Tag: Limburgs

Tweede Kamervragen over het Limburgs, het antwoord van de minister en de noodzaak van aanvullende Kamervragen

Geplaatst op door

Door Yuri Michielsen

De Limburgse Tweede Kamerleden hebben schriftelijke vragen gesteld aan de minister van Binnenlandse Zaken over de prangende situatie rondom de Limburgse taal en haar erkenning onder het Europees Handvest. In haar antwoord heeft de minister het standpunt van de regering herhaald, dat zij al meer dan twintig jaar aanhoudt. De regering meent dat het niet haar verantwoordelijkheid is, maar die van de Provincie Limburg, om de Handvestverplichtingen voor het Limburgs uit te voeren.

Als Limbörgse Academie menen wij dat dit regeringsstandpunt een schending is van internationaal en Nederlands recht. Aanvullende Kamervragen zijn volgens ons noodzakelijk om de regering te vragen haar standpunt te laten toelichten in het licht van internationaal en Nederlands recht en in vergelijking met de bevoordeelde rechtspositie van het Fries. In dit artikel worden, gebaseerd op juridische argumenten, voorstellen gedaan voor aanvullende vragen.

Lees verder >>

Danse Macabre

Geplaatst op door
De auteur als André Rieu ( 2013)

Door Peter Winkels

In mijn speurtocht naar de relatie tussen literatuur en carnaval, het zoeken naar de weerslag van het feest in de letteren, kwam ik in mijn vorige bijdrage onder meer terecht in Duitsland.

Liefst zou ik bij deze polonaise door de letteren de lezer natuurlijk vragen aan te sluiten. Helaas, in deze tijdens van Corona en Covid-19, gele en oranje bestemmingen is dat complex (waar is het rood en het groen?). Deze rijtjesdans komt trouwens ook van elders, uit Polen. Opmerkelijk dat, met name in het verleden, Nederlandse auteurs met enige regelmaat de grens over trokken om het feest te beschrijven en te ervaren.

Lees verder >>

Het Maastrichts onder Napoleon

Geplaatst op door

Een tekst uit 1807

Door Flor Aarts

Tijdens de Franse tijd (1794-1814) was Maastricht de hoofdstad van het Département de la Meuse inférieure, het Departement van de Nedermaas. Dat Departement bestond uit de 2 huidige provincies Limburg en nog een gebied in Duitsland. De prefect, Jean Baptiste Ruggieri, ontving in 1807 een brief van Baron Charles Etienne Coquebert de Montbret, directeur van het Bureau de Statistique in Parijs.

Lees verder >>

Het Convenant voor de Limburgse Taal en de juridische en politieke status van het Limburgs

Geplaatst op door

Door Yuri Michielsen

Op 6 november jongstleden is het Convenant inzake de Nederlandse erkenning van de Limburgse taal ondertekend.  Dit volgt op de erkenning 22 jaar geleden van het Limburgs als regionale taal onder het Europees Handvest voor Regionale Talen of talen van Minderheden. Wie aandachtig gelezen heeft, ziet al dat in het Convenant het Limburgs een ‘taal’ wordt genoemd en onder het Handvest een ‘regionale taal’. Vaak hoort men voor het Limburgs ook nog de termen ‘streektaal’ en ‘dialect’.   

Lees verder >>

De staat van het Limburgs

Geplaatst op door

Subtiele verschillen weerspiegelen taalpolitieke opvattingen over het Limburgs

Door Leonie Cornips en Roeland van Hout

Sinds 6 november is er een Convenant inzake de Nederlandse erkenning van de Limburgse taal getekend in Venlo door de minister van Binnenlandse Zaken en de provincie Limburg. De titel van dit Limburgse convenant wijkt af van het convenant voor het Nedersaksisch waarboven de Nederlandse erkenning van de regionale Nedersaksische taal prijkt. Het woord regionaal is in het Convenant voor het Limburgs weggelaten. Dat verschil lijkt misschien subtiel, maar door het weglaten van regionaal klinkt de Limburgse taal een stuk sterker en zelfstandiger. In het eerste deel van deze bijdrage zullen we uitleggen hoe subtiele verschillen in omschrijvingen en benamingen van een taalvariëteit gekoppeld zijn aan taalpolitieke opvattingen. De terminologische verwarring is groot en dat is vooral een gevolg van de onwelwillendheid om het Limburgs in Nederland als een erkende taal te beschouwen. Lees verder >>

Genks en Jiddisj

Geplaatst op door

Door Marc van Oostendorp

De afgelopen jaren heeft de zogeheten Citétaal een ongekende opgang gemaak, al is het alleen al in de media. Natuurlijk, overal gebruiken jongeren taalvormen die je straattaal kan noemen, maar in geen enkele stad is de cultus van de eigen straattaal zo groot als in Genk, in Belgisch Limburg.

