Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
De Multatulileescursus (75)
Door Marc van Oostendorp
– Kunnen jullie me zien?
– Ik kan je wel zien, maar niet horen!
– Grappenmaker. Het is twee weken én een eeuwigheid geleden dat we elkaar gezien hebben. Fijn dat we elkaar nu op deze manier kunnen treffen. We zouden nog Multatuli’s brieven uit 1885 en 1886 met elkaar bespreken.
Lees verder >>Het verblijf – dag 3
Frank Willaert is emeritus hoogleraar Middelnederlandse letterkunde aan de Universiteit van Antwerpen. Multatuli was het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker (1820-1887); zijn Max Havelaar staat volgens velen aan de top van de Nederlandse canon.
Om je verblijf deze dagen te veraangenamen vind je elke dag een verhaal of gedicht uit de Nederlandse literatuur. Uitgekozen en voorgelezen vanuit huis door Neerlandici en auteurs.
Het Verblijf is een initiatief van Marc van Oostendorp. Presentatie, productie, techniek en muziek: Michiel van de Weerthof. Redactie: Johan Oosterman, Iris van Erve, Jaap de Jong, Lot Broos.
Abonneer je via je favoriete podcastapp of hier.
Door Roland de Bonth
Om de 200e geboortedag van Multatuli op 2 maart 2020 te vieren plaatste ik twee weken geleden een Multatuli-triviaquiz op Neerlandistiek. Twee weken lang kregen deelnemers de tijd hun heuristische vaardigheden op de proef te stellen. En het moet gezegd, degenen die het antwoordformulier hebben ingezonden, blijken heel goed in staat te zijn hun weg op het internet te vinden. Bijna alle deelnemers – uit Nederland, Italië en Frankrijk – hadden maar één of twee foutjes. (Het antwoord op vraag 5 heb ik niet meegeteld want in de opgave stond dat de derde letter in plaats van de vierde letter genoteerd moest worden. Op Neerlandistiek is dat inmiddels verbeterd.)
Lees verder >>
Op maandag 30 maart aanstaande vindt in Amsterdam een speciale avond plaats rondom Multatuli, georganiseerd door De Nieuwe Liefde, Feest der Poëzie, De Arbeiderspers en Uitgeverij Boom. Op deze avond presenteert Uitgeverij De Arbeiderspers de heruitgave van zijn Liefdesbrieven, met een voorwoord van Elsbeth Etty (emeritus hoogleraar literaire kritiek) die over Multatuli’s liefdesleven zal spreken. Uitgeverij Boom presenteert de heruitgave van de met de AKO-literatuurprijs bekroonde biografie van Multatuli door Dik van der Meulen, die de avond zal inleiden met een korte lezing over zijn leven en werk. Etty en Van der Meulen gaan in debat over Multatuli en de vrouw, de politiek en het kolonialisme. Dichter-theoloog en oprichter van De Nieuwe Liefde Huub Oosterhuis belicht Multatuli’s problematische relatie met het christendom door het voordragen van zijn Gebed van de Onwetende (‘O God, er is geen God!’).
Lees verder >>De Multatulileescursus (74)
Door Marc van Oostendorp
– Hebben jullie het nieuwste nummer van Zacht Lawijd gelezen?
– Ja, wat is dat toch een heerlijk blad. En dan komen ze nu ook nog met een Multatuli-special, met allerlei ver-ruk-ke-lij-ke bijdragen!
Lees verder >>Als ambtenaar in de toenmalige kolonie Nederlands-Indië ziet Eduard Douwes Dekker van dichtbij hoe de bevolking wordt uitgebuit door de Nederlandse overheersers. Daarover schrijft hij onder het pseudoniem Multatuli zijn meesterwerk Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandse Handelmaatschappij.
Door Marc van Oostendorp
Door Eric Hoekstra en Reinier Salverda
Vandaag, 2 maart 2020, is het de tweehonderdste geboortedag van Multatuli, en daarom verschijnt op het blog van het Friese culturele tijdschrift De Moanne de Friese vertaling van zijn ‘Het Gebed van de onwetende’ uit 1861.
