Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Matthias de Vries overleed op 9 augustus 1892, en vier dagen later werd hij begraven op begraafplaats Groenesteeg in Leiden. In het kader van het Matthias de Vriesjaar zal het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) op 9 augustus 2020 een bloemenkrans leggen op het graf van De Vries. Vooraf geeft voormalig INL-directeur Piet van Sterkenburg een digitale lezing over het leven en werk van Matthias de Vries.
Lees verder >>
Wie waar ook ter wereld een lezing wil bijwonen over de theorie van de grammatica, hoeft daarvoor voortaan niet meer in het vliegtuig te stappen. Dat is de ambitie van de initiatoren van StreamGram, een nieuwe website dat zulke lezingen voortaan gratis streaming wil aanbieden. Bovendien moet zo een archief worden opgebouwd met lezingen uit het verleden.
StreamGram vindt u hier.
In een digitale wereld lezen we anders. Velen vinden romans te lang, maar lezen eindeloos teksten online. Hoe beïnvloedt dit ons denken? Wat betekent dit ‘andere lezen’ voor de toekomst van de roman? Over lezen en zich inleven, over kennis en verheldering – een poging om na te denken in en via literaire teksten.
Op 14 november houdt Stefan Hertmans, o.a. bekend van literaire bestsellers Oorlog en Terpentijn en De Bekeerlinge, de Albert Verwey-lezing onder de titel ‘De fictie en de feiten’.
De lezing begint om 20.00 in het Academiegebouw te Leiden (Rapenburg 73).
Meld je aan via gastschrijver@hum.leidenuniv.nl.
Toegangsprijs: €10, studenten gratis
Op dinsdag 6 september 2016 zal de vijfentwintigste Bert van Selm-lezing plaatsvinden met de voordracht van prof. dr. Frits van Oostrom onder de titel: ‘’Van geletterd naar gepixeld. Over de missie van de letterkundige neerlandistiek’.
Bert van Selm was een man van het klassieke boek, maar ook een pionier van digitalisering. Sinds Berts overlijden in 1991 zijn de ontwikkelingen op laatstgenoemd gebied meer dan stormachtig geweest: ze hebben fundamenteel veranderd hoe wetenschap en (jonge) mensen in het leven staan. In verhouding daartoe heeft de letterkundige neerlandistiek nog maar schoorvoetend meebewogen met deze ontwikkeling, laat staan dat zij daarin leidend of uitgesproken inspirerend is geweest.
Wat zijn de tegenkrachten daarvoor, intellectueel en institutioneel? En is het niet de hoogste tijd dat wij die gaan doorbreken, juist in het onderwijs en voor de valorisatie van ons vak? Over verschillende facetten van die missie zal de lezing gaan. Met aan de horizon zelfs afbraak van het heiligste huisje in het letterkundig landschap: de eenheid van het literaire kunstwerk. Maar er gloort ook hoop voor – en vooral: bij – Vondel en Multatuli.
Hoera, de Leidse vereniging voor studenten taalwetenschap T.W.I.S.T. en de Leidse vereniging voor studenten Nederlands NNP organiseren samen een lezing!
Onze spreker is niemand minder dan Marc van Oostendorp, die niet over een taalkundig verschijnsel gaat vertellen, maar over de taalkunde zelf. De titel van de lezing is ‘Taalkundige zijn is het mooiste wat er is’. In zijn woorden is “de taalkunde het mooiste, interessantste en belangrijkste vak dat er bestaat. Dat komt door het onderwerp dat bestudeerd wordt: de menselijke taal die het menselijk denken, de menselijke samenleving en de menselijke cultuur bepaalt. Bijna niets dat belangrijk is in ons leven zou kunnen bestaan zonder taal. Het komt ook doordat het vak je leert op heel verschillende manieren na te denken: als een natuurwetenschapper, als een sociale én als een geesteswetenschapper. Er zijn zoveel verschillende dimensies aan taal dat je als taalkundige vanzelf gedwongen wordt om ieder probleem op heel veel manieren te bekijken.
Waarom zou je taalkundige willen zijn? Tijdens de studie wordt er weinig aandacht aan besteed, maar eigenlijk is het een vraag die iedere student zich wel eens stelt. Mijn antwoord is: niet omdat het leuk is of interessant – al is dat allebei ook waar –, maar omdat het vreselijk belangrijk is dat de mens de taal begrijpt waarmee hij zo is vergroeid. De vraag is dus eerder waarom er mensen zijn die geen taalkundige willen zijn.”