Het opmerkelijke is dat die taalvorm zijn oorsprong heeft in alle steden in de mijnstreek, maar gaandeweg, en zeker het afgelopen decennium steeds meer geassocieerd is geraakt met Genk. Waarom dat zo is, is eigenlijk onduidelijk, maar inmiddels wordt zelfs vaker over ‘Genks’ gesproken dan over ‘citétaal’, schrijft Stefania Marzo in het nieuwe nummer van de International Journal of the Sociology of Language, dat helemaal aan de taal van mijnstreken over de hele wereld is gewijd.

Lees verder >>

Meertaligheid in Trentino-Alto Adige/Südtirol

Geplaatst op door

Door Anne Kruijt, Universiteit van Verona

Veel talen op een klein oppervlakte

De naam van de regio Trentino-Alto Adige/Südtirol laat er al geen twijfel over bestaan: wij bevinden ons hier in een meertalige regio. En zo is het ook: deze autonome grensregio in Noord-Italië heeft niet één, niet twee, maar wel liefst drie officiële talen: Duits, Italiaans, en Ladinisch. Daarmee zijn er niet alleen verschillende talen aanwezig, maar ook nog eens verschillende taalfamilies. Duits is lid van de Germaanse taalfamilie, terwijl Italiaans een Romaanse taal is. Ladinisch behoort tot de Reto-Romaanse talen, wat betekent dat hoewel het van Romaanse afkomst is, er al eeuwen een sterke invloed vanuit de Germaanse talen aanwezig is.

Lees verder >>

Nederlandse Rijksoverheid tevreden over eigen beleid voor minderheidstalen

Geplaatst op door

Door Henk Wolf

De Nederlandse Rijksoverheid heeft zichzelf ertoe verplicht zorg te dragen voor vijf kleine talen: het Fries, Nedersaksisch, Limburgs, Jiddisch en Romanes. Dat is gebeurd door het Europees Handvest voor regionale talen en talen van minderheden te ratificeren. Om de drie jaar onderzoekt een groep deskundigen (juristen, politici, onderzoekers) in opdracht van de Raad van Europa of Nederland z’n verplichtingen wel nakomt en om de paar jaar moet het Ministerie van binnenlandse zaken een zelfrapportage schrijven. De laatste is deze week verschenen en heel veel verantwoordelijkheidsbesef spreekt er niet uit.

In het document, waarin geen auteur wordt genoemd, gaat het ministerie vooral in op kritiek en suggesties van drie partijen: de genoemde groep deskundigen, het Comité van ministers van de Raad van Europa en het eigen adviesorgaan voor de Friese taal Dingtiid. Die zijn op diverse vlakken niet zo tevreden, maar de kritiek wordt luchtig weggewuifd.

Lees verder >>

Verschenen: Jaarboek 2018 van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde

Geplaatst op door

Over enkele dagen verschijnt het 20e Jaarboek van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde. De meer dan 100 pagina’s tellende publicatie bevat o.a. drie wetenschappelijke bijdragen over het Limburgse taalgebied, uit het programma van het jaarlijks congres van de Vereniging voor Limburgse Dialect- & Naamkunde, 25 november 2017 te Lanaken (B-Limburg), onder het thema: “Lanaken, lappendeken in taal en geschiedenis”.

Jan Goossens: “De oorsprong van de Limburgse stoottoon en sleeptoon”

Dit artikel biedt eindelijk een allesomvattende historisch-fonetische verklaring voor de complexe kwestie van de oorsprong van de Limburgs-Rijnlandse tweetonigheid, een taalkundig probleem waarmee de Nederlandse en de Duitse dialectologie al bijna anderhalve eeuw worstelen. Lees verder >>

24 november 2018, Vaals: Dialecten, namen en geschiedenis aan de Bernrather linie

Geplaatst op door

De Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde nodigt u uit tot haar vierenveertigste congres dat zij organiseert in samenwerking met Veldekekring Um Mamelis en het gemeentebestuur van Vaals/

Thema: Dialecten, namen en geschiedenis aan de Benrather lijn

Plaats: Stichting De Kopermolen, Von Clermontplein 11, 6291 AT Vaals (NL)

Datum: Zaterdag 24 november 2018

Meer informatie.

