Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Verhalen uit de Decamerone (10)
Door Frank Willaert
Niet alle verhalen in de Decamerone gaan over sluwe kooplieden, doortrapte dienaren, overspelige echtgenoten en geile geestelijken. Op de tiende dag laat Boccaccio zijn jongelui verhalen vertellen over menselijke grootmoedigheid. Zoals die bijvoorbeeld te vinden was bij een wijze koning van Spanje.
Door Frank Willaert
Hoe het zonderlinge hoofddeksel van een abdis tot vrijheid en blijheid leidde in een nochtans om zijn godsvrucht bekend staand klooster.
Verhalen uit de Decamerone (8)
Door Frank Willaert
Op de achtste dag laat Boccaccio zijn jongelui verhalen vertellen over mannen die vrouwen, en vrouwen die mannen een loer draaien. In dit verhaal is het een Duitser die zich gehaaider toont dan zijn inhalige Milanese minnares.
Door Frank Willaert
Op de zesde dag vertellen de Florentijnse vrienden elkaar verhalen over lieden die zich dankzij een slimme of geestige opmerking uit een benarde toestand wisten te redden. Zoals de Venetiaanse kok Chichibio, die zijn meester had wijsgemaakt, dat kraanvogels slechts één poot hebben.
De kracht van het woord (5)
Door Martine Veldhuizen
Wie was de laatmiddeleeuwse kluizenaar Berta Jacobs, of ‘Suster Bertken’? Vanuit haar kluis in de Utrechtse Buurkerk schreef ze de mooiste teksten. Handgeschreven bronnen uit Het Utrechts Archief tonen aan dat ze toen een beroemdheid was.
De kracht van het woord (4)
Door Martine Veldhuizen
Er zijn veel goede doelen die geld van je willen. Hoe overtuigen zij je om te doneren? Studenten aan de Universiteit Utrecht bieden vier inzichten.
Verhalen uit de Decamerone. Vierde dag
Door Frank Willaert
Op de vierde dag vertellen de Florentijnse jongeren elkaar verhalen over liefdes die een tragisch einde kennen. Zo ook het wrede verhaal van “le cœur mangé”, het opgegeten hart, dat vanuit het zuiden van Frankrijk over heel West-Europa, ook in het Nederlands, werd verspreid.
Door Eline van Onzenoort
Ferguut vollec danen voer,
Want sine herte hem sere swoer
Dat hi sijn lief hadde verloren;
Hi hads pine ende groten toren. (vs. 2593-2596)
[Vertaling: Ferguut ging daar snel vandaan, want hij had erg veel hartzeer omdat hij zijn geliefde had verloren; het deed hem veel verdriet.]
Lees verder >>De kracht van het woord (3)
Een ijzeren staaf door je tong – dat was een laatmiddeleeuwse straf voor hele zware spreekmisdaden. In Museum de Gevangenpoort zie je verschillende historische straffen voor schelden en beledigen, blasfemeren en meineed plegen. De beroemdste gevangene Cornelis de Witt, vlak voor hij bruut is vermoord, veroordeeld voor meineed.
Verhalen uit de Decamerone. Dag 3
Door Frank Willaert
Een slimme palfrenier werkt zich in nesten, maar weet in extremis de hopeloze situatie recht te zetten.
De kracht van het woord (1)
Door Martine Veldhuizen
Stap in een wereld vol licht, kleur en boeiende verhalen: het middeleeuwse handgeschreven boek. In de tentoonstelling ‘Magische miniaturen’ van Museum Catharijneconvent vind je prachtige voorbeelden van middeleeuwse ridderromans, gebeden-, biologie- en geschiedenisboeken.
Door Frank Willaert
De Antwerpse hoogleraar letterkunde leest de komende tien dagen iedere dag een verhaal voor uit Decamerone. Vandaag: hoe je met een goed verhaal toch je slag kan thuishalen.
In dit educatieve filmpje, leggen taalwetenschappers Peter-Alexander Kerkhof (Universiteit Leiden) en Laura Bruno (Universiteit Gent) uit hoe mensen in de Middeleeuwen zeiden dat ze ziek waren. In de Nederlandse taal zit namelijk veel waardevolle informatie verborgen over hoe mensen in het verleden uitdrukking gaven aan hun alledaagse ervaringen. In deze uitleg komt 1200 jaar Nederlands taalverleden aan bod.
Dit filmpje is geïnspireerd door de oproep van Marc van Oostendorp om in deze tijden van quarantaine en thuisisolatie (maart 2020) collegemateriaal en lesmateriaal vrij toegankelijk online beschikbaar te maken.
A special issue of Queeste, Journal of Medieval Literature in the Low Countries
In 2015, we concluded the introduction of our special issue on Literature and Multilingualism in the Low Countries with a renewal of Queeste’s ‘commitment to the varied and multilingual culture of the Low Countries’. And indeed, in the five years since then, Queeste has continued to publish scholarly articles on the production and circulation of literature in Dutch, French, and Latin, on translation, and on multilingual text collections and reading culture in the Low Countries.