De lezing begint op 3 mei om 17:00 in Lipsius 0.11 en na afloop zal er een borrel zijn in de Grote Beer (Rembrandtstraat 27). Iedereen is welkom!
(Je kunt je belangstelling voor dit evenement kenbaar maken via Facebook.)
Vanmiddag geeft Ben Peperkamp een lezing over J.J.L. ten Kate aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was de Nederlandse samenleving sterk verzuild. Protestanten, katholieken, liberalen en socialisten hadden allemaal hun eigen verenigingen, scholen, tijdschriften en kranten. Daarna volgde een hevige periode van ontzuiling, waarin verschillende media een belangrijke rol speelden. Mediahistoricus Huub Wijfjes onderzoekt al jaren de relatie tussen de media en de processen van verzuiling en ontzuiling.
De afgelopen maanden was hij KB-fellow op het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS) in Wassenaar. Aan de hand van de grote verzamelingen gedigitaliseerde kranten van de KB en andere digitale bronnen bracht hij de verhouding tussen media en politiek opnieuw in kaart. En met behulp van innovatieve eScience-technieken toetste hij zowel de gangbare theorieën als de bruikbaarheid van grote databestanden.
Op dinsdagavond 12 januari 2016 doet Huub Wijfjes verslag van zijn onderzoek met een publiekslezing in de KB. Daarbij komen zowel de inhoudelijke resultaten van zijn onderzoek aan bod als de methoden van de digital humanities. Vanaf 19.30 uur verwelkomen we u met koffie en thee in de Foyer. De lezing van Huub Wijfjes begint om 20.00 uur in de Aula. Rond 21.15 uur start de afsluitende borrel.
U kunt de lezing bijwonen. De toegang is gratis, maar in verband met de catering dient u zich wel van tevoren aan te melden op deze pagina of telefonisch via 070 – 314 02 17.
Jan van Hout (1542-1609), de energieke Leidse stadssecretaris tijdens het laatste kwart van de zestiende eeuw, was een buitengewoon groot organisatietalent. Weinig zaken ontsnapten aan zijn aandacht bij zijn werk voor de burgemeesters, vroedschap en de stedelijke vierschaar, maar ook de pas opgerichte universiteit. Ook soms zette hij zich ook in voor zaken die duidelijk buiten de muren van het Leidse stadhuis lagen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de stadsfeesten. Voor die Leidse festiviteiten riep hij de hulp in van de rederijkers, vanouds een organisatie die zich toelegde op toneelvoorstellingen, optochten en muziek. In de bange jaren rond het Beleg en Ontzet van de stad was de rederijkerij in ongerede geraakt, maar Van Hout wekte de rederijkerskamer ‘De Witte Acoleyen’ – toen de stad eenmaal was bevrijd – nieuw leven in en organiseerde samen met hen de eerste vieringen van het Leids Ontzet. De kamer fungeerde min of meer als voorloper van de Drie October Vereeniging. In 1596 had Van Hout de rederijkers nodig voor de publiciteitscampagne rond de grote liefdadigheidsloterij die de stad dat jaar organiseerde.
De lezing vindt plaats in de Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1, Leiden. De zaal is open om 19.30, de lezing zal beginnen om 20.00 uur.
In deze lezing zal het licht vallen op het concept ‘homoseksualiteit’ zoals dat gedurende de tweede helft van de negentiende eeuw via een kruisbestuiving van literaire en medische teksten tot stand is gekomen. ‘Homoseksualiteit’ als concept van een bijzonder soort identiteit is een negentiende-eeuwse uitvinding. De lezing van Mary Kemperink zal niet alleen gaan over het tot stand komen van dit concept, maar vooral over hoe de nu zogenoemde homoseksuele schrijver door diens eigen tijdgenoten werd gezien en hoe deze werd en wordt benaderd door latere historici. Wat is het literair-historische belang van de vraag of een schrijver ‘zó’ was? En wat betekent dat ‘zó’ dan eigenlijk? Rond deze vragen zal zij aan de hand van concrete figuren als Jan Kneppelhout en Willem Kloos een aantal overwegingen laten horen.
