Tag: taal

De verbondenheid van Nederlanders met hun taal

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

De journalist van Trouw die me er vorige week kort over interviewde, deed heel geheimzinnig over het rapport van het Sociaal-Cultureel Planbureau over de Nederlandse identiteit: hij kon er niet teveel over vertellen, maar er zou wel instaan dat taal door Nederlanders héél belangrijk werd gevonden.

En of dat dan niet strijdig was met het feit dat Nederlanders zoveel Engelse woorden gebruiken.

In feite staat er in het rapport helemaal niet zoveel meer dan die journalist suggereerde. Uit een onderzoek van het SCP blijkt inderdaad dat Nederlanders taal het vaakst noemen als een verbindend element. Wie het rapport zelf leest, merkt dat dit geen nieuws is. Taal wordt vaak het allerbelangrijkst gevonden in dit soort onderzoeken – ook in andere landen. Het is natuurlijk ook iets dat je met vrijwel al je landgenoten bindt in een land waar de facto één taal dominant is, zoals Nederland.

Lees verder >>

Vijf romans over taal voor de zomer

Posted on by

Door Marten van der Meulen

Een paar dagen geleden schreef Marc van Oostendorp deze enthousiaste post over een nieuwe Italiaanse roman, waarin taal, taalwetenschap en taalwetenschappers een hoofdrol spelen. Ook ik las recent drie waanzinnige boeken waarin taal een belangrijke rol speelde, en met twee werken erbij die ik wat langer geleden las (je moet tenslotte een top vijf maken) krijg je zo volgens mij een mooie set aanraders voor de zomer. Maak je borst maar nat, want in de komende tekst is de hoeveelheid superlatieven aanzienlijk. Ik kan het niet helpen: het zijn allemaal heerlijke boeken. Lees verder >>

Grote opdracht: Inzicht in je taal maakt je een betere taalgebruiker

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Je hart slaat over als ergens je ideaal door iemand anders expliciet wordt gemaakt. Je bent niet alleen! Ook andere mensen willen een wereld die lijkt op wat jij voor ogen hebt!

Het overkwam me deze week. Het ‘ontwikkelteam’ van leraren dat voor Nederlands in opdracht van het ministerie aan het discussiëren is over de inrichting van het schoolvak heeft op de website Curriculum.nu een aantal kernpunten geplaatst. Deze hebben de enigszins eigenaardige naam ‘grote opdrachten’, maar het zijn eigenlijk 10 kernpunten volgens die leraren.

Ik bladerde erdoor en ontdekte toen ineens ‘grote opdracht 4’! En daar wordt precies verwoord waar het allemaal om gaat, in het vak, in het leven! Lees verder >>

Sef, Fresku en Aafke Romeijn over hun passie voor taal

Posted on by

(Bekijk dit filmpje op YouTube.)

Fresku, Sef en Aafke Romeijn delen één passie: taal. Hoe komt het dat Fresku’s dochter een bekakte r heeft? Moet Sef nog een oud boek als De Avonden lezen? Mag Aafke op de sociale media zeggen wat ze willen? Docenten van de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit geven antwoord.

Meer weten? Kijk op de website van de opleiding Nederlands van de Radboud Universiteit Nijmegen. Nog meer weten? Kom dan bij ons Nederlands studeren!

Dit filmpje is aflevering 1 in een miniserie. Aflevering 2 verschijnt over twee weken.

Marc van Oostendorp – taalkundige

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

We hebben nieuwe visitekaartjes! Ik vergeet die dingen weliswaar altijd mee te nemen naar gelegenheden waar ik ze aan iemand uit kan delen, maar ik ben er nu heel blij mee.

Dat komt doordat we zelf onze functie-omschrijving mochten bedenken. Dus nu heb ik een kaartje waar niet een of andere bizarre rangaanduiding op staat, maar wat ik eigenlijk, in diepste wezen, ben: taalkundige.

Er is van alles mis met het academische bedrijf; er werken behalve een paar aardige en gevoelige mensen ook veel nare, bange, opportunistische; er is een vloed aan onzinnige dingen die van de moderne academicus worden verlangd. Dus academicus zijn is eigenlijk alleen maar een manier om te bereiken wat je eigenlijk wilt zijn – taalkundige. Er zijn trouwens – gelukkig – ook andere manieren.

Wereld

Waarom iemand iets anders zou willen zijn dan dat, is mij nog altijd een raadsel.  Lees verder >>

Gebaren als de bron van taal

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

unnamedTaal is een paraplu. De boodschap komt meestal als een ingevouwen staaf van klanken op je trommelvliezen bonzen, maar zodra hij binnen in je hersenpan is, wordt hij uitgevouwen tot een meerdimensionaal object.

