Door Henk Wolf Dit weekend stond in de Trouw de volgende zin: Mensen vertrouwen op ons dat het schoon is De zin was gebruikt als kop boven een artikel en hij vormde een bewerking van een net iets andere zin, ze vertrouwen op ons dat schoon is. Die was uitgesproken door een schoonmaker van De PersGroep, waar de Trouw bij hoort. De schoonmaker vertelde in het artikel dat … [Lees meer...] overMensen vertrouwen op ons dat het schoon is
syntaxis
Je hoeft niet/geen twee weken in quarantaine te gaan
Door Henk Wolf Laatst vroeg iemand op de Facebookgroep Leraar Nederlands om een grammaticale analyse van de onderstaande twee zinnen: A. Je hoeft niet twee weken in quarantaine te gaan.B. Je hoeft geen twee weken in quarantaine te gaan. … [Lees meer...] overJe hoeft niet/geen twee weken in quarantaine te gaan
We zoeken versterking van/voor ons schoonmaakteam
Door Henk Wolf Wat is beter? We zoeken versterking van ons schoonmaakteam of We zoeken versterking voor ons schoonmaakteam? Die vraag kreeg ik een tijdje terug. Op grond van mijn taalgevoel zei ik: kan allebei. Ik heb ook nog even gegoogeld om te kijken of de taalgemeenschap het met me eens is. Dat blijkt zo te zijn: "zoeken versterking van" komt ruim tienduizend keer voor, … [Lees meer...] overWe zoeken versterking van/voor ons schoonmaakteam
‘Vioolspelen’ en/of ‘viool spelen’?
Door Henk Wolf In een interessant stuk hier op Neerlandistiek.nl stelde Gillan Wyngaards laatst de volgende vraag: "Hoe moet een vijftienjarige leerling nou weten waarom gitaar spelen een woordgroep is en vioolspelen een samenstelling?" Dat is een vraag waarin drie heel verschillende problemen bij elkaar komen. Ik zet ze even op een rijtje:1. Het eerste probleem lijkt … [Lees meer...] over‘Vioolspelen’ en/of ‘viool spelen’?
Zou je graag op willen letten?
Door Henk Wolf Op de Facebookgroep Leraar Nederlands schreef een paar dagen geleden iemand: Ik hoor steeds vaker zinnen als: 'Zou je graag op willen letten?' en 'Zou je graag een persoonlijk berichtje willen sturen?' Het woordje graag lijkt me daar niet op z'n plek. Of is dit een normale zinsconstructie die ik niet ken? Waar komt het vandaan? Een bepaald dialect/bepaalde … [Lees meer...] overZou je graag op willen letten?
Welke uitgang geven we Duitse bijvoeglijke naamwoorden in het Nederlands?
Door Henk Wolf "Nieuws: Cees Noteboom ontvangt Österreichische Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst." Dat is de titel boven een stuk van Coen Peppelenbos gisteren op Tzum. Dat stuk had natuurlijk een heugelijke inhoud, maar de titel was ook aanleiding voor een taalkundige overdenking. Het woord Österreichische botste in elk geval eventjes met m'n taalgevoel. Was het … [Lees meer...] overWelke uitgang geven we Duitse bijvoeglijke naamwoorden in het Nederlands?
Vormt ‘vormen’ in deze zin een koppelwerkwoord?
Door Henk Wolf Het Nederlands heeft twee soorten gezegden, althans dat is al heel lang de aanname in de schoolgrammatica (maar zie hier voor wat kritiek op dat idee): werkwoordelijke en naamwoordelijke.Bij een werkwoordelijk gezegde zit de centrale mededeling over het onderwerp in het hoofdwerkwoord: het onderwerp 'doet' iets. Bij een naamwoordelijk gezegde zit de centrale … [Lees meer...] overVormt ‘vormen’ in deze zin een koppelwerkwoord?
