Tag: verlichting

Te verschijnen: De rede, bron van geluk voor iedereen, over Adriaan Koerbagh

Posted on by

Verschijnt 15 november

(Persbericht Vantilt)

Filosoof Hannah Laurens belicht in De rede, bron van geluk voor iedereen het denken van Adriaan Koerbagh, een ‘vergeten’ radicale verlichtingsfilosoof en vriend en tijdgenoot van Spinoza. Het boek verschijnt bij een tentoonstelling over Koerbaghs leven en denken, die op 15 november opent in Het Spinozahuis in Rijnsburg. Boek en tentoonstelling eren hiermee de arts en jurist die 350 jaar geleden jammerlijk stierf in een Amsterdams tuchthuis vanwege zijn ‘godslasterlijke’ geschriften. Laurens is ook de samensteller van de tentoonstelling. Lees verder >>

Vlogboek – Imaginaire reisverhalen in de 18e eeuw

Posted on by

In deze video bespreekt Jörgen het imaginaire reisverhaal, een genre dat in de 18e eeuw is ontstaan. Verhalen waarin het verlichtingsdenken centraal staat. Van filosofische robinsonades tot maatschappijkritische boeken vol apen.

Geciteerde boeken:
Hendrik Smeeks – Beschrijvinge van het magtig Koninkryk Krinke Kesmes
J.A. Schasz M.D. – Reize door het Aapenland
Betje Wolff – Holland in het jaar 2440
Gerrit Paape – De Bataafsche Republiek

Andere genoemde werken van Nederlandse auteurs:
Anoniem – Reis van Sint Brandaan
Het journaal van Bontekoe
Wouter Schouten – De Oost-Indische voyagie
Gerrit de Veer – Nova Zembla
J.A. Schasz M.D. – Het land der willekeurigen
J.A. Schasz M.D. – Reize door Dirk Denker…
Alexander Benjamin Fardon – Het toekomend jaar 2630
Arend Fokke Simonsz – Het toekomend jaar drieduizend

Meer lezen / bronnen:
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
Karel Bostoen (ed.) (2001), Verhalen over verre landen, Amsterdam University Press.
Marijke Barend-van Haeften (1993), Wouter Schouten publiceert zijn Oost-Indische voyagie, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Nijhoff.

Vlogboek – Tijdschriften in de 18e eeuw

Posted on by

In deze video bespreekt Jörgen de opkomst van het tijdschrift in de achttiende eeuw: geleerdentijdschriften, satirische bladen en spectatoriale tijdschriften. Onder invloed van de Verlichting vullen auteurs verschillende periodieke geschriften vol besprekingen, roddels, satire en beschouwende stukken.

Genoemde auteurs en tijdschriften:
Pieter Rabus – De boekzaal van Europe
Hermanus van den Burg – Amsterdamsche Argus
Jacob Campo Weyerman – De Rotterdamsche Hermes
Justus van Effen – De Hollandsche Spectator

Meer lezen / bronnen:
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
P.J. Buijnsters (1993), ‘Spectatoriale geschriften in de Noordelijke Nederlanden’, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Martinus Nijhoff Uitgevers.
Jan Urbaniak (2009), Met Argusogen gekeken… Hoe de Amsterdamsche Argus zijn lezers deugdzamer maakte, in: Neerlandica Wratislaviensia XVIII. Via: http://nwr.sjol.eu/preview/-620
Fragmenten uit de tijdschriften veelal via DBNL.org of via Google Books.

Lotte Jensen over Verlichting in de Letteren

Posted on by

Eerder deze week gaf Lotte Jensen (Radboud Universiteit Nijmegen) een lezing in Eindhoven over ‘Verlichting in de Letteren’.  De Verlichting was de tijd waarin het ‘licht’ van de rede doorbrak en de mens mondig werd door zijn eigen verstand te gaan gebruiken. Door de opkomst van het Verlichtingsdenken veranderde het wereldbeeld ingrijpend op religieus, politiek en cultureel vlak.

Ook de literatuur was volop in beweging. Jensens lezing biedt een inkijkje in het licht dat Nederlandse verlichte schrijvers uit de achttiende eeuw wilden verspreiden. Ze bespreekt onder meer Heimen Dullaert (‘Aen myn uitbrandende kaerse’), Constantijn Huygens (‘Oogentroost’), Hiëronymus van Alphen, Nicolaas Simon van Winter en Pierre Kemp.

 

Grote verzameling Rotterdamse bronnen over vroege verlichting digitaal beschikbaar

Posted on by

Op vrijdag 18 januari werd in de Universiteitsbibliotheek van de Radboud Universiteit Nijmegen de website Early Enlightenment in a Rotterdam Periodical 1692-1704 (www.eerp.nl) gepresenteerd met veel bronnenmateriaal over de vroege verlichting – tja, periodenamen schrijf je nu eenmaal met een kleine letter… – in Nederland. Alles open access, dus benaderbaar voor iedereen die meer wil weten over de ideeën die leefden in West-Europa in deze periode en hoe die in Nederland ontvangen werden.

Lees verder >>