Tag: gedichten 20e eeuw

Wit, grijs en zilver

Spelen nog zwanen op het IJselmeer?
Mijn hart heeft stilgestaan
toen ik ze zag.
Wit, grijs en zilver was de najaarsdag,
het IJselmeer
en zij. Lees verder >>

De zieke en de spin

De kleine spin die aan de zolder hing,
waarom liet ik haar wekenlang in leven?
Ze leek zo broos, een trilling deed haar beven:
een stip, die soms wat zon- of maanlicht ving.

Geduldig spinnend, van haar kleine kring
de grenzend wetend, leefde zij haar leven.
Genoeg, soms dansend aan een draad te beven,
genoeg, klein web aan de witte zoldering. Lees verder >>

De steenen minnaar (VIII)

Dichters moeten de minnaars uit zich weren,
willen zij naakt gelijk de goden zijn.
Waaròm dan, hart, dit mateloos begeeren
naar alle naaktheid, geborneerd en klein,

en wààrom zijn onsterflijkheid bezeeren
aan deze beten van het bot venijn,
wanneer de liefde slechts dit klein krepeeren
de bestie is achter ’t bedgordijn?

De steenen minnaar (VII)

O harde mond, die stuursch zijn grijnslach teelt
en korzelig in mergels weet te spreken;
die met de kou en met graniet krakeelt
en nimmer aan een lente zijt bezweken,

tracht nú in helder zingen uit te breken
en liefkoos haar met liedren, hooggekeeld,
wier glimlach, heerlijker dan hemelstreken,
met één zoet weerlicht levens vierendeelt.

De openbare Facebookgroep VerDNAeringen plaatst chronologisch alle gedichten van Tonnus Oosterhoff, iedere dag één.

Scheren

Over de strakke huid waait zand;
baardloos de kaak van de predikant.

Op het schavot van vel over been
glijdt om geloofswil het mes langs hem heen.

Het badkamerraam ziet op zolder uit
en op een verkeersbord: een voorrangsruit.

Stille slooten

Onder de wilgeboomen
heb ik het water stil gezien.
Schaduw is langs gekomen,
van een kapel* misschien.

Achter de grijze takken
strekte de verre lucht heel blauw.
Droomend lagen de vlakken
groen kroos in het watergrauw. Lees verder >>

Zwarte hoofden

Ik houd zo van die lage palissaden,
die van de kust de grote zee ingaan,
alsof veel mensen van de oever traden
en tot hun schouders in het water staan.

De zee, het strand, de lucht, alles is wijd
en breedgebouwd en krachtiglijk grootmoedig,
maar zij alleen leven in nederigheid
en praten niet, maar waken, trouw en goedig. Lees verder >>

Zooals gij in de schaduw zat

Zooals gij in de schaduw zat
en al den glans in de armen hadt,
die fijngesponnen, wonderbaar
geweven lag in ’t hangend haar
van uwe zuster, – want gij zijt
mij zusters in lieftalligheid, –
en gij die ongevlochten pracht,
die als een bruidskleed van den nacht
haar lichtgebogen hoofd omsloot, –
uw handen hoog, uw schouders bloot, –
in smijdige gedeelten spleet
en spreien en zich vleien deedt
in rondgewrongen tressen, als
een tros van donkerte in den hals
gedrukt, en aan de slapen glad; –

Loemoem lammoem laroem lakoem
bergamotse pergolas
boestroem bastroem bestroem bostroem
arboesti arboesas
oemoem ammoem aroem akoem
postolorum postolas
akroem baroem fakroem faroem
synagobi syncopas
oeloem aloem oesdroem nosdroem
akolasi rabotas
oeldroes knoeldroes boeldroes moeldroes
pastellorum crammacas
oemboem hoemboem zoemboem boemboem
castranorum castrafas

H.N. Werkman (1882-1945)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Rosa Rosa

Er gaat onder meisjes
– de asblonde, de dertienjarige,
de vlecht, de opgebonden roos –
een vreemd verhaal …

van een bedelarmband, een zilveren big,
van iemands hand maar die vergiste zich …

en als je vraagt
is de asblonde al niet meer opgewonden,
zwijgen zij, maar roos roos rinkelend
is nooit uitverteld.

