Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Uit De een is de ander niet. Leven in liedjes, een bundeling van zo’n zeventig liedteksten van Henny Vrienten.
Zonder mij
voor Hugo Claus
Het mooiste is de stilte tussen
wat is geweest en wat moet komen
het mooist de herinnering
die je vindt terwijl je niet zoekt
’t allermooist is de weg van de
tweesprong die je nooit hebt genomen
toch maakt het geen verschil
ja, dit is wat ik wil Lees verder >>
Uit Af(breken) op(ruimen) in(pakken), de nieuwe bundel van Peter van Lier.
Elvis’ kleurenleer
Terugkomen (in zwart) en dan
met
ten onder gaan (in stijl) op tournee: vol
versprekingen, lachers op de hand.
Tussendoor
denken aan (lekker landelijk) eten achter gesloten luiken:
veel spek sloopte
mij
naar wens. Langzaam
bergafwaarts
gaan keek toe: hoe een relatie eindigde schittert nog
na, ziektes en ongemak (in sneeuwwit pak).
Immer
soepele heupen
(sterke bouw) spraken de wereldbevolking
toe: Lees verder >>
Uit Soms kijkt de aarde me aan, de nieuwe bundel van dichter-filosoof Jabik Veenbaas.
perspectief
de schilders weten het
alles is altijd anders
het is geen gezicht
maar een reservoir van licht
het is geen raam
maar een oorsprong van eeuwigheid
verroeste emmers zijn pareloesters
woonhuizen vissenbekken
dieren en naakte vrouwen daarentegen heilig
zij rusten ’s avonds gemoedelijk
in de warme stal van je bloed
ook heeft de week elf dagen
en dat is geen feit
maar alleen als je kijkt
in Het jaagpad op en af, de nieuwe bundel van Saskia de Jong.
hot! hot! hot! hittegolf
een zekere zon glom buiten zijn grenzen
pupillen kieperen het licht naar binnen
ingezwachteld mijn volksmond
eet een zoutje wat weerhoudt je
van de vertering van de violente vragen
(er eentje opborrelen)
welk gat de diepte draagt
(waar twee al overkoken heet)
als slaap het voorvocht van de dood is
Uit De droom van Eb Inkt Diervoer, de nieuwe bundel van Erik Bindervoet.
Het geheim van geluiden
Sehen wir uns etwa so an:
in a hijacked car à la fin du monde,
three leading ladies on the back seat,
one, the One, next to you.
Genau! C’est ça, exactement, plus rapide!
But quelque chose ne marche pas
in the surround sound system of the car:
niet the Moments & Whatnauts,
niet de Floaters from the speakers,
but some electric scratches
grč grč!
and then a dark engulfing earthbound sound.
Maartje fängt zu singen an, trillerend,
Hojo! Hojo!
Alejandra habla foutloos Cyrano,
non, merci!
and Hanna makes snatching noises
with a heggenschaar,
suck, suck!
while the One is busy being born
from a lumpy oozing mass on the front seat,
from the front seat.
Splaaaasj!
You keep driving,
les mains humides on das Steuerrad,
though you’ve got no permis de conduire.
Nous pull over to a gaz station
auprès de la Moselle.
C’est tranquille maintenant.
Ruhe, sanfte Ruhe, tacet Maartje,
sauf het coole geknars of the tires
of the car on the grint on the asphalt.
A soft murmur, remurmuring, rewhimpering.
We are bang. Alejandra shivers.
A telephone starts ringing ferociously,
énormément, comme les téléphants d’antan.
Hello? Hello? Porca Madonna!
Who’s that speaking with his voice?
Hallo? Hallo? Wer da?
Keine Ahnung. Geh schon, geh schon, mon petit!
We are standing still.
Op een bleekveld liggen dode brandweermannen uitgeteld uitgestald.
And when the shooting starts
we perform een zeer kleine but très agréable hommage
à Francis Picabia,
l’homme liquide, fumeur des épaves.
Hanna took a bullet in the stomach
but she spits it out again, vrolijk lächelnd.
Ah! Die lach!
Er moet een bowieversterkertje gehaald worden
En als dat, eindelijk, gearriveerd is, horen we:
Cancer, and my name is Larry, ha,
and I like a woman
that loves everything and everybody…
We zijn weer on the move.