Joun fiets
Door Henk Wolf Een van de aardigste eigenschappen van het Nederlands zoals dat in Groningen wordt gesproken, is volgens mij het gebruik van het bezittelijk voornaamwoord joun (zoals in 'joun fiets'). In het Friese Nederlands ben ik het nooit tegengekomen. Dat het in Groningen in het Nederlands wordt gebruikt, zal vast te maken hebben met het bestaan van het bezittelijk … [Lees meer...] overJoun fiets
Helemaal terug naar de basis van het ontleden
Door Henk Wolf Mijn stukje van vorige week over de ontleding van 'De paus is in Nederland' heeft heel wat oude discussies opgerakeld en nieuwe doen ontbranden, met de nodige emoties hier en daar. Zoals dat gaat op internet. Omdat ik vermoed dat niet iedereen alles precies zo heeft begrepen als ik het bedoeld had, wil ik hier nog eens de basaalste basis van het ontleden … [Lees meer...] overHelemaal terug naar de basis van het ontleden
Kijkende naar de toost van de koning
Constructies met houden/krijgen en een tegenwoordig deelwoord Door Maarten Bogaards Ter afsluiting van de eerste (en hopelijk gelijk laatste) Koningsdag die via computerschermen moest worden gevierd, bracht koning Willem Alexander een toost uit op ‘iedereen die Nederland op dit bijzondere, bizarre moment draaiende houdt’. Een gepast sentiment dat ook nog eens op een … [Lees meer...] overKijkende naar de toost van de koning
Een beetje anders zitten te doen
Aan de constructie Wij lopen te lopen moet ieder zichzelf respecterend online tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde op gezette tijden aandacht besteden. Neerlandistiek deed dat bijvoorbeeld hier, hier en hier. Nu het respectabele Journal of Linguistics ook online is, konden zij natuurlijk niet achterblijven. Onlangs publiceerde het dit artikel waarin een groep … [Lees meer...] overEen beetje anders zitten te doen
Wanneer we onze zinnen niet meer afmaken
Door Lauren Fonteyn Als u denkt dat u weet hoe de dingen in elkaar zitten, en als u dat graag zo wil houden, dan gaat u beter niet het internet op. Zelf dacht ik dat ik echt heel goed begreep hoe zinnen in elkaar zitten, en dat ik heel goed kon uitleggen wanneer een zin niet af is. Als talendocent moet ik het daar overigens vaak over hebben met mijn studenten. “Een zin,” … [Lees meer...] overWanneer we onze zinnen niet meer afmaken
Vijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus
Door Henk Wolf Een paar weken geleden kwam ik in de media voor het eerst zinnen tegen waarin stond dat iemand 'positief was getest (op corona)'. Ik begreep de zinnen natuurlijk wel, maar ik vond het een gekke constructie. Positief lijkt in zulke zinnen 'met positief resultaat' te betekenen (natuurlijk niet in morele zin, maar in de zin dat het gezochte is gevonden). Voor … [Lees meer...] overVijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus
Waar zijn de kleinkinderen van Natasja Froger (54) logeren?
Door Ronny Boogaart Euh, ja, ik heb de app van RTL Boulevard op mijn telefoon. Als je die opent, kleurt je hele scherm fel oranje, dus je moet daar in gezelschap een beetje mee oppassen. Ik zou er ook niet over begonnen zijn als ze daar niet regelmatig zo onhandig formuleerden. Neem nou dit bericht van 9 februari jl. Natasja Froger (54) kan haar geluk niet op. Dit weekend … [Lees meer...] overWaar zijn de kleinkinderen van Natasja Froger (54) logeren?
Foutjes, vooral syntactische, in familieberichten
Door Siemon Reker Een goede bekende van me vertelde laatst dat ze zoveel fouten ziet in rouwadvertenties. Ik let daar te weinig op ook al ben ik ze wel tegengekomen in m’n speurtocht door familieberichten. Misschien staan ze minder in grotere regionale dagbladen waar ik vooral naar keek dan in uitgaven die een kleiner gebied bestrijken. … [Lees meer...] overFoutjes, vooral syntactische, in familieberichten
Linguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
Door Peter-Arno Coppen Ik schrijf bijna nooit meer een Linguïstisch Miniatuurtje, en ook op mijn weblog waaien de tumbleweeds door een lege tijdlijn. Niet dat de inspiratie op is, maar tegenwoordig probeer ik mijn taalobservaties te vangen in mijn taalrubriek in het dagblad Trouw. Als je drie van die afleveringen per week schrijft blijft er weinig tijd over voor andere … [Lees meer...] overLinguïstisch miniatuurtje CLXVIII: Wat staat er op een ontmoeting met Ad Foolen?