Wilfred Smit (1933-1972)
uit: Verzameld werk (1983)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Paul van Ostaijen was gister jarig.

Fietstocht

Aan mijn Fietstochtvrienden

Als een jong lied dat klinkt luid door lege hallen,
Zo is doorheen de Winter, de Lente getreden tot ons allen,
Die waren in een eeuw
Gehuld, van witte sneeuw.

Niet enkel jonger is geworden ons leven,
Maar ook veel witter en lichter geweven
Als in het kleed
Van winterleed.

• Vandaag is Paul Van Ostaijen jarig.

Wals van kwart voor middernacht

Alsof zij iets zingen ging trilt de luit
en de lieve luit achterna
tinkepinkt de piano linkepoot linkepoot
Ik denk niet dat de luit iets zeggen zal
al trilt – zij trilt toch – de luit nu weer
Eer de luit daarover heeft gedacht
of zij zingen zal kwart vóór middernacht
is het lang reeds kwart na middernacht
Waarom trilt de luit dan zo
klokjekwart vóór middernacht
Wist maar iemand dat
dat
trillen van de luit

Uit de debuutbundel van Ellen Warmond uit 1953, waar Bordewijk destijds wel door werd gecharmeerd (maar niet zo door de beeldspraak in ‘Niet thuis’).

Niet thuis

Die mond van niet te spreken
en die ogen van niet thuis
heb ik daarvoor zo’n grote reis gemaakt
langs heuvelruggen achterdocht
en valkuilen onrust?

had ik je maar liever schim of wolk gelaten
blauw-blauw voorgoed vanuit de verte
niet telkens elkaar vragen hoe het met ons gaat
ik ken geen taal waarin wij moeten praten

ik had een mooi grijs schimmenspel ergens op
zolder van je staan tussen een lappen pop
een doos vol ongeschreven brieven
een snoertje krokodillentranen en
gedroogde kindergrieven
tenslotte ben ik nog en weer alleen alleen in huis
de dubbele tranensnoeren om je hals
je mond van niet te spreken – alles vals
maar bovenal die ogen van niet thuis.

Ellen Warmond (1930-2011)
uit: Proeftuin (1953)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Een vrouw beminnen

Een vrouw beminnen is de dood ontkomen,
weggerukt worden uit dit aards bestaan,
als bliksems in elkanders zielen slaan,
tezamen liggen, luisteren en dromen,
meewiegen met de nachtelijke bomen,
elkander kussen en elkander slaan,
elkaar een oogwenk naar het leven staan,
ondergaan en verwonderd bovenkomen.

‘Slaap je al?’ vraag ik, maar zij antwoordt niet;
woordeloos liggen we aan elkaar te denken:
twee zielen tot de rand toe vol verdriet.

Ver weg de wereld, die ons niet kan krenken,
vlakbij de sterren, die betoovrend wenken.
’t Is of ik dood ben en haar achterliet.

Ed Hoornik (1910-1970)
uit: Het menselijk bestaan (1952)

Foto (van Eric Koch): Hoornik met zijn tweede vrouw Mies Bouhuys

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Witte zwanen zwarte zwanen

Vaarwel O Engeland, mijn Leeuwenhart.
Dag Keltische barden, Saksische zuipers.
Grappenmakers, wetenschappers, filosofen.
Shakespeare en Turner, Newton en Darwin,
Thomas Tallis en Kate Bush.
Reizigers van poolkap tot poolkap, bevrijders van Nederland,
eeuwenlang de maatstaf
van alles wat goed en geestig was
op de kleine televisie van mijn moeder.

Wie zag dit aankomen? Eerlijk gezegd,
je had het altijd al in je:
hooligans, Margaret Thatcher, lauw bier,
koude friet, doorkijkbloesjes van nylon met gouddraad.

Het eiland roeit slingerend weg, met Benny Hill aan de riemen.
Ik hoor dat muziekje erbij.
Het begon met King Arthur en eindigt met Nigel Farage.
Engeland is gesloten, de sleutel is gebroken.
It grieves me to see you like this.