We have reached Leeds.
Uit een lantaarnpaal steekt een vrouwenarm.
In een opening is een borst te zien.
Een parade van vrouwen
met roestig rammelende fietsen aan de hand.
Zij gaat voorop, in een pink, mouwloze pullover
met lovertjes d’argent, verder in het wit.
Ze lacht, onverzoenlijk, maar nog steeds chronisch onvermijdelijk.
Les drunken bicyclettes rattle on the pavement.
One thing, however, is clear as a bell:
ceci n’est pas la fin du monde.
ceci n’est pas la fin du monde.
ceci n’est pas la fin du monde.
Erik Bindervoet (1962)
uit: De droom van Eb Inkt Diervoer (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Verzamelde gedichten van Joost Zwagerman.
Meester
Meester stelt in de klas een vraag.
Jij bent niet in die klas,
Jij moet wachten op de gang.
‘Wanneer is iets kunst?’
De kinderen schrijven een antwoord op.
Tom/Kick: Als het mooi is.
Max: Als het zomer is.
Bodhi: Als het een beetje cool is.
Ebba: Als je in een museum bent.
Jules: Als het licht geeft.
Selma: Als je je best hebt gedaan.
Quirijn/Kesso: Als iets glimt. Lees verder >>
Tien haiku’s/haikoots van Kees van Kooten, uit de bundel 575 Haikoots, een lijvige uitgave met ook veel foto’s.
66
onbeschaamd pronken
met de ziekte Nooitgenoeg:
Superlatyfus
113
liefde is gratis
zij wordt pas onbetaalbaar
zodra je haar hebt Lees verder >>
Uit Rebelse sonnetten, een gelegenheidsbloemlezing van dichters van Wereldbibliotheek en Nieuw Amsterdam.
Maatschappelijk debat
Iemand spreekt.
Iemand reageert en iemand affirmeert.
Iemand adviseert en iemand anders alarmeert.
Weer een ander preekt.
Weer een iemand wijst en afficheert.
Men agendeert en grijpt een goede microfoon.
Meestal discussieert men asynchroon.
Op de beeldbuis wordt wat hooggeleerd. Lees verder >>
‘Dertigste duet’ is de laatste van dertig samenzangen uit de bundel Duetten van Erik Jan Harmens en Ilja Leonard Pfeijffer, die onlangs opnieuw werd uitgegeven (en hier voorgelezen).
Dertigste duet
ILP
Ik was uit bed gevallen en ben naar de toren
getogen om te zien wat lange mensen horen.
Mijn haren hingen van de trans. Mijn keel was schor
van het herhalen van mijn eigen naam. Gemor
van voetvolk wilde ik graag met applaus verwarren.
Decor werd afgebroken en op grote karren
geladen. Helderheid brak door het wolkendek.
Ik somde tijden op van aankomst en vertrek.
EJH
het geluid koud als bevroren moet aan iemand met een
lichaamstemperatuur van tussen de 35,5 en 37,8 graden
toebehoren
ik ben koppie onder want nat
voel druk op beide oren
het brummen van de beul zwelt aan als een pappadum
herken mijn naam tussen de h-s en g-s als nier- tussen boterbonen
‘Meisje’ staat in Gasthuis, de debuutbundel van Laurine Verweijen. Ze kreeg er in 2018 de tweede prijs voor in de Turing-wedstrijd.
Meisje
Een meisje komt erachter dat haar bewegingen bestaan.
dat als zij haar knie buigt, er een buigende knie in de wereld is
dat haar uitgestoken hand wordt gesignaleerd, aanvaard.
Hiermee wordt het meisje vrouw. Ze haalt een extra lapje
vlees in huis en begint te koken. Iemand schuift aan
Uit Aan het licht, de debuutundel van Meity Völke (vorig jaar winnares van de Turing-prijs).
Knopen
Een verzoenen is het niet, nee. Misschien
een accepteren, een erkennen dat ik weet
dat ook de zachtste mond twee hoeken heeft
maar wegen doet het niets. Ik leg piepschuim
in de schaal, kam met een zilveren vork
mijn haar, knip de knopen weg en eenmaal
op de grond vallen ze moeiteloos uit elkaar.
