Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Door Erwin Mantingh
Namens het Meesterschapsteam Nederlands
Wat te doen als leerlingen alleen nog op afstand Nederlands kunnen volgen? Er is in den lande de afgelopen weken naarstig gezocht naar manieren om de lessen om te zetten naar online onderwijs en het is verbluffend hoe snel en vindingrijk de omslag op de meeste scholen is gemaakt, ook voor het schoolvak Nederlands.
Lees verder >>
Door Coen Peppelenbos
Op 12 maart, de dag voordat alle hogescholen en universiteiten de deuren dicht deden, kreeg ik een certificaat uit handen Marijke Meijer Drees voor deelname aan haar docentontwikkelteam (DOT) Nederlands. Dit jaar en vorig jaar hebben we gewerkt aan lessen rond De reis van Sint Brandaan een verhaal uit de twaalfde eeuw uit onze eigen literatuur. Het lijkt misschien wat onwerkelijk om je zo lang met een tekst bezig te houden, maar ik heb het idee dat onze groep zo’n beetje net begonnen was. We hebben enorm veel deskundigen over de vloer gehad die allemaal vanuit hun eigen vakgebied met ons in discussie gingen en ik denk dat het belangrijkste resultaat van onze DOT wellicht niet de lessenreeksen zijn die wij voor het voortgezet onderwijs ontwikkelden, maar de ideeënuitwisseling die heeft geleid tot veranderingen in onze eigen lessen. Omdat ik op een lerarenopleiding lesgeef, besmet ik hopelijk ook andere docenten in opleiding met die ideeën.
Lees verder >>(Ravenstein, 9 en/of 10 januari 2020)
Er zijn nog plaatsen vrij voor docenten Nederlands, wetenschappers en vakdidactici en andere betrokkenen bij het schoolvak op de conferentie in Ravenstein, die we onlangs aankondigden. Het Meesterschapsteam Nederlands is heel benieuwd naar uw reacties op Perspectieven op taal, taalgebruik en literatuur als basis voor nieuwe eindtermen (december 2019).
Lees verder >>Een nieuw rapport en een bijeenkomst in Ravenstein, 9 & 10 januari 2020
Na het Manifest Nederlands op School (2016) en de Visie op het schoolvak Nederlands (2018) zet het Meesterschapsteam Nederlands een volgende stap in de uitwerking van onze visie: Perspectieven op taal, taalgebruik en literatuur als basis voor nieuwe eindtermen (december 2019) is een concretisering van onze denkbeelden over de inhoud van het schoolvak.
Lees verder >>
Meesterschapsteam Nederlands, Ravenstein, 9 en 10 januari 2020
Na het Manifest Nederlands op School (2016) en de Visie op het schoolvak Nederlands (2018) zet het Meesterschapsteam Nederlands een volgende stap met de presentatie van Grote inzichten als basis voor kerndoelen en eindtermen Nederlands. Deze verdere uitwerking van onze denkbeelden over de inhoud van het schoolvak zal begin december verschijnen. Tijdens de conferentie in Ravenstein zullen we onze voorzet voor nieuwe eindtermen en kerndoelen voorleggen aan een gezelschap van vakwetenschappers, vakdidactici, docenten en andere betrokkenen bij het schoolvak.
Lees verder >>Door Peter Coopmans
Het onderwijs in talen, cultuur en geschiedenis is volop in ontwikkeling en daarbij wordt er steeds meer vakgericht wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Hoewel ieder veld zijn eigen specifieke doelen heeft, zijn er ook thema’s die de vakken nadrukkelijk overstijgen. Op deze publieksmiddag gaan we op zoek naar de dwarsverbanden in de vakdidactiek van de talen, cultuur en geschiedenis. Welke inzichten hebben de vakken elkaar te bieden? En hoe zijn hierbij de resultaten van vakdidactisch onderzoek te vertalen naar de concrete lespraktijk?
Hierbij nodig ik u graag uit om met ons over deze vragen na te denken op de publieksmiddag die op donderdag 12 december 2019 zal plaatsvinden. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd door de vijf vakdidactische meesterschapsteams Geesteswetenschappen van acht Nederlandse universiteiten. De meesterschapsteams zullen in sessies met u op zoek gaan naar de dwarsverbanden tussen taal, cultuur en geschiedenis. Daarna zal een aantal vakdidactische onderzoekers in lessen laten zien wat de resultaten van hun projecten kunnen betekenen voor de onderwijspraktijk. Zowel de meesterschapsteams als de vakdidactische onderzoekers kijken daarbij ook vooral uit naar uw ideeën en een inspirerende ontmoeting.
Lees verder >>Door Erwin Mantingh
namens de Meesterschapsteams Nederlands
Van een argumentatiescanner tot een woordkaartspel: ze zijn nu beschikbaar. Ze maken deel uit van de eerste opbrengsten van docentontwikkelteams die in het jaar 2017-2018 werkten onder de vleugels van de Meesterschapsteams Nederlands. Het materiaal is hier te vinden op de site. Het is nog niet compleet en aan veel materiaal wordt nog gesleuteld, maar wat er nu staat, kan al worden gebruikt in de les of kan als inspiratiebron dienen.