Lees verder >>
Door Roland de Bonth
“Nederlanders zijn maar matig in staat hun weg te vinden op internet”. Dat bleek uit onderzoek waarop communicatiewetenschapper Alexander van Deursen in december 2010 promoveerde aan de Universiteit Twente. We zijn inmiddels bijna 10 jaar verder. Zou zijn stelling nog steeds waar zijn? Zijn we beter geworden in zoeken? Of zou alleen het algoritme van Google zich verder hebben ontwikkeld?
Op 2 maart vieren we de tweehonderdste geboortedag van Multatuli. Deze dag markeert tevens de start van het Multatuli-jaar. Met de geregelde aandacht op Neerlandistiek voor Multatuli – denk aan de Multatuli-leescursus! – weet de trouwe lezer van dit tijdschrift inmiddels aardig wat over het werk van deze grote negentiende-eeuwse schrijver. Maar is het genoeg om deze Multatuli-triviaquiz te maken?
Lees verder >>Tweehonderd jaar geleden werd Multatuli geboren. Zacht Lawijd, literair-historisch tijdschrift, brengt als eerste aflevering van de 19de jaargang een themanummer over de auteur van de Max Havelaar.
Vijf bijdragen werpen een eigentijdse blik op Multatuli en zijn oeuvre:
Lees verder >>De Multatulileescursus (73)
Door Marc van Oostendorp
– We zijn nu toch wel duidelijk in de laatste jaren van Multatuli aanbeland, de jaren van bitterheid en wrok.
– Hoe bedoel je? Hij schrijft juist af en toe enorm enthousiast en warm. Ik zou juist zeggen: de mildheid is ingetreden! Dat briefje dat hij aan de schrijver Vosmaer schrijft als deze aankondigt met zijn gezin langs te willen komen in Duitsland!
Lees verder >>De Multatulileescursus (72)
Door Marc van Oostendorp
– Als je één conclusie kunt trekken uit het 22e deel van de Volledige Werken: voor iemand die voortdurend klaagde dat hij niet kon schrijven, kon Multatuli behoorlijk goed schrijven.
– Volgens editeur Van den Bergh zou er zelfs ‘bijna een achtste bundel Ideeën te putten zijn uit de mooiste brieven van dit jaar’.
Lees verder >>Door Marc van Oostendorp
Gelukkig zag ik Jacqueline Bel meteen toen ik de Nieuwe Kerk binnenkwam. Zij is de nieuwe Multatuli-hoogleraar, en dit was de opening van het Multatuli-jaar, dus zij mocht vast vooraan zitten, dus als ik in haar kielzog terecht kwam, had ik een topmiddag.
Maar zo was het niet, want de voorste rijen waren gereserveerd en het mannetje van de Nieuwe Kerk tegen wie ik zei ‘maar zij is de nieuwe Multatuli-hoogleraar’ sloeg terug met het argument ‘daar weten wij niets van’. Ik wilde al afdruipen, maar gelukkig kwam er een doortastender type dan ik die aan Jacqueline alsnog haar ereplaats gaf.
En ik zat dus in haar kielzog.
Lees verder >>De Multatulileescursus (71)
– Wat heb je daar?
– De bundel Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan met stukken van Ischa Meijer (1943-1995). Deze week verschenen, omdat Ischa gisteren vijfentwintig jaar dood was. Geredigeerd door Ronit Palache.
– Oké. Maar we gingen vandaag toch de brieven uit de jaren 1882 en 1883 lezen in de Volledige Werken.
Lees verder >>De Multatulileescursus (70)
Door Marc van Oostendorp
– Zeg nu zelf, dit is toch het beste portret dat ooit van Komrij gemaakt is? Het is de eerste tekening in het tweede deel van Woutertje Pieterse bewerkt en in beeld gebracht door Jan Kruis. Komrij had namelijk de inleiding geschreven. We zien hem hier als de chagrijnige negentiende-eeuwse letterheer die hij ook kon zijn.
Lees verder >>De Multatulileescursus (69)
Door Marc van Oostendorp
– Je zou de loopbaan van Multatuli kunnen beschrijven als een helling naar een steeds grotere afkeer van het schrijven.
– Hoe bedoel je dat?
Lees verder >>De Multatulileescursus (68)
Door Marc van Oostendorp
– We zouden nu bijna aan het einde van onze leescursus moeten zijn, toch? Over iets meer dan een maand vieren we de tweehonderdste geboortedag van Multatuli.