Kalle v’r Limburgs, of spreken wij Nederlands?

Geplaatst op door

Het meertalige landschap op de peuterspeelzalen in Eijsden-Margraten

Door Gino Morillo Morales

Eén van de kenmerkende aspecten van het Nederlands Limburg is het meertalige landschap, waar niet alleen Nederlands, maar ook andere talen worden gesproken door inwoners, migranten, toeristen en bezoekers. Naast al deze talen wordt ook nog steeds het Limburgs frequent gesproken. Dit diverse talige landschap in Limburg is onder andere terug te vinden in de peuterspeelzalen waardoor kinderen met diverse talige achtergronden (zoals Turks, Nederlands of Limburgs) met elkaar in contact komen in de klas. Toch worden deze talen niet allemaal gelijkwaardig gebruikt: sommige talen worden gestimuleerd, waar andere worden vermeden.

Dit talige en sociale verschil roept vele vragen op. Namelijk, wat betekent ‘een meertalige peuterspeelzaal’ nu precies voor een specifiek persoon of specifieke groep (denk dan aan leid(st)ers, kinderen en ouders, allemaal met verschillende achtergronden)? Welke verschillen in taalgebruik zijn er tussen ‘groepen’? En wanneer gebruikt iemand een bepaalde taal, en met wie? Dit onderzoek gaat na in hoeverre er sprake is van sociale, en dus talige ongelijkheid op de peuterspeelzalen in Eijsden-Margraten. Lees verder >>

“Kind moet over op het ‘plat’”

Geplaatst op door

Door Leonie Cornips

“Kind moet over op ‘plat’”, kopt De Limburger afgelopen week boven een artikel van verslaggever Jule Peeters. Waarom besteedt De Limburger juist nu aandacht aan Limburgs op de peuterspeelzaal en waarom op deze wijze? Waarom ik namens de leerstoel Taalcultuur in Limburg pleit voor meertalige peuterspeelzalen schreef ik in twee eerdere columns (hier en hier), en over de urgentie om aandacht te besteden aan de toekomst van het Limburgs (het Limburgs is de officiële benaming volgens het Europees Handvest voor regionale talen of minderheidstalen hoewel de Provincie Limburg de noemer streektaal hanteert en sprekers in Limburg dialect of plat) schreef ik hier en hier.

Het verslag in De Limburger bevat dus niets nieuws. De Gedeputeerde van Cultuur van de Provincie Limburg zei in november 2017 al toe op basis van onderzoek door mijn leerstoel een taalbeleid te ontwikkelen voor de peuterspeelzalen in Limburg. De organisaties in Limburg die zich bekommeren om de toekomstige vitaliteit van het Limburgs delen in oktober 2015 dit pleidooi in het visiestuk ‘Sjiek is miech dat!’ dat als belangrijke input diende voor de Erfgoednota van de Provincie Limburg. Lees verder >>

Kwantitatief er in het Limburgs

Geplaatst op door

Door Carlijn van Herpt

Het woordje er is een geniepig woordje dat veel verschillende betekenissen kent. Voor leerders van het Nederlands is het dan ook niet gemakkelijk om het juiste gebruik van dit ene woordje onder de knie te krijgen. Ook voor moedertaalsprekers van het Nederlands kan er lastig te verwerven zijn door de meerdere functies die het kent. Volgens de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) zijn er vier gebruikswijzen van er. Zo kan er locatief gebruikt worden wanneer er verwezen wordt naar een plaats, zoals in ‘Hoe lang werkt hij er al?’. Er kan presentatief gebruikt worden als het bijdraagt aan het structureren van de informatie in de zin, zoals in ‘Vandaag vinden er drie verschillende wedstrijden plaats.’ Er kent een prepositionele functie als het als voornaamwoordelijk bijwoord dient, zoals in ‘Hij koopt er een kaartje bij.’ Tot slot kan er kwantitatief zijn als het in combinatie met een hoeveelheidsaanduiding wordt gebruikt. Een voorbeeld hiervan is de zin ‘Zij heeft er vijf’. Lees verder >>

Hoe je kind talig op te voeden? Beïnvloedt het Limburgs de uitspraak van het Nederlands of niet?