Uit De hazenklager, de nieuwe bundel van Paul Demets: “Ik pleit erin voor een nieuwe omgang met de natuur en met de dieren, omdat we anders riskeren om met nog meer virussen geconfronteerd te worden. Een cyclus uit de bundel heet ‘Zoönose’. Covid-19 is een zoönose, een ziekte overgedragen van dier op mens. We gedragen ons veel te hoogmoedig tegenover de dieren en de natuur.”
Zoönose 2
Ik kijk naar je rug, de kano, het water. Hoe alles
beweegt. Een blauwe schijn hangt op je schouders.
Je lijkt hem met de spaan uit het water te halen.
Je blauw zuigt de oevers op. Hoor je hoe dichtbij
de dieren zijn, vraag je. Ze zuchten. Ze kauwen,
volgen onze slagen, herkauwen, grazen.
Uit Echo Echo, de nieuwe bundel van Kreek Daey Ouwens
De hemel boven de dikke man is dezelfde
hemel als die boven de zee.
De dikke man zegt: Rechts. Rechts. Rechts.
Hij steekt zijn hand op.
Hij steekt zijn hand op boven zijn land.
Melania heeft een dichtgestopte mond.
Aan haar hand fonkelt een ring.
De schoenen van de dikke man marcheren
tussen het fonkelen over de stenen.
Melania kijkt naar de zee.
Ze ziet de lijken drijven in de zee.
Melania kijkt net zo lang naar de zee tot
die ijs ijskoud wordt.
De dikke man pakt haar hand.
Melania voelt zichzelf aan die hand.
Melania voelt zichzelf helemaal alleen aan
die hand.
Melania voelt zichzelf alleen aan die hand
op de televisie staan.
Kreek Daey Ouwens (1942)
uit: Echo Echo (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Epitaaf, een tweetalige uitgave van gedichten van Giorgio Bassani, vertaling: Jan van der Haar.
Op bed
Gisteravond op bed was ik
aan de rechterkant gaan liggen die zij
inneemt als ze hier is
en vanmorgen wakker wordend zag ik mij
weer links liggen waar ik slapeloos in het donker soms
het krachtige kloppen hoor van haar
aanwezigheid
Wat heeft me er derhalve toe bewogen om in de nacht
de ruimte van haar grote
afwezige lichaam
te verlaten dan de hunkering zelf ook
niets te zijn?
*
Het tweeërlei bloed
Van het tweeërlei bloed rood en zwart
dat door mijn arteriën en aderen stroomt
prefereert zij het rode
uiteraard
het vreugdevolle het malle het vurige
het vrouwelijke
Maar ze geeft niet toe dat ik het
van mijn moeder heb ze ontkent
dat het van mij is overgegaan
op mijn dochter
ze zegt dat het haar leven is en dat het leven
met mij wordt geboren en met mij sterft
**
A letto
Ieri sera a letto mi ero messo
dalla parte destra quella che occupa
lei quando è qui
e stamani svegliandomi mi son ritrovato
a sinistra di dove nel buio ascolto insonne talora
il battito potente del suo
esserci
Cosa mi ha indotto dunque durante la notte
ad abbandonare lo spazio del suo grande
corpo assente
se non l’ansia d’essere anche io
niente?
*
I due sangui
Fra i due sangui il rosso e il nero
che mi corrono arterie e vene
lei preferisce il rosso
naturalmente
il gioioso il pazzo l’ardente
il femminile
Ma non ammette che mi sia venuto
da mia madre nega
che da me sia poi passato
a mia figlia
dice che è la sua vita e che la vita
nasce e muore con me
Giorgio Bassani (1916-2000)
uit Epitaaf (2019)
vertaling: Jan van der Haar
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Een steen in de beek verveelt zich niet, een keuze uit de gedichten van T. van Deel, die vorig jaar overleed.
Fabel
Vlinder ziet een speld staan
vindt hem mooi want streng
niet doelloos doch standvastig.
Zij wil hem aan zich binden
dit eenzaam puntig wezen
en zegt met zoete aandrang
doe ik mijn vleugels dicht
bekijk mij dan van voren
ben ik een speld op poten.