‘Cultuurhistorische kennis bevordert deelname aan de samenleving en inzicht in de Nederlandse taal en cultuur’. Zo luidt de titel van de extra Grote Opdracht die de meesterschapsteams hebben voorgesteld voor het schoolvak in het kader van Curriculum.nu. In november jl. hadden de meesterschapsteams al in hun feedback op de zeven Grote Opdrachten voor het schoolvak aangegeven dat culturele kennis en een historisch perspectief op taal en literatuur grotendeels ontbraken in de omschrijving van de kern van het vak. Om de daad bij het woord te voegen is er een cultuurhistorische Grote Opdracht opgesteld die inhoud, kennis en vaardigheden omschrijft en die het belang van cultuurhistorische kennis onderstreept. Zie hier – ook voor meer informatie over de feedback van de Meesterschapsteams. Lees verder >>
Door Marijke Meijer Drees
Wie helpt mee een aansprekende leergang historische letterkunde te ontwerpen voor de onderbouw en bovenbouw (HAVO, VWO)? Doel is leerlingen vanaf 12-13 jaar vertrouwd te maken met de literatuur en literatuurgeschiedenis van ca. 1100-1900 (middeleeuwen tot de twintigste eeuw). Hierbij zal het cultuurhistorische beginsel van de toe-eigening leidend zijn. Toegepast op het literatuuronderwijs is toe-eigening het (leer)proces van groepsgewijs verbonden raken met en internaliseren van het literaire verleden. Als zodanig zal de nieuwe leergang bijdragen aan de identiteits- en burgerschapsvorming van de leerlingen. Bij de keuze en ontwikkeling van geschikte lesmaterialen zullen we zo (veel) mogelijk gebruik maken van wat er al aan didactische hulpmiddelen bestaat, zoals: de website Literatuurgeschiedenis, Lezen voor de lijst, LitLab, de reeksen Tekst in Context en Taal & Teken, en Lessenreeksen over middeleeuwse literatuur.
In januari 2019 wil ik graag starten met een groep van ca. 8 deelnemers. Lees verder >>
Door Erwin Mantingh
namens de Meesterschapsteams Nederlands
Op 19 september a.s. ronden zes docentontwikkelteams (DOT’s) Nederlands hun werk af met een presentatie van lesmateriaal dat zij hebben ontwikkeld. Tegelijkertijd vormt deze dag de (door)start voor een aantal docentontwikkelteams die ditmaal een looptijd van een half of heel jaar zullen hebben. In drie teams is er voor het schooljaar 2018-2019 nog plaats voor een aantal enthousiaste docenten die samen met ons het schoolvak Nederlands willen vernieuwen. Onder het motto van de Meesterschapsteams Nederlands, ‘meer inhoud, meer plezier en betere resultaten’, zullen docenten, vakwetenschappers en vakdidactici in deze zogenoemde DOT’s samen inspirerend onderwijs gaan ontwerpen.
Van september 2018 tot januari 2019 zijn er twee kortlopende DOT’s (vijf bijeenkomsten; kosten €250,-; aanmelding t/m 31 augustus a.s.): Lees verder >>
Reflectie op het tweede tussenproduct Curriculum.nu
Door de meesterschapsteams Nederlands – Letterkunde en Taalkunde/Taalbeheersing
Net als in de eerste feedbackronde van Curriculum.nu zoeken de Meesterschapsteams Nederlands voor hun feedback een breed draagvlak binnen de neerlandistiek, waaronder de hoogleraren en enkele sleutelfiguren van de universitaire opleidingen Nederlandse Taal en Cultuur, de LOVN (de universitaire vakdidactici Nederlands) en de hoogleraren vakdidactiek Nederlands. Deze ronde hebben de meesterschapsteams ervoor gekozen om een samenhangend reflectiedocument te schrijven, waaruit dan aan het einde de feedback op de afzonderlijke consultatievragen wordt afgeleid. Dit is gedaan uit de volgende overwegingen:
Het reflectiedocument ordent de feedback in een aantal algemene punten, die in de tekst nader worden uitgewerkt. Na een analyse van het begrip grote opdrachten volgt eerst een bespreking van de samenhang tussen de opdrachten onderling en de samenhang met het visiedocument, en vervolgens enkele overwegingen over de samenhang binnen de opdrachten. Vervolgens signaleren we enkele algemene lacunes en terminologische onduidelijkheden, en we sluiten af met een bespreking per grote opdracht, en een suggestie voor een additionele opdracht. In een bijlage vermelden we nog de feedback die we via de geëigende kanalen zullen indienen.