Geplaatst op door

Door Romy Roumans

Een regionaal accent, anders dan het randstedelijk accent, wordt vaak als iets negatiefs en afwijkends beschouwd. Onderzoek van Grondelaers, van Hout en Steegs (2010) naar de attitude tegenover het Limburgse accent toont aan dat mensen uit heel Nederland het Limburgs accent beoordelen als monotoon, koud en het zien als een minderwaardig accent. Ouders in Limburg lijken daarom bang te zijn voor een mogelijk negatief effect en het stigma dat rondom het Limburgse accent hangt, zoals uit de volgende advertentie blijkt in De Limburger:

Per februari 2004 zoeken wij voor onze baby en incidenteel voor onze zoontjes van 4 en 7 jaar een lieve OPPAS aan huis. Wij vragen om gemiddeld 20 uur/week een helpende hand maar gezien onze werkzaamheden zal dat soms om wat minder en soms om wat meer uren per week gaan. Onze voorkeur gaat uit naar een oppas die geen dialect spreekt
(Kroon & Vallen, 2004).

Kinderen zouden volgens veel mensen de standaardtaal, het Nederlands, moeten leren zonder regionale accenten. Lees verder >>

Veldeke ontsluit archief Limburgstalige poëzie van Veldgewas

Geplaatst op door

Schrijver en dichter Wim Kuipers startte zo’n zeven jaar geleden samen met collega-schrijver Har Sniekers met Veldgewas. Deze e-mailservice voor Limburgstalige poëzie kreeg door de jaren heen een schare aan vaste lezers en tientallen Limburgse dichters stuurden werk in. Inmiddels zijn vele honderden gedichten verzameld en rondgestuurd, zowel gedichten rondom bepaalde thema’s en actuele gebeurtenissen als heel persoonlijk werk. Tot een gedegen inventarisatie van al die poëzie was het tot nu toe niet gekomen. Dialectvereniging Veldeke Limburg heeft daarom in samenspraak met Wim Kuipers besloten al die gedichten te ordenen en op haar website te ontsluiten voor een breed lezerspubliek. Lees verder >>

Geletterdheid van Limburgse basisschoolleerlingen

Geplaatst op door

Door Romy Roumans

Als studente taalwetenschappen aan de Radboud Universiteit knoop ik vaak gesprekken aan met Limburgse leerkrachten en ouders over hun gebruik van het Limburgse dialect, waarbij ik soms de meest vreemde opmerkingen hoor. Zo kwam mij vorig jaar ter ore dat ouders hun kinderen bewust niet opvoeden met het Limburgs dialect, omdat hun kinderen dan slechter zouden gaan schrijven en lezen in de Nederlandse taal. Niet lang daarna kwam ik de volgende uitspraak tegen van een journalist in De Limburger:

“De combinatie van dialect spreken, achterstandssituatie en gebrek aan stimulering thuis om te gaan lezen kan ervoor zorgen dat laaggeletterdheid in Limburg een structureel karakter krijgt.”

Het spreken van een Limburgs dialect zou dus zelfs laaggeletterdheid kunnen veroorzaken. Lees verder >>

Nieuw Limburgs taalbeleid: Een convenant is drijfzand voor het Limburgs

Geplaatst op door

Sinds enkele maanden is er weer volop discussie over een nieuw Limburgs taalbeleid. De Provincie Limburg heeft de Raod van ’t Limburgs gevraagd een nieuwe visienota voor te leggen. De vraag is of er een verdere erkenning voor het Limburgs naar Fries model moet komen óf een taalbeleid op basis van een door de Nederlandse overheid aangeboden convenant? Welke weg biedt de meeste zekerheid voor een volwaardig taalbeleid voor het Limburgs?

Door Yuri Michielsen-Tallman

Het Limburgs is sinds 1997 door de nationale overheid erkend als regionale taal onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. Die erkenning geldt ook voor het Fries en het Nedersaksisch. De nadruk zal hier echter liggen op het Fries en het Limburgs. Waar nodig wordt het Nedersaksisch vermeld.