– Maar we hebben nog zoveel te lezen! Zelfs als we nu de Volledige Werken snel zouden lezen, haalden we het net niet: er liggen nog vijf delen te wachten. En dat nog even los van alles wat we nog óver Multatuli zouden lezen.
Lees verder >>De Multatulileescursus (67)
– We zijn met dit deel 20 van de Volledige Werken toch wel echt in de periode Hans van den Bergh en Berry Dongelmans beland, die de redactie hadden overgenomen na de dood van Stuiveling.
– Huh?
Lees verder >>De Multatulileescursus (66)
Door Marc van Oostendorp
– Het gekke is: we hebben nu de afgelopen weken twee perioden mee mogen lezen waarin Multatuli door Nederland toerde met ‘;voordrachten’, namelijk in 1878 en 1879. Aantekeningen die hij maakte voor die lezingen zijn de revue gepasseerd, recensies, reacties op recensies, brieven die hij zelf schreef over die ‘voordrachten’, maar ik kan niet zeggen dat ik nu echt een goed beeld heb hoe het was om zo’n voordracht bij te wonen.
Lees verder >>De Multatulileescursus (65)
Door Marc van Oostendorp
– Ik moet toegeven dat ik er in het begin een beetje tegenop zag dat we in deze cursus ook al die delen ‘brieven en documenten’ gingen lezen, maar dat het me tot nu toe alles meevalt.
– Ja, neem nu die brieven uit 1878 die we nu hebben gelezen. Dat is toch weer een hele roman op zich! Ineens krijgen we een inkijkje in de verhouding tussen Mimi en Eduard Douwes Dekker. Want voor het eerst sinds hun huwelijk en eigenlijk sinds hun samenwonen is hij langdurig van huis – op lezingentournee – en schrijft hij warme brieven.
Lees verder >>De Multatulileesclub (64)
Door Marc van Oostendorp
– Als er een prijs was voor de neerlandicus van het jaar 2019, zou die Elsbeth Etty waarschijnlijk niet ontgaan. Twee boeken heeft ze dit jaar gepubliceerd, over Willem Wilmink en over Maarten ’t Hart, daarnaast heeft ze het initiatief genomen voor de Multatuli-leerstoel aan de VU. En dan komt ze op de valreep ook nog met dit boekje, Bedelbrieven voor Multatuli.
Lees verder >>De Multatulileesclub (63)
Door Marc van Oostendorp
– Ja! De jaren tachtig!
– Van de twintigste eeuw.
– De jaren tachtig van de twintigste eeuw. Die spatten je wel tegemoet uit dit boekje Er is niets poëtischer dan de waarheid. Lees verder >>
De Multatulileescursus (62)
– Multatuli had iets met stilstand. Al in Max Havelaar speelt hij ermee dat hij zijn held best een tijdje kan laten hangen om te gaan uitweiden over allerlei andere zaken. In de tweede helft van dit zevende deel van de Ideën, doet hij dat nog wat uitgebreider. Hij blijft de lezer maar plagen met de vraag of Wouter wel ooit in Haarlem zal aankomen en ondertussen gaat die Wouter steeds trager en trager.
Lees verder >>De Multatulileescursus (61)
Door Marc van Oostendorp
– Ik geloof dat ik vandaag voor het eerst moet zeggen: het viel me niet mee. Misschien doordat we nu toch al veertien maanden met Multatuli bezig zijn, maar ik vond het weinig geïnspireerd, de eerste helft van de zevende bundel Ideën.
– Ik denk echt dat het aan jou lag.
Lees verder >>De Multatulileescursus (60)
Door Marc van Oostendorp
– 1877! Het jaar waarin Multatuli eindelijk deel 7 van de de Ideeën voltooide.
– Ja, dat zou je eigenlijk uit de brieven en documenten die we deze keer lazen niet zeggen, dat het getob nu voorbij was. Want dit was een uitermate tobberig jaar.
– Ja, ‘verdrietig’, zoals hij voortdurend noemt. Hij was neerslachtig, misschien door alle voortdurende aanvallen op zijn persoon.
Lees verder >>
Recente reacties