Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Door Roland de Bonth
Afgelopen donderdag – 11 juni 2020 – viel het juni-nummer van Onze Taal op onze inloopmat. Normaal gesproken lees ik als eerste, dus nog voordat ik de plastic folie heb verwijderd, de rubriek Ruggespraak met onbedoeld grappige advertenties en krantenkoppen. Maar dit maal had ik meer oog voor de voorkant waar breeduit het thema van dit nummer werd uitgemeten: de negentiende eeuw.
Lees verder >>Vanaf het najaar van 2018 verschijnt maandelijks nieuw lesmateriaal online in LitLab, een digitaal laboratorium voor literatuuronderzoek op de middelbare school. Dat materiaal ontwikkelt de redactie van LitLab in samenwerking met docenten, studenten en docenten-in-opleiding.
Nieuwe proef online: ‘Vrouwelijk schrijverschap’
Een nieuwe proef inclusief antwoordmodel is nu klaar voor gebruik: ‘Vrouwelijk schrijverschap’. In deze proef maken leerlingen kennis met ideeën ván en óver schrijvende vrouwen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis, van Anna Bijns en Johanna Coomans tot Niña Weijers en Heleen van Royen. Ze leren onderzoeken en beschrijven hoe deze auteurs in verleden en heden omgaan met mannelijke normen in de literatuur. De opgedane kennis passen ze toe in een afsluitend debat over de zin en onzin van aparte literaire prijzen voor vrouwelijke auteurs. Lees verder >>
Door Roland de Bonth
Lange tijd is het vak Nederlands op middelbare scholen gedomineerd door literatuur – boeken lezen, gedichten analyseren – en taalvaardigheidonderwijs – lezen, schrijven en samenvatten, voordrachten houden, debatten voeren. Het derde onderdeel van ons vak – taalkunde – is jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Wordt er in de onderbouw naast zinsontleding en woordbenoeming doorgaans nog wel enige aandacht geschonken aan taal en taalkundige verschijnselen – dialecten, jongerentaal, spreekwoorden – in de bovenbouw is daar amper sprake meer van.
Met het verschijnen van Taalkunde voor de tweede fase van het VWO in 2006 van Hans Hulshof, Maaike Rietmeijer en Arie Verhagen kregen docenten Nederlands een instrument in handen om hier verandering in aan te brengen. In het boek werd duidelijk gemaakt dat taalkunde ‘’maatschappelijk en cultureel relevante kennis’’ is. Een van de redenen om dit boek te schrijven was om het vak Nederlands van een imagoprobleem af te laten komen. Leerlingen vonden Nederlands saai en bovendien niet erg uitdagend. De kennis die je nodig hebt om het centraal schriftelijk eindexamen Nederlands te maken, kun je in een paar weken tijd gemakkelijk leren. De uitdaging zit vooral in het toepassen van die kennis op in moeilijkheidsgraad opklimmende teksten. Leer je in de brugklas al wat de hoofdgedachte van een tekst is en hoe je die moet vinden, in het eindexamen is de vraag naar de hoofdgedachte nog altijd vaste prik. Lees verder >>
Door Astrid Wijnands
Eind september publiceerde de NOS een drieluik geheten ‘Dealen met je dialect’ <1|2|3>. De NOS had eerder een oproep op Facebook geplaatst om erachter te komen of dialectsprekers last zouden hebben van negatieve reacties en welke reacties dat dan zouden zijn. Op die oproep kwamen 28.000 reacties binnen en zo’n 150 mensen wilden graag hun ervaringen delen.
In het drieluik maken we kennis met jongeren en volwassenen uit heel Nederlands, van Groningen tot Maastricht, van Zeeland tot Twente. Allen geven aan trots te zijn op hun dialect en zij spreken hun dialect dan ook graag. De keerzijde van de medaille is dat zij ook vaak niet serieus genomen worden als zij hun dialect spreken. Zo moet acteur Bart logopedie volgen om zijn Achterhoekse accent kwijt te raken, wil hij als acteur rollen aangeboden krijgen en voorziet Myriam uit Terneuzen dat zij haar Zeeuwse accent moet aanpassen aan het Standaardnederlands als zij straks als afgestudeerd advocate aan de slag gaat. Soms gaat het nog verder en worden dialectsprekers uitgescholden als domme boeren of krijgen ze te horen dat ze maar terug moeten naar hun ‘eigen land’. Docent Adele Spikker van het Deltion College in Zwolle besteedt juist in haar lessen aandacht aan de meerwaarde van streektaal in de zorg. Door de taal van de patiënten te spreken is er sprake van een beter contact tussen zorgverlener en zorgdrager. Lees verder >>
TLPST is een nieuwsbrief voor de onderbouw van het middelbaar onderwijs, die wordt gemaakt door de redactie van de lesmethode Nieuw Nederlands van Wolters Noordhoff en de redactie van Taalpost (Erik Dams en Marc van Oostendorp, namens het Genootschap Onze Taal). Iedere maand (tijdens het schooljaar) verschijnt er een nieuwsbrief met telkens vier taalonderwerpen uit de actualiteit, en suggesties voor vragen en opdrachten om in de les te behandelen.
Inmiddels is TLPST 40 verschenen. Die vindt u hier.
Recente reacties