Lees verder >>Acht middeleeuwse toneelstukken. Één moddervette video. De Alphaman presenteert de Abele spelen.
Bij Uitgeverij Verloren is De vertroosting van Memoria. Geheugen en mnemotechniek in de Nederlanden van de late Middeleeuwen van Annelies van Gijsen verschenen. In de Middeleeuwen, toen boeken nog schaars en kostbaar waren, speelde het geheugen een belangrijke rol bij het opslaan en de overdracht van kennis. Er werd dan ook zorg besteed aan scholing van het geheugen en aan de selectie en het beheer van het mentale bezit. De geheugentechnieken die tot het klassieke erfgoed behoorden, bleven in aangepaste versies zowel in het Latijn als in de volkstaal in omloop. Een goed gestoffeerd geheugen werd daarbij niet alleen op zichzelf hoog gewaardeerd, het droeg bovendien bij tot wijsheid en inzicht, en daardoor uiteindelijk tot het zielenheil.
Lees verder >>15 december is de feestdag van de Vlaamse mystica Hadewijch (13de eeuw). Een goed moment om even wat tijd met haar door te brengen. Professor Veerle Fraeters, Universiteit Antwerpen, legt uit wat we over Hadewijch weten.
(
Luutgaert en Machtelt hebben issues. Zij weten wel wie daar de oorzaak van is: Die Hexe! In de reeks Abele Spelen presenteert De Alphaman Lanseloet van Denemarken. Waarom elke docent Nederlands schatplichtig is aan W.P. Gerritsen (1935-2019) Door Erwin Mantingh Als een vooraanstaande schrijver, dichter, cabaretier of liedjesschrijver een prijs ontvangt of overlijdt, als taalonderzoek de pers haalt, als er een onmisbaar naslagwerk verschijnt over de Nederlandse taal of literatuur: bij taal- en letterenactualiteiten stond ik als leraar, en sta ik als vakdidacticus, kort stil in mijn les of college. Maar wat vertel ik aan leraren-Nederlands-in-opleiding als een groot wetenschapper en neerlandicus overlijdt, wiens wetenschappelijke oeuvre bijna zestig jaar omspant, die ik een kleine twintig jaar van nabij heb meegemaakt als zijn student, student-assistent, promovendus en collega-docent? Een geleerde bovendien van wie de meeste van deze leraren-in-opleiding nog nooit hebben gehoord: op 24 oktober jl. overleed W.P. Gerritsen, de Utrechtse hoogleraar Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen van 1968 tot 2000 en daarna Scaliger hoogleraar in Leiden (2001-2007). Wil je alles weten over middeleeuwse schoonheidsproducten? Kijk dan de nieuwe video van De Alphaman! Door De Alphaman Lippijns vrouw gaat vreemd, of toch niet, of toch wel, of toch niet, of toch… (Bekijk deze video op YouTube) Door Peter Alexander Kerkhof Omstreeks het jaar 800 regeerde Karel de Grote een rijk dat zich uitstrekte van de wouden van Noord-Duitsland tot de Catalaanse kust. Diezelfde man, Karel de Grote, werd een kleine vijftig jaar eerder geboren in de koningshof van Herstal, een klein dorpje tussen Maastricht en Luik. Over Karel de Grote en zijn leven is veel geschreven; over zijn religieuze denkbeelden, over zijn oorlogen, over zijn familieleven. Maar er is vrij weinig geschreven over welke taal deze koning eigenlijk sprak. Dat is jammer want de kwestie van de taal van Karel de Grote is erg relevant voor de geschiedenis van het oudste Nederlands. De Belgische Maasvallei Dit taalkundige verhaal begint met een stukje geschiedenis; de grootvader van Karel de Grote was de Frankische koning Karel Martel (‘Karel Hamer’), een erfgenaam van een Frankische adellijke familie die landgoederen bezat in de Maasvallei, de Waalse Ardennen en het Duitse Rijnland. Deze heersersfamilie kwam aan de macht toen Karel Martel in het begin van de achtste eeuw de vroegere koningen, de Merovingen, aan de kant schoof. Karel Martel wilde dat vanaf dat moment alle machtsposities in het Frankische rijk door zijn vertrouwelingen werden ingenomen. Daarom verving hij vrijwel alle abten, hertogen en bisschoppen in het westen van Frankrijk door vrienden en familieleden uit het huidige Limburg en Wallonië. Op deze manier maakte Karel Martel het heuvellandschap van Oost-België tot het centrum van een wereldrijk.
2 comments
De Alphaman: Die Hexe
De Alphaman: Lanseloet van Denemarken
De school van WPG
De Alphaman: Buskenblaser
Lippijn, Esmoreit, Gloriant
Welke taal sprak Karel de Grote en doet dat er toe?
