Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Door Marc van Oostendorp
Als een voordeel van boeken lezen wordt wel genoemd dat je er je woordenschat mee uitbreidt, en ook wordt (geloof ik) weleens beweerd dat je beter literaire boeken kunt lezen dan bijvoorbeeld streekromans.
Maar klopt dat wel? Dat bestudeerde ik aan de hand van de collectie van 1100 streekromans die Ewoud Sanders onlangs in het kader van de algehele coronasolidariteit in het publieke domein ter beschikking stelde.
Lees verder >>
Door Marc van Oostendorp
Misschien is een van de problemen in de relatie tussen literatuurwetenschap en de computer dat veel letterkundigen niet van saai werk houden – zelfs niet al het door een apparaat wordt gedaan.
Maar misschien is het probleem ook dat het werk dat de computer doet echt té saai is om een interessante studie te kunnen opleveren.
Lees verder >>
‘De schatkamer van…’ is een rubriek in de DBNL-nieuwsbrief, ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van DBNL. In deze rubriek komt maandelijks een bekende DBNL-fan aan het woord, die vertelt over een schat die hij of zij uit de digitale bibliotheek heeft opgediept. Deze maand is dat schrijver en letterkundige Karin Amatmoekrim.
‘Mijn schat in de DBNL is de grote selectie tijdschriften, vooral de literaire. Vorig jaar schreef ik de artikelenreeks ‘Verzwegen geschiedenis’, verschenen in de Correspondent. In deze reeks staan gebeurtenissen in de geschiedenis centraal die je niet in de boeken vindt, die maar bij een paar historici bekend zijn, maar die wel een hoop verklaren over onze huidige samenleving. Ik schreef hiervoor over Boven-Digoel, een concentratiekamp avant la lettre op Papoea-Nieuw-Guinea waar vijftien jaar lang mensen die zich verzetten tegen het koloniale bewind in Indonesië in weggestopt werden. Dat kende ik vooraf helemaal niet. Op Delpher, een ander groot digitaliseringsproject van de Koninklijke Bibliotheek, spitte ik kranten uit de jaren dertig door en daar kwam ik namen en artikelen tegen die ik vervolgens opzocht in de DBNL. E. du Perron heeft er veel over geschreven bijvoorbeeld. De informatie die ik hier vond, heb ik gebruikt voor die reeks. Voor mij is de DBNL dus vooral een grote bron van secundaire literatuur. Later kwam ik ook de brieven van Soetan Sjahrir tegen, de eerste premier van Indonesië, geschreven tijdens zijn gevangenschap in Boven-Digoel.
Als ik iets zou mogen toevoegen aan de DBNL, dan zouden dat wat meer moderne, kleinere en vooral meer obscure tijdschriften zijn, tijdschriften die je eigenlijk nooit tegenkomt. In Sheffield las ik laatst zo’n literair blaadje met bijdragen van lokale dichters en schrijvers. Dat soort kleine nichetijdschriften wordt natuurlijk overal in de wereld uitgegeven; misschien ook wel in Paramaribo of andere delen van de wereld die tot het Nederlandse taalgebied gerekend worden. Hoe mooi zou het zijn als zulke blaadjes beschikbaar komen voor onderzoek. En Wij slaven van Suriname van Anton de Kom moet online komen, maar ik begrijp dat dat in mei gaat gebeuren. Dat heb ik wel in huis natuurlijk, maar als het online staat, is het voor iedereen beschikbaar. Belangrijk, want het boek is een belangrijke toevoeging aan de literaire canon. Het is een bijzondere mengvorm van literaire genres die je niet veel tegenkomt in onze literatuur. Bovendien is het een onmisbaar onderdeel van de Nederlandse slavernijgeschiedschrijving en draagt het bij aan de manier waarop we ons de Tweede Wereldoorlog herinneren.
Ik heb de DBNL eigenlijk altijd openstaan op mijn computer, houd haar in mijn achterhoofd als ik aan het werk ben. Dat wens ik deze bibliotheek toe in dit jubileumjaar: heel veel bezoek, dat ze vaak geraadpleegd wordt en dat mensen net als ik automatisch naar DBNL gaan als ze ergens nieuwsgierig naar zijn.’
Karin Amatmoekrim is schrijver en letterkundige. Ze werkt momenteel onder andere aan een proefschrift over schrijver-journalist Anil Ramdas.
Foto: Sacha de Boer
Door Willem Kuiper
Op zoek naar een handschrift met daarin Vanden coninc Saladijn ende van Hughen
van Tabaryen belandde ik vanmiddag op de website van de Koninklijke Bibliotheek van België en zag dit op mijn scherm.
Onder Handschriften opzoeken ziet u onderaan staan: Bekijk enkele gedigitaliseerde handschriften online. Klikt u daarop dan ziet u vijf tabbladen met ‘tegels’, waaronder of waarachter de gedigitaliseerde handschriften schuilgaan. De oogst aan Middelnederlandse handschriften is vooralsnog schamel te noemen, maar ik heb de site geboekmarkt en zal hem regelmatig bezoeken in de hoop dat er snel wat handschriften aan toegevoegd worden.