De Amerikaanse taalkundige Charles Hockett introduceerde eind jaren vijftig een begrip dat soms dubbele articulatie (double articulation) wordt genoemd en soms dubbelheid van patroonvorming (duality of patterning). Het komt erop neer dat taal uit twee lagen bestaat: een laag van op zich volkomen betekenisloze klanken, (een d, een a, een s) die samen woorden vormen, en een laag waarin de aldus verkregen vormen wél betekenis hebben en in groter (zins)verband bij elkaar staan (‘dat is een lekker warme das’). Lees verder >>

Boekpresentatie Op-en-Top Nederlands

Posted on by


Op 13 oktober 2015 wordt het eerste exemplaar van het boek  Op-en-Top Nederlands. Woordenlijst overbodig Engels aangeboden aan Geert Joris, de algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie. Het boekje, een uitgave van de Stichting Nederlands, is de opvolger van Funshoppen, woordenlijst onnodig Engels.
De aanbieding van deze uitgave wordt voorafgegaan door een korte inleiding over het doel van de publicatie en de werkwijze van de redactie. Na de officiële aanbieding aan de algemeen secretaris, wordt de middag afgesloten met ‘Hollandse bitterballen en Vlaamse bieren en waters’.
Boekpresentatie
Datum: 13 oktober 2015
Tijd:  14.00 uur tot 16.00 uur
Locatie: Perscentrum en sociëteit Nieuwspoort, Lange Poten 10, Den Haag (naast de 2e Kamer).
Alle belangstellenden zijn welkom.

Meer informatie over de Stichting Nederlands: www.stichtingnederlands.nl.

Programma DRONGO talenfestival bekend

Posted on by


Op vrijdag 25 en zaterdag 26 september 2015 vindt in de Jaarbeurs in Utrecht voor de vierde keer het DRONGO talenfestival plaats.
Dit ‘grootste talenfestival van Nederland en Vlaanderen’ is de plek om kennis te maken met de vele mogelijkheden van taal en meertaligheid. Van de beste manieren om snel een vreemde taal te leren tot tips en tricks voor meertalig opvoeden (inclusief kinder- en jongerenprogramma), een Business Meeting voor iedereen die klanten heeft die geen Nederlands spreken en de nieuwste ontwikkelingen in taaltechnologie. DRONGO talenfestival is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in taal en de functie van taal in het dagelijks leven.
Programma
Op het programma staan onder anderen Karsu, Akwasi, Stifstof, Dolores Leeuwin, Wytske Kenemans, Tommy Wieringa, Piter Wilkens, Zora de sprekende robot, Gaston Dorren, Rodaan al Galidi, Sander Terphuis, Mira Feticu, Van Dale Gouden Talenknobbel, Klein Dictee der Nederlandse taal en de Taalshow. 

Lees verder >>

Beter dan het Einstein-huis

Posted on by
Language Lover’s Guide to Europe

Door Sterre Leufkens


Voor taalliefhebbers is er altijd wel iets te genieten: taal is tenslotte overal om je heen. Maar behalve spontane taal zijn er ook allerlei musea, tentoonstellingen en monumenten gewijd aan taal, literatuur, poëzie, schrijvers, boeken, en wat dies meer zij. Gaston Dorren, een grote naam in taalblogland, vond het frustrerend dat hij die plekken vaak mist, omdat ze weinig bekend zijn en zelden in reisgidsen genoemd worden. Hij probeert hier nu zelf verandering in te brengen met een taaltoerisme-app: the Language Lover’s Guide to Europe. Als je een iPhone, -Pad of -Pod Touch hebt (iOS 4.3 of hoger) kun je deze app voor 2,69 kopen. Er is ook een Android-versie beschikbaar (Android 2.2 en hoger) in uw favoriete app-store.


Om eerlijk te zijn: ik herkende Dorren’s behoefte niet zo. Ik ben gek op taal en ik ben gek op musea, maar van de combinatie werd ik niet direct enthousiast. Ik ben wel eens in het vroegere huis van Einstein geweest in Bern en dat vond ik reuzesuf: zijn theorieën fascineren me, zijn plaats in de wetenschap nog meer, maar hoe dat bureau er nou in het echt uitziet of met welke pen Albert schreef – mwoah.

Maar hier bleek meteen de eerste grote verdienste van de app: die maakt enthousiast.

Lees verder >>

Taalproblemen op het spoor

Posted on by

Bij het spoor en in de bouw.
Niét op de weg

Door Bart FM Droog

Vanochtend berichtte De Volkskrant over taalproblemen op het spoor. Prorail heeft een nieuw vakjargon verzonnen voor spoorwegmedewerkers. Van de ene op de andere dag wordt van machinisten, conducteurs en railsleggers verwacht dat ze met NATO-alfabetcodes en archaïsch radiojargon communiceren.