U vindt het reflectiedocument hier.
door Peter-Arno Coppen
Sinds de meesterschapsteams Nederlands in januari 2016 hun Manifest Nederlands op School publiceerden en daarbij het begrip bewuste geletterdheid introduceerden, heeft de tijd niet stilgestaan. De door de overheid ingezette herbezinning op het onderwijs (Onderwijs 2032) heeft een opvolger gekregen in Curriculum Nu, waarin docentontwikkelteams per leergebied het komend jaar de bouwstenen moeten leveren voor een nieuw curriculum. Ondertussen hebben de meesterschapsteams verder gewerkt aan de uitwerking van het begrip bewuste geletterdheid, onder andere door zelf met docentontwikkelteams aan de slag te gaan om materiaal te ontwikkelen. Afgelopen vrijdag publiceerden zij op hun website een visiestuk. Waar komt dat vandaan?
Lees verder >>
Door Erwin Mantingh
Op een broeierige zomermiddag op de valreep van het schooljaar toog een vijftigtal onvermoeibare docenten Nederlands naar Utrecht voor de startbijeenkomst van vijf docentontwikkelteams (DOT’s)>.
Vakmeesters Theo Witte en Peter-Arno Coppen lichtten het kader en de uitgangspunten van de DOT’s toe, ervaringsdeskundigen Clary van Tilborg en Riek Hazenbosch gaven een persoonlijke indruk van de praktijk zoals zij die als docenten al hadden beleefd. Daarna gingen de aanwezigen uiteen om binnen de docentontwikkelteams met elkaar kennis te maken en het onderwerp af te tasten.
Afgaand op de korte pitches bij de gezamenlijke maaltijd borrelt het van de goede ideeën en geestdrift om lesmateriaal te gaan ontwikkelen. In acht bijeenkomsten moet dat in de loop van het komend schooljaar zijn beslag krijgen. Begin juli 2018 komen de DOT’s weer bij elkaar om de opbrengsten uit te wisselen. Tegen die tijd laten wij zeker weer van ons horen.
Door Erwin Mantingh
Nog enkele belangstellenden kunnen zich aansluiten bij de docentontwikkelteams (DOT’s) waarin docenten onder het motto ‘meer inhoud, meer plezier en betere resultaten’ samen met enkele vakwetenschappers en vakdidactici inspirerend onderwijs zullen gaan ontwerpen. Verspreid over het land gaan er het komend schooljaar zes docentontwikkelteams met verschillende onderwerpen aan de slag in de geest van het Manifest Nederlands op school (een pleidooi van de Meesterschapsteams Nederlands voor ‘bewuste geletterdheid’ in het schoolvak Nederlands). Heeft u interesse? Klik hier voor meer informatie. Aanmelding is nog mogelijk tot 15 juni a.s.
Uitnodiging aan docenten: wie doen (denken, ontwikkelen en werken) er mee?
Erwin Mantingh
namens de Meesterschapsteams Nederlands
De Meesterschapsteams Nederlands zoeken voor het schooljaar 2017-2018 enthousiaste docenten die in de geest van het Manifest Nederlands op school samen met ons het schoolvak Nederlands willen vernieuwen. Onder het motto ‘meer inhoud, meer plezier en betere resultaten’ zullen docenten, vakwetenschappers en vakdidactici in zes zogenoemde DOT’s (docentontwikkelteams) samen inspirerend onderwijs gaan ontwerpen.
Zes DOT’s
De docentontwikkelteams opereren verspreid over Nederland en richten zich op verschillende onderwerpen: Lees verder >>
Door Peter-Arno Coppen en Theo Witte
Meesterschapsteams Nederlands
De Meesterschapsteams Nederlands zoeken voor het schooljaar 2017-2018 enthousiaste docenten die in de geest van het Manifest Nederlands op school samen met ons het schoolvak Nederlands willen vernieuwen. Onder het motto ‘meer inhoud, meer plezier en betere resultaten’ willen wij in zes zogenoemde DOT’s (docentontwikkelteams) het schoolvak Nederlands nieuw leven inblazen en collega’s inspireren.
De docentontwikkelteams worden verspreid over Nederland en kennen elk een eigen onderwerp: (1) activerende didactiek voor taalkunde (Nijmegen, Peter-Arno Coppen), (2) Retorica (Leiden, Ton van Haaften), (3) Formuleren (Groningen, Kees de Glopper), (4) praten over boeken (Eindhoven, Marjolein van Herten), (5) literaire klassiekers uit de 20e eeuw (Utrecht, Erwin Mantingh en Sander Bax) en (6) organiseren van literaire ontwikkeling (Zwolle, Theo Witte). Lees verder >>
Het schoolvak Nederlands is een belangrijk vak, dat gericht is op de ontwikkeling van taalvaardigheid en geletterdheid. Veel docenten Nederlands geven heel inspirerend en bevlogen les, maar toch is niemand echt helemaal tevreden over het vak. Veel leerlingen vinden Nederlands saai en docenten lijden vaak onder zware werkdruk. Meer algemeen is de kritiek: het programma heeft te weinig inhoud, is niet uitdagend genoeg, en het sluit onvoldoende aan bij de maatschappelijke eisen voor taalvaardigheid en geletterdheid. Dat moet en kan beter.
Recente reacties