Het Handvest is door de Raad van Europa in het leven geroepen om regionale talen te beschermen. Regionale talen zijn vaak in een achterstandspositie ten opzichte van nationale talen gekomen. Door wettelijke maatregelen, taalbeleid en financiering voor gebruik in het openbare leven, in het onderwijs en de media hebben nationale talen (zoals het Nederlands) een dominante positie verworven. Dat heeft onder andere geleid tot een afname in het gebruik van regionale talen en vaak een stigma voor de sprekers ervan. Er bestaan vooral ook wettelijke en financiële hindernissen, die het gebruik en de aanpassing van de regionale taal aan de moderne tijd belemmeren. Het Handvest beoogt regionale talen te beschermen door deze veel van de rechten en mogelijkheden te bieden die ook aan nationale talen ter beschikking staan. Lees verder >>

Erbij horen of niet?

Geplaatst op door

Door Lotte Thissen

“Waar kom je vandaan?” Wie deze vraag te horen krijgt, wordt gezien en bestempeld als ‘anders’ of afwijkend van een bepaalde norm. Mijn etnografische onderzoek in de Limburgse stad Roermond ontmoedigt de vraag “waar kom je vandaan?” en termen als ‘autochtoon’ en ‘allochtoon’.

De provincie Limburg wordt vaak geassocieerd met carnaval, katholieken en het gebruik van dialect en de zachte g. Mijn studie naar dagelijkse taalpraktijken van mensen in Roermond laat echter zien dat ‘de provincie’, net als de Randstad, een gebied is waar meertaligheid en culturele diversiteit bestaat. In Roermond vinden er interessante ontmoetingen en combinaties plaats tussen sprekers van wat we zien als dialect, Nederlands, een mondiale taal als Engels en migratie- en mobiliteitstalen als Arabisch en Turks. Daarbij is er een groot verschil tussen wat mensen zeggen dat ze doen en wat zij in werkelijkheid doen; de mede-eigenaar van een supermarkt vond dat het voor hem, als Turk, blöd is om plat (dialect) te praten, maar tijdens mijn veldwerk heb ik hem dagelijks dialect horen spreken met klanten, naast allerlei andere talen. Lees verder >>

Limburgers nog toongevoeliger dan gedacht

Geplaatst op door

 (Persbericht Radboud Universiteit)

Limburgers staan bekend om hun zangerige spraak. Ze blijken ook erg goed in het horen van hele subtiele woordmelodieverschillen. Dat blijkt uit onderzoek van taalwetenschapper Stefanie Ramachers. Ze promoveert op 31 januari aan de Radboud Universiteit.

Het Limburgs is een zogenaamde toontaal. In het Limburgs kan de melodie waarmee een woord wordt uitgesproken de betekenis veranderen. Dit fenomeen, genaamd lexicale toon, kent het standaard Nederlands niet en het geeft het Limburgs zijn kenmerkende zangerige klank. Het Limburgse woord zeeve kan bijvoorbeeld ‘zeven’ (het getal) of ‘zeven’ (het werkwoord) betekenen, afhankelijk van de melodie (de toon) waarmee het woord wordt uitgesproken. Lees verder >>

Peutertaalbeleid

Geplaatst op door

Door Leonie Cornips

Tijdens het streektaalsymposium, georganiseerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Deventer, heb ik gepleit voor een taalbeleid voor peuterspeelzalen in Limburg. Hoe ben ik tot dit advies gekomen? (Groot)ouders vertellen: ‘Ons kind weigert sinds de peuterspeelzaal Limburgs te spreken, ook al houden we thuis Limburgs aan.’ Juist peuterspeelzalen, veel meer dan basisscholen, blijken het spreken van een regionale taal een halt toe te roepen. Ook elders in Europa is dat zo. Lees verder >>

Jaarboek 2017 van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde.

Geplaatst op door

Over enkele dagen verschijnt het 19e Jaarboek van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde. De meer dan 100 pagina’s tellende publicatie bevat o.a. vier wetenschappelijke bijdragen over het Limburgse taalgebied, waarvan er drie het ochtendprogramma vulden van het gezamenlijk Jubileumcongres van de Vereniging voor Limburgse Dialect- & Naamkunde en Veldeke (NL) Limburg; (19 november 2016 te Grathem/Leudal) met het thema: “Dialect in het hart en onder de loep. Dialectonderzoek en dialectcultuur in Limburg”.  Lees verder >>