Krankzinnig – elk zinnig mens weet dat vakjargon gestoeld is op decennia (vaak zelfs centennia) werk- en levenservaring .

De zinnigheid van veel vakjargon is een tweede: zo maakte ik als bouwvakker in 1991 mee dat metselaars, timmerlieden en steigerbouwers allemaal verschillende, vakeigen woorden hanteerden voor één voorwerp: keg, wig, spie – en dat van elkaar niet wisten.
Lees verder >>

Zomercursus Nederlands voor buitenlandse studenten

Posted on by


Vanaf 15 juli organiseert de Nederlandse Taalunie, in samenwerking met het (in Brussel gevestigde) Taaluniecentrum Nederlands als Vreemde Taal voor de 58stekeer een zomercursus Nederlands in Zeist. 130 buitenlandse jongeren die in hun eigen land Nederlands studeren, komen voor drie weken bij elkaar om zich te laten onderdompelen in de Nederlandse cultuur. Doel van de cursus is niet alleen om de woordenschat te vergroten en de uitspraak te verbeteren, maar vooral ook om kennis te maken met Nederland en de Nederlanders.

Lees verder >>

Geert Grote Pen 2013

Posted on by


In juni vindt de uitreiking plaats van de Geert Grote Pen 2013, een prijs voor de beste masterscriptie filosofie geschreven in de Nederlandse taal. Deze scriptieprijs is een initiatief van de Stichting Geert Grote Pen, die met de prijs aandacht wil vragen voor herwaardering van het gebruik van de Nederlandse taal, niet alleen in de filosofie maar in het onderwijs en de (geestes)wetenschappen in het algemeen.
De genomineerden voor de prijs worden op 7 juni bekend gemaakt op de website. De uitreiking vindt plaats op 28 juni vanaf 14.30 in de Latijnse school in Deventer. Het exacte programma verschijnt eveneens binnenkort op de site.
Bundel

De Stichting Geert Grote Pen wil de genomineerde scripties, waaronder die van de winnaar en het juryrapport, graag als bundel in druk en als e-boek presenteren. Om deze uitgave mogelijk te maken is de Stichting nog op zoek naar intekenaren. Voor meer informatie zie: http://www.geertgrotepen.nl/download/ggpen_2013_crowdfunding.pdf.

TiNT 2012 aan het Meertens Instituut te Amsterdam

Posted on by


Op vrijdag 7 december 2012 organiseert de vereniging NL-Term in samenwerking met het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie voor de vierde maal de TiNT-dag. TiNT staat voor Terminologie in het Nederlandse Taalgebied. Dit jaarlijks terugkerende evenement is bedoeld om actueel onderzoek en de professionele praktijk op het gebied van Nederlandstalige terminologie voor te stellen voor een breed publiek. 

Lees verder >>

Afscheid van e-mail, nostalgie om de faks

Posted on by

Ben ik nou echt de enige die nostalgische gevoelens heeft over de fax? Je hoort mensen wel hun weemoed uitspreken over de handgeschreven brief, en dat is natuurlijk ook terecht. Ah, dat moment dat je als tiener op je kamertje zat en beneden de brievenbus hoorde klepperen en zo snel mogelijk naar beneden stormde om te zien wat er gekomen was en of daar nog een brief bij zat van een meisje uit Beieren! De jeugd van tegenwoordig kent dat niet meer. Geen wonder dat ze voor galg en rad opgroeit.
Lees verder >>

Aanbieding Onze Taal

Posted on by

Het tijdschrift Onze Taal heeft deze week een speciale aanbieding: wie zich deze week aanmeldt krijgt de eerstkomende drie nummers gratis. U kunt daarbij kiezen voor een papieren of een digitaal abonnement; die kosten evenveel, maar bij het digitale abonnement krijgt u ook toegang tot de digitale archieven van het tijdschrift, die teruggaan tot 1932.

Meer informatie en een aanmeldingsformulier vindt u op de website van Onze Taal.

Het Esperanto is nog lang niet klaar

Posted on by

Vandaag bestaat het Esperanto precies 125 jaar – het eerste boekje kwam door de tsaristische censuur op 26 juli 1887. Het werd in eigen beheer uitgegeven door een jonge oogarts in Warschau, Lejzer Zamenhof, die vast had gehoopt dat er in 2012 wat méér mensen waren geweest die zijn taal hadden gesproken. Maar wie de onooglijke brochure van indertijd heeft gezien kan zich eigenlijk alleen maar verbazen dat er juist nog steeds mensen zijn die de taal wél spreken. Dat er in gediscussieerd wordt, dat er literaire tijdschriften in verschijnen – hoe klein de schaal ervan ook is, je zou het 125 jaar geleden misschien niet hebben verwacht.