ProRail vernieuwt
Volgens de meeste naslagwerken is vernieuwen een overgankelijk werkwoord: iemand vernieuwt iets. De laatste jaren komt er een nieuw gebruik bij, constateert Gea Dreschler van de Vrije Universiteit in een artikel in Linguistics in the Netherlands. De laatste decennia tref je ineens koppen aan als de volgende, waarin het werkwoord onovergankelijk wordt gebruikt: Centrum Zeist … [Lees meer...] overProRail vernieuwt
Waar we heenreis ook langs gingen
Door Henk Wolf Kortgeleden zag ik in Groningen een vrouw met een groepje kinderen lopen. Zo te zien deden ze mee aan een speurtocht. De vrouw bestudeerde een velletje papier en zei toen tegen de kinderen: We moeten daarheen, waar we heenreis ook langs gingen. … [Lees meer...] overWaar we heenreis ook langs gingen
Computers tuinen erin
Een computer bouwen die taal kan verstaan is één ding; een computer die taal begrijpt zoals een mens dat doet, is nog heel wat anders. Want zo’n computer moet van dezelfde dingen in de war raken als mensen. Intuinzinnen bijvoorbeeld. … [Lees meer...] overComputers tuinen erin
Een vogel die z’n kuikens verhongert
Door Henk Wolf Het Nederlands heeft een zogenaamde veroorzakende vorm of causatief. Daarmee druk je uit dat iets of iemand een bepaalde handeling veroorzaakt. Als ik bijvoorbeeld van de zin 'de kar rolt van de heuvel af' een veroorzakende vorm wil maken, dan kan ik een zin bouwen als de volgende: … [Lees meer...] overEen vogel die z’n kuikens verhongert
Laaghangende of laag hangende takken?
Door Henk Wolf Ik maak graag een wandelingetje over het kerkhof bij ons in de buurt. Als ik daar aankom, ben ik altijd even gefascineerd door de twee bordjes aan weerskanten van het pad. Op het ene bordje staat 'laag hangende takken' en op het andere 'laaghangende takken' - het verschil is een spatie. Ik vroeg me af wat ik zelf zou schrijven. Als ik de officiële regels … [Lees meer...] overLaaghangende of laag hangende takken?
Met de flat is weinig mis, met de bank wel
Door Henk Wolf Op de voorpagina van de Trouw stond vrijdagochtend de volgende kop: Met de flat is weinig mis, met de bank wel Dat is een mooie zin om te illustreren dat taal verschillende niveaus kent. Mijn taalgevoel verzet zich tegen de zin en ik kan ook uitleggen waardoor, maar ik begrijp (denk ik) ook hoe het komt dat anderen hem wel goed vinden. … [Lees meer...] overMet de flat is weinig mis, met de bank wel
Nog niet overgestapt van energieleverancier?
Door Henk Wolf Toen ik op de website van de NPO een programma wilde bekijken, kreeg ik eerst een paar reclamefilmpjes te zien. Eentje daarvan begon met de vraag "Nog niet overgestapt van energieleverancier?" Dat vond ik een rare zin. … [Lees meer...] overNog niet overgestapt van energieleverancier?
Dit is het einde van de zin, offeh
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. Vorige week besprak ik hoe of niet gebruikt wordt om urgentie uit te drukken of om kritiek af te zwakken. Deze … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, offeh
Het gaat bij deze oproep niet om het bedenken van een resultaat maar om het resultaat van het bedenken
Door Peter-Arno Coppen De Radboud Universiteit heeft onlangs een nieuwe slogan in gebruik genomen. Of slogan, ik weet eigenlijk niet wat de bedoeling is, maar we krijgen hem nu al enige tijd op ons inlogscherm. Hij luidt: ‘Het gaat niet om het overbrengen van kennis, maar om de kennis van het overbrengen’. Het schijnt een bedenksel van een communicatiebureau te zijn, want de … [Lees meer...] overHet gaat bij deze oproep niet om het bedenken van een resultaat maar om het resultaat van het bedenken