Mary Kemperink heeft een zeer brede expertise in de negentiende-eeuwse letterkunde uit Nederland en Vlaanderen. Meer in het in bijzonder gaat haar aandacht uit naar de relatie tussen literatuur en wetenschap. Dat gebeurt dan aan de hand van verschillende thema’s zoals de evolutieleer, het vitalisme en een scala aan medische concepten (hysterie, de temperamentenleer, hypnotisme).
De Jacob van Lenneplezing is een jaarlijks op de eerste donderdag van oktober terugkerende publiekslezing op het terrein van de Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende eeuw. Zij is, op initiatief van de leerstoelgroep Moderne Nederlandse letterkunde van de Universiteit van Amsterdam, de Werkgroep De Negentiende Eeuw en Academisch-cultureel centrum SPUI25 te Amsterdam, in het leven geroepen bij gelegenheid van het afscheid van Marita Mathijsen als hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam om de negentiende-eeuwse cultuur onder de publieke aandacht te blijven brengen.
Het onderwijs en het bedrijfsleven luiden – gesteund door taalliefhebbers – de noodklok: de Nederlandse taal verloedert. Jongeren lezen geen boeken meer en sollicitanten krijgen geen zin meer fatsoenlijk op papier. Althans, zo luidt de klacht. Maar waarom is dat eigenlijk erg?
Hoogleraar Joop van der Horst schreef Het einde van de standaardtaal, waarin hij de ontwikkeling van de taal beschrijft vanaf de Middeleeuwen tot de sms-taal op mobiele telefoons. Volgens Van der Horst is er geen sprake van een verloedering van het Nederlands, maar verdwijnt het standaard Nederlands om plaats te maken voor verschillende talen. Dit is een ontwikkeling die al lang aan de gang is maar pas vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw aan de oppervlakte is gekomen. Wat heeft dat voor gevolgen? Moet het ABN overboord? Spreken we over vijftig jaar allemaal straattaal? En in hoeverre is taal een machtsmiddel dat bepaalde groepen buitensluit van het onderwijs of de arbeidsmarkt?
Joop van der Horst is hoogleraar Nederlandse Taalkunde aan de Universiteit van Leuven. Hij schreef een lange reeks boeken en artikelen over de geschiedenis van de taal en was jarenlang medewerker aan het radioprogramma Wat is Taal.
woensdag 18 maart 20:00 – 22:00
meer informatie / vooraanmelding: Arminius, Rotterdam
Het Denkcafé is maandelijkse samenwerking van Arminius en SG Erasmus. Het Denkcafé is ook thuis via de livestream te volgen op de homepage.
Op woensdag 11 februari 2015 geeft dichter, vertaler, verteller en anthologist Koen Stassijns in het Poëziecentrum Gent (PcG) de lezing ‘Poëzie op alle fronten. Een vertelling over liefde in tijden van oorlog’.
Hij gaat in op liefde en vriendschap in en buiten de loopgraven, met ‘oorlogsdichters’ aller landen als hoofdrolspelers.
[gedicht ‘Eros’ van Wilfred Owen (1893-1918); uit: The Works of Wilfred Owen. Wordsworth Editions, 1994]
Op vrijdag 23 mei geeft Clarck Drieshen (University of Leeds) de vierde en laatste Voorjaarslezing van het Ruusbroecgenootschap. Zijn lezing is getiteld: ‘Visioensliteratuur in devotionele context: de transmissie en functionaliteit van laatmiddeleeuwse gebedsvisioenen’.
De lezing gaat door op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen, in lokaal Annexe – Rodestraat 14 – 2000 Antwerpen, van 14u tot 16u.
Abstract:
Over de spreker:
Mede dankzij Helma van Lierop is het onderzoek naar jeugdliteratuur in de afgelopen decennia flink in de lift gekomen. In haar positie als hoogleraar aan de Universiteit Tilburg (sinds 2001) en als bijzonder hoogleraar in Leiden (de Annie M.G. Schmidt-leerstoel, van 2001-2013) heeft ze veel onderzoek kunnen doen en veel studenten kunnen lesgeven en begeleiden in het onderzoek naar kinder- en jeugdliteratuur. In recente publicaties scheef ze o.a. over de verfilming van De koning van Katoren en over Jacoba van Beieren in de jeugdliteratuur.
Recente reacties