We kunnen veel leren van dat grote experiment dat de Esperanto-beweging geweest is. Bijvoorbeeld over normen, over onmogelijkheid om een regel te verzinnen en mensen op te dragen om zich daar aan te houden.

Lees verder >>

Wat zegt het hondje (2)

Posted on by

Vorige week schreef ik een wedstrijd uit, ik vroeg mij namelijk af wat het meest kenmerkende geluid van de mens was. Hondjes zeggen ‘Waf’, poesjes ‘Miauw’ en koetjes ‘Boe’. Maar wat zegt de mens?

Het belangrijkste verschil tussen mens en dier is de taal. Natuurlijk kunnen dieren ook met elkaar communiceren, bijen kunnen elkaar vertellen waar mooie bloemen te vinden zijn, dolfijnen schijnen elkaar namen te geven (ze heten dus niet allemaal Flipper) en apen waarschuwen elkaar voor slangen. Mensentaal is veel complexer. Zo kunnen mensen communiceren in taal over taal, om één voorbeeld te geven.
Lees verder >>

Taal en rekenen

Posted on by

Hier is een feit waarvan de implicaties volgens mij vaak onderschat worden: dat taal en rekenen in het dagelijks taalgebruik vaak op één lijn gesteld worden. Zie bijvoorbeeld het volgende, volstrekt willekeurige, voorbeeld, van de website van NRC Handelsblad van eerder deze week:

Het is slecht gesteld met de taal- en rekenvaardigheid van scholieren in het voorgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. (…) Vanaf het schooljaar 2013/2014 moeten alle scholieren in het voorgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs deelnemen aan een taal- en rekentoets, die deel uitmaakt van het eindexamen.

Het voorbeeld is, als gezegd, volkomen willekeurig. Taal en rekenen staan, blijkens de website www.taalenrekenen.nl ‘voortaan centraal’: “Het regeerakkoord van september 2010 bestempelt deze vakken als de kernvakken van het onderwijs”.

Lees verder >>

Ouderwets en suf

Posted on by

Jongeren vinden het Nederlands ‘ouderwets’ en ‘suf’. Dat blijkt uit het gisteren gepresenteerde rapport Jongeren, de Nederlandse taal & participatie in opdracht van de Nederlandse Taalunie, waarin de resultaten staan van gesprekken met honderd jongeren uit Nederland, België, Suriname en Aruba in de afgelopen drie maanden. Hoe nuttig vinden zij het Nederlands? Hoe moeilijk? Houden ze van lezen? Of van woordgrapjes? Hoeveel waarde hechten zij aan correctheid?

Uit het rapport komt een interessant beeld naar voren. Lees verder >>

Wat zegt het hondje?

Posted on by

Volgens mij trekken dieren zich weinig aan van landgrenzen, ook taalgrenzen zijn aan hen niet besteed. Een Nederlands paard hinnikt precies als een Spaans paard (maar in Spanje hinnikt hij wel wat harder, vandaar dat Spanjaarden een paard /kabaal/ noemen – doch dat geheel terzijde). Mensen hebben de slechte eigenschap dat zij dingen op willen schrijven en zij hebben daarvoor een tekensysteem bedacht dat de meeste geluiden niet goed weet te vangen.

Lees verder >>

Het het dat regent

Posted on by

Af en toe schrijft Hans me een mailtje. Hij geeft Nederlandse les aan een paar Japanners en Pakistanen die soms zomaar met de wonderlijkste puzzels komen. Die schrijft Hans dan op:

[1] De kans is groot om te regenen

Dat is niet goed. Waarom niet?
Immers, wel goed is de tweelingzin:

[2] De kans is groot om te slagen.

Terwijl beide wel tweelingen zijn in:

[3] De kans is groot dat het regent.
[4] De kans is groot dat hij slaagt.

Tja, inderdaad, daar zit je dan, als goedwillende Japanner of Pakistaan. Lees verder >>

Kunststofsongs: cd van het jaar gratis

Posted on by

Een van de beste luisteraars van Nederland is Tom America. Die Tilburgse muzikant zet gesproken woord op muziek. Het begon vijftien jaar geleden met gedichten van Jan Hanlo, die hijzelf voordroeg. De mus werd beroemd doordat Van Kooten en De Bie het als de tune van hun programma gebruikten:

In de jaren erna verfijnde America zijn techniek en begon hij te werken met de gesproken taal van anderen. Lees verder >>