Alexis de Roode (1970)

illustratie: Banksy

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Inscriptie

En de distel was regent,
de doorn raadsheer, dat eigen jaar.
toen hebben we de koning een korf voorgebonden
en we hebben hem naar Peth gereden.
en de hagel was groot onderweg,
o mijn verweesd o mijn verweend veld.
toen hebben we de koning teruggereden van Peth
en we hebben hem de korf afgebonden.
Peth wil zeggen ‘hem zijn de ogen geopend’.
maar hoe kon hij, met een korf voor?

Wilfred Smit (1933-1972)
uit: Verzamelde gedichten (1971)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Dame met hoed

Zij is allang niet meer alleen
onder die hoed –
ieder man plotseling weduwnaar
op het San Marco.
zulk duifgrijs staat haar goed
als alle lange
superieure wezens, zie maar –
’t wiekt af en aan
van schaduwige hand naar hals
felrose stippen,
onaangedaan de mond,
aars van een duif heur lippen.

Wilfred Smit
uit: Verzamelde gedichten (1971)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Ter uitnodiging

Volmaakte vreê van ’t landelijke rusten:
een brief, een boek, en dan de gramofoon…
Het grasveld is geschoren, de einder schoon,
de vijver uitgediept, geregeld onze lusten.

De zwanen varen traagzaam langs de kusten,
Loh’ngrins onzeker van der Jonkvrouw’ woon,
maar God woont hier met zijn papieren kroon,
en deze rust is een volmaakt berusten.

Ik zend u dit sonnet met een tros druiven,
onze eerste: niet onmooglijk nog wat zuur.

Kom spoedig met ons leven, met ons wuiven
de zwanen toe, klassiek, in ’t schemeruur.

Kom voelen hoe de zorgen vàn u schuiven,
met de allerlaatste zucht naar ’t Avontuur.

E. du Perron (1899-1940)
uit: Parlando (1930)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Finale

Marietje bekent je haar leven
ook Mimi vertelt soms maar wat
maar Elly was netjes gebleven
wanneer zij iets geld had gehad.

Zelfportret 1946

1
’t Voorhoofd is hoog. Tot aan de oren ligt
het lange haar, alsof het dit gezicht
niet prijsgeeft aan de wereld en ’t bestaan
maar het behoedt. De neus vangt edel aan
tussen de ogen, buigt een ogenblik
en loopt ten slotte vormeloos en dik
uit boven de mond. Hij zwijgt of dit gelaat
krachtig zal zijn of moe ten onder gaat.
De ogen zijn vaak grauw achter de bril
en zwak, maar soms wanneer de blik het wil
helder en scherp. De mond is smal. Het schijnt
dat van de mondhoek uit de jeugd verdwijnt.
Daar schuilt van zijn ervaringen de schat
bitter tezaam, daar ziet men duidelijk dat
’t gezicht van de gemiste jeugd niet bloeit
maar langzaam tot zijn eigen vorm volgroeit,
en dan eerst waarlijk als het rijpen zal
uit al de bitterheid van zijn verval.

2
Wat groeit als in onvruchtbare grond
trekt voren neer van neus naar mond
en heerst soms over al wat loog
van teder haar en vriendelijk oog
gelijk de dorre distel die
in ’t voorjaar vol van ironie
de weidebloemen ziet ontluiken,
mooi worden, wiegen en lekker ruiken
en in de herfst met soevereine
verachting neerziet op hun kwijnen.

Alfred Kossmann (1922-1998)

Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

De gulzigheid

Gelijk aan minstens zeven jaren, de koude gloed
Van minstens zeven deugden.
Gelijk aan de woede van het maanlicht
Dat de maten meet en huiken spant over de magen.
Gelijk aan het sarren van kevers die krioelen
Tussen de maden. En van mens tot mens.

Er is de stilte die de stilte dekt.
Een vangnet over het vergeten. Een bleek ontwaken
Besmettelijk en monotoon, terwijl nachtdieren
Kraken, verkalken en vergaan.

De nijd

Niemand nadien. Dit land bewaart de schade niet
Alleen de ondergang. Hier ontbreken:
Een tegel, een processie, een akker en een graf
En ook dit einde heeft geen belang.
Hier bepaalt het jaar krampscheut of vervoering
Voor dezelfden die ons zullen verslaan.

Geen spoor wordt weggevreten.
Wat beschreven werd bekwamen wij door schaamte,
Of door geheel een mensenleven dat volstond
Verwekt werd en wentelde als een kwalijk getij.