@maandbladzuidafrika.nl met ‘RSVP college’ in de onderwerp-lijn.

De lezing zal worden ingeleid door Renilde Steeghs, Ambassadeur Internationale Culturele Samenwerking, Ministerie van Buitenlandse Zaken.

De initiatiefnemers,
Maaike Verrips, directeur Drongo Festival
Ingrid Glorie, hoofdredacteur Maandblad Zuid-Afrika
Bart Luirink, hoofdredacteur ZAM magazine

Zwart zijn en Afrikaans spreken

Geplaatst op door
Door Marc van Oostendorp


Het apartheidsregime had het allemaal precies afgebakend: de officiële talen van Zuid-Afrika waren Engels en Afrikaans – de talen van de blanken, met dan nog weer een bijzondere plaats voor het Afrikaans, de blanke taal bij uitstek. In de afgelopen decennia is duidelijk geworden dat dit beeld onjuist is. Bij de volkstelling van 2001 bleek dat iets meer dan de helft (54%) van de sprekers van het Afrikaans ‘kleurling’ was, volgens de criteria van de apartheid, en dat is inmiddels een algemeen geaccepteerd feit.

Minder bekend is een groep op wie Anne-Marie Beukes en Marné Pienaar de aandacht vestigen in een recent artikel in het Nordic Journal of African Studies: de Afrikaanstaligen die volgens de criteria van de apartheid ‘zwart’ waren.

Lees verder >>

Bezuinigingen Taalunie: respons van de Suider -Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (SAVN)

Geplaatst op door
Door het SAVN-bestuur

Zoals iedereen voor wie de neerlandistiek en haar toekomst belangrijk zijn, zijn ook wij, het bestuur van de SAVN, bezorgd over de impact van de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen op onze werkzaamheden.

Daarom vinden wij het huidige gesprek tussen de IVN en de Taalunie bijzonder bemoedigend. Met deze brief willen wij vooral onze bekommernis wat betreft het afschaffen van de zomercursussen communiceren.

Wij ontvangen, als vereniging, elk jaar een ruime toekenning van de Taalunie en daar zijn wij dankbaar voor. Hoofdfocus van onze inspanningen is het aanmoedigen van studenten die zich eventueel als neerlandici willen bekwamen. De ondersteuning van de Taalunie is hier onmisbaar.

Lees verder >>