Bang om zich te bezeren
aan iets zo kleurig breekbaars
met ogen fijn dooraderd
volhardt de speld in staren
blijft stijf gesloten staan
als ik hier niet vandaan raak
grijpt het ons beiden aan.
T. van Deel (1945-2019)
uit: Een steen in de beek verveelt zich niet (2019)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Wu wei eet een ei, de nieuwe bundel van Lucas Hirsch.
Wat het hart wil
Hoe mezelf te verhouden tot een wereld
waarin ik nullen en enen aanbiddend
nooit de tijd aan de stand van de zon heb leren lezen
een digitale Icarus in mij verwek
Ik tart een zwerk vol error, een digitale god
Ik uit mijn zorgen met een app, de data liegen niet
en met een crash and burn in het verschiet googel ik de kans
dat regen redding brengt, een val gebroken kan
Het breekpunt van getallen
Hoe becijfer ik mijn zijn?
Hart keer lijf gedeeld door bits en bytes?
Sociale media min eenzaamheid in het likeskwadraat?
Ik sterf het aantal doden dat ik bij elkaar kan gamen
dood realiteit, heb spijt
Bedenk dat zwaartekracht nooit faalt, bedacht als god
almachtig is voor hen die zich vertillen
aan de naaktheid van mijn hart
Het slaat een bloeddoorlopen
Driekwartsmaat
Lucas Hirsch (1975)
uit: Wu wei eet een ei (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Heerlijk afgebakend eindeloos, de nieuwe bundel van Dorien De Vylder.
Luciferdoosje
Die strakke oostenwind, het eerste okkernootje, slaap in een
pissebed, deze maïshakselaar-schorpioen, een cheetasprint,
een verpletterende golf en een majestueuze rots, een leeg en
geblutst olievat met een houten kruis op gebonden, kastanjeglans,
een weggewaaide vlakte, een kapotte bladblazer, hoogzwangere
maretakbol, in een grimas getrokken nachtmerrie, blanco info-
bord, die dolende taxonoom, erosie, zwavelgeel, pimpelmees,
de vertrappelde vouwmeter, deze verreiker-giraf, de pauzeknop,
de pas genivelleerde asfaltweg. Al deze objecten raap ik op uit
de berm, ik pulk ze uit het onkruid, vanonder een peukje, vanuit
een achtergelaten reiskoffer, er gaat niks verloren, in mijn kleine,
kartonnen doosje vang ik ze op en schuif het dicht.
Dorien De Vylder (1988)
uit: Heerlijk afgebakend eindeloos (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Uit Inzake dit huis, de nieuwe bundel van Hester Knibbe.
Gesloten
Voor elk jaar een ring
rond je enkel je hals je geweten. Vergeet het
eeuwige smeden van mottige
banden van cirkels waarbinnen we moeten
bewegen of stilliggen stom en onmachtig
om op te staan een vuist te ballen nee Lees verder >>
De Waal Carl Norac is de huidige Belgische dichter des vaderlands. De tweetalige uitgave Journal de gestes / Gebarendagboek bevat originele Franstalige én door Katelijne De Vuyst vertaalde gedichten van hem.
De woorden aanraken
Als kind wist ik dat je het vel van de woorden aan kunt raken,
dat bomen op hun eigen tempo lopen
en met elkaar praten zonder echt op hun wortels te letten.
Als kind wist ik alles, alleen niet dat je daarna af moet leren.
En terugkeren naar de weg waar we verdwaalden,
de keitjes negeren die in andere levens werden gelegd,
er nu en dan eentje oprapen, daarna het eerste pad
inslaan dat daarom verzoekt.
Als kind wist ik dat je het vel van de woorden aan kunt raken,
dat hun opperhuid bezaaid is met betekenis,
die vaak ietwat verhuld blijft, zoals het hoort.
Die woorden leerden mij, gevoelig joch,
dat met één vaag gebaar het heelal wordt getekend. Lees verder >>
Uit Eigen kamers‘, het debuut van Esmé van den Boom.
De mouwen van de truien die je droeg
in de lente om je lichaam geen zonlicht te gunnen.
Nu is het zomer en de honger je metgezel.