De Middelnederlandse handschriften die digitaal raadpleegbaar zijn, en de links ernaar toe vindt u in de: Lijst van gedigitaliseerde Middelnederlandse handschriften en drukken in binnen- en buitenlandse bibliotheken. Wel even geduld oefenen, want de verbinding met de Brusselse server is traag.
Door Stefaan Goossens
‘De schatkamer van…’ is een nieuwe rubriek in de DBNL-nieuwsbrief, ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van DBNL. In deze rubriek komt maandelijks een bekende DBNL-fan aan het woord, die vertelt over een schat die hij of zij uit de digitale bibliotheek heeft opgediept. Deze maand is dat Stefaan Goossens, hoofddocumentalist bij het Poëziecentrum in Gent.
‘De grootste schat in de DBNL is voor mij Reinaert de Vos, specifiek het exemplaar uit 1846 van de Stadsbibliotheek Haarlem met de berijming van Jan Frans Willems. De Reinaert is om te beginnen natuurlijk gewoon een rijk en interessant verhaal, maar begin negentiende eeuw was het wat in de vergetelheid geraakt in Vlaanderen. Na de onafhankelijkheid van België in 1830 vond er een sterke verfransing plaats van het openbaar leven, waardoor er maar weinig ruimte was voor de Vlaamse taal en cultuur. Willems was een groot beijveraar van de Vlaamse taal en cultuur en ageerde tegen deze ontwikkeling onder meer door bestaande Nederlandse teksten te bewerken voor een negentiende-eeuws publiek, waaronder dus het middeleeuwse verhaal over de streken van Reinaert. Lees verder >>
In het kader van de Week van de Afrikaanse roman nodigen wij u graag uit voor het
LITERAIR SYMPOSIUM
Menselijke natuur? Herinnering, ecologie en esthetiek in hedendaagse Afrikaanse letterkunde
Tijd: 23 september 2016, van 13 tot 17 uur
Locatie: VOC Zaal, Bushuis, Universiteit van Amsterdam (kaart)
Vaak wordt de natuur als een fenomeen gezien dat buiten jezelf ligt, iets dat van een afstand kan worden beschouwd en bezongen. Maar, zoals ook Timothy Morton in Ecology Without Nature aangeeft, bevordert een dergelijke externe visie geenszins een constructieve beleving van wat hij “omgeving” noemt. Op welke manier kan de literaire esthetiek een rol spelen in het creëren van een beeld waarin de omgeving niet langer als een achtergrond voor het menselijk bestaan wordt gezien? Op welke manier gaan schrijvers om met deze verhouding tussen mensen, met hun gedrag, geschiedenis, herinneringen en ideologieën, en wat wij gewoon zijn “natuur” te noemen? En welke inzichten kunnen juist vanuit Zuid-Afrikaans perspectief gewonnen worden? Tijdens dit symposium zullen de Afrikaanstalige schrijvers Marlene van Niekerk, Francois Smith, Simon Bruinders, Lien Botha, en Ena Jansen zich over dergelijke vragen buigen aan de hand van hun meest recente literaire werken.
Voor meer informatie over het programma, zie de website van de UvA.
Voor meer informatie over de schrijvers en het programma van de Week van de Afrikaanse roman, zie de website van de Week.
Door Niels Bokhove
De stad Utrecht is niet alleen op dit moment een bruisende literaire stad, maar was dat vroeger ook – misschien zelfs nog sterker. Veel daarvan is inmiddels vergeten, maar verdient het om weer eens opgedolven te worden. Daarom zijn Niels Bokhove en Hans Heesen (die beiden hun sporen verdiend hebben op het terrein van het Utrechts literair erfgoed) in 2011 een tijdschrift voor dat vergeten literair erfgoed gestart: De Utrechtse Boekhouder. Zij vormen de redactie, zij houden van boeken, dus gingen zij boekhouden. En hoe reageerde Volkskrant-recensent Arjan Peters op dit initiatief? Het tijdschrift “biedt gedetailleerde antwoorden op vele vragen die je jezelf nog nooit gesteld had. …”. Precies! Het blad zoekt niches op, waar niemand aan gedacht heeft. Voor de liefhebber én de specialist!
In het algemeen gaat De Utrechtse Boekhouder over schrijvers die op de een of andere manier iets met Utrecht hadden, er geboren of gestorven zijn, gestudeerd of gewerkt hebben, en alles daartussen. Lees verder >>
Door Marc van Oostendorp
Een dezer dagen wordt geloof ik een hoofdstukje in de literatuurgeschiedenis afgesloten. De dichter en PC Hooftprijswinnaar Tonnus Oosterhoff stuurde zijn volgers de volgende mail:
Ongetwijfeld heeft u gemerkt dat er al enkele jaren geen nieuwe gedichten meer verschenen op de site www.tonnusoosterhoff.nl . Mijn belangstelling verplaatste zich naar andere onderdelen van de literatuur. Daarom heb ik besloten de site in deze vorm op te heffen, over enkele dagen zal hij van het ondermaanse verdwijnen.
Binnenkort komt er een archiefsite, waarop al mijn bewegende gedichten en veel (oude en nieuwe) vertalingen te vinden zullen zijn.
Tonnus Oosterhoff was ongetwijfeld de bekendste Nederlandse dichter die experimenteerde met nieuwe vormen om gedichten te presenteren. Lees verder >>
Recente reacties