Jullie hebben elkaar beter leren kennen en soms
kleeft er suiker in de hoek van zijn waarschuwing:
Van wat er verloren kan gaan
en dat het makkelijker aan de muren
ontsnappen is dan aan je eigen tong. Lees verder >>
Uit liefde de vluchtige holte, de debuutbundel van Elly Stolwijk.
tijdruimte en elkaar tegenkomen
(in memoriam Maria Vermue, 1962-2018)
alles waar men bang voor is gebeurt altijd, eens ga je te-
niet. ook in zee kan het gevaarlijk zijn, hoewel je er soms niets
van ziet. diverse virussen met haarachtige draden vanbuiten
schepen in bij levende schepseltjes. met een gevoelig extra oog
kan men hun wellustige gewapper observeren. gretig breken ze
open en af. en jij, hoe vaar jij, nu we je fijnste deeltjes hebben prijs-
gegeven aan de elementen. je beenderen zijn in hitte gespleten.
kan de as van jouw lichaam nog bestaan als die je bent of was.
Giuseppe Belli (1791-1863) schreef ruim tweeduizend sonnetten in het dialect van Rome. Een selectie van 250 daaruit is vertaald door Arthur Hartkamp, en gepubliceerd als Een monument voor het gewone volk. (Voorproefje.)
Paus Leo
Voordat paus Genga dood onder de grond
gestopt werd, al zijn botten op een rij,
klonk het in Rome uit eenieders mond:
hij is een heus lot uit de loterij.
Uit Grenstekens, het Nederlandstalige debuut van Scott Rollins.
Het eiland Forens
Ik ben op een stormachtige nacht in november geboren
Zelfs de wasserettes schrokken van de rukwinden
en de aangeharkte voorstedelijke huizen, waarin elk pasgeboren
jongetje wordt besneden uit gezondheidsoverwegingen,
trilden op hun grondvesten langs de duinen van het strand
‘Derde document’ komt uit de cyclus ‘Word-document Nederland’ uit Nederland in stukken, de nieuwe bundel van Maarten van der Graaff: “In 2015 sloot de linkse Utrechtse boekhandel De Rooie Rat haar deuren. Op de valreep kocht Van der Graaff er oude pamfletten, studies en tijdschriften, uit interesse in de politieke taal uit de jaren zeventig, tachtig en negentig. In zijn nieuwe dichtbundel verknipt en plakt hij deze teksten en vult ze aan met gedichten, liedjes, en andere flarden tekst [lees verder en meer gedichten].
Derde document
Als ik vroeger terugkwam van vakantie en bij Zwijndrecht
de neonletters Van Leeuwen Buizen zag. Wist ik dat ik thuis was. Bovenbouw.
Die vanbinnen dingen doet. Alle lichtjes. Alle auto’s. Met een daktuintje. Het verleggen
van patronen. Van geluk. Volgende week. Staat in de agenda.
Van vorige week. Paradijsvogels. In dit. Privé-domein. Nu wil je weer
contact. De stad beloont creativiteit. Vrijwillig of anderszins. Driel-
Oost. De corridor Eindhoven/Veldhoven/
Welschap. Herneemt zich. En is daarin. Vier koersen. Dat voel ik.
Een gemiddelde huiskamer is voor zover ik gezien heb dan ook
een rare combinatie van nieuwe apparaten en oude gehechtheden.
Reusachtige encyclopedie van variaties. Kolommen. Aard en structuur.
Van heel mijn. Compagnie. Illusieloze witte steden. Schepen
zich in. Elk huis is tot barstens toe vol. Ruimtevreters. Een
watercorridor. De blauwe koers. Nu leest hij
oude formulieren. Intimiteiten. Dit is het lastigst. Het laatste woord. Te veel.
Schrijven.
Maarten van der Graaff (1987)
uit: Nederland in stukken (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de website Het vrije vers, het enige Nederlandse podium voor light verse en gebonden gedichten, is er een jubileumbundel uitgebracht: Er is light! Daaruit de drie onderstaande gedichten. Dat van Driek van Wissen is nog niet eerder gepubliceerd.
CPB rekent af met Lucebert
De toekomst van de kunst is ongewis:
ze heeft geen waarde van betekenis
zo is nu vastgesteld door economen
die ook nog tot de slotsom zijn gekomen
dat alles zonder waarde weerloos is.
Recente reacties