Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Nimma: Neerlandistiek nieuws uit Nijmegen (3)
Door Marc van Oostendorp
Adriaan Duiveman, promovendus bij de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen, doet historisch onderzoek naar de drinkcultuur. Hij ziet met zorg aan dat de kroegen gesloten zijn.
Nimma! is een serie korte video’s met neerlandici van de Radboud Universiteit. Meer info.
De coronapandemie overspoelde in het voorjaar van 2020 ook Nederland. Onderzoekers van het Meertens Instituut trokken er meteen op uit, al was het soms via het beeldscherm: wat voor verhalen vertelden mensen elkaar? Ontstonden er nieuwe rituelen? En waarom verschenen er ineens spandoeken in dialect in het straatbeeld?
Lees verder >>
De coronapandemie brengt veel maatregelen met zich mee die een grote invloed hebben op het dagelijks leven, zoals anderhalve meter afstand houden, het dragen van mondkapjes, of thuiswerken, om een paar belangrijke onderwerpen te noemen. Veel mensen laten hun mening over deze maatregelen horen op sociale media, zoals Twitter of als commentaar op online nieuwsartikelen.
De Universiteit Utrecht en het Netherlands eScience Center zijn bezig met een onderzoek naar deze meningen in Nederlandstalige berichten. Hoeveel mensen zijn voorstander van een bepaalde maatregel en hoeveel mensen zijn tegenstander? Wat is de invloed van persconferenties en nieuwe maatregelen op de meningen op sociale media? Hoe beïnvloeden mensen elkaar? Dit onderzoek kan helpen om een beter beeld te krijgen van de dynamiek van een discussie in een crisissituatie. Het aantal mensen in Nederland dat daadwerkelijk actief is op sociale media is relatief klein, maar wat op sociale media gebeurt heeft invloed op de politiek en de samenleving als geheel, en is daarom het onderzoeken waard.
Wie zijn de leden van de KANTL? Welk woord uit de Nederlandse taal doet hun hart een beetje sneller slaan? Welk boek kunnen ze echt niet missen? En waarin vinden ze troost in tijden van eenzaamheid? Erik Vlaminck klapt uit de biecht.
Oude Folklore in het Oudfries, deel 3
Door Arjan Sterken
De vorige keer hebben we koning Redbad (Radboud) van Denemarken ontmoet, de heidense koning die de Friezen van het christendom afhield. Velen van u hebben zich de vorige keer waarschijnlijk al afgevraagd: ‘hoezo koning Redbad van Denemarken? Was hij geen koning van de Friezen?’ Dat klopt, buiten de Oudfriese bronnen staat Redbad voornamelijk bekend als de heidense koning van de Friezen (Nijdam en Knottnerus 2019, p. 88-89). Het is deze koning die, als hij wordt gedoopt, vraagt of hij zijn voorouders ook in de hemel zal ontmoeten. De dopende missionaris (vaak Wulfram of Willibrord) moet dit ontkennen: Christus heeft dan wel alle Oudtestamentische patriarchen uit de hel gehaald, maar de Friese voorouders heeft hij daar laten zitten. Redbad stelt loyaliteit aan zijn familie boven Gods koninkrijk, en neemt het geroemde besluit om dan maar in de hel met zijn voorgeslacht te branden. Redbad wordt de Friese koning die de stugheid en trots van de moderne Fries laat zien; een koppige leider die het belang van de clan stelt boven dat van zichzelf.
Lees verder >>Wie zijn de leden van de KANTL en waarmee houden zij zich tijdens hun quarantaine bezig? Frank Willaert wordt elke dag weer pijnlijk herinnerd aan afspraken en plannen die intussen zijn geannuleerd. De middeleeuwers hadden hem nochtans verwittigd…
Door Lotte Jensen
Onlangs lanceerde een groep van 100 BN’ers het benefietlied ‘zon’. Het lied, dat al snel tot ‘coronalied’ werd omgedoopt, riep op tot eensgezindheid. Twee zinnen eruit: ‘Vandaag draag ik het hart van iedereen’ en ‘ik doe wat een ander van me nodig heeft’. Het was bij lange na niet het enige muzikale initiatief. Zo zong Alain Clark een ode aan alle zorgmedewerkers en nam het Rotterdams Philharmonisch Orkest een unieke en veelgeprezen versie van ‘Alle Mensen werden Brüder’ op, tot genoegen van niemand minder dan Oprah Winfrey. En dan waren er nog Davina Michelle en Snelle die ‘Zeventien miljoen mensen’ in een leeg Ahoy speelden.
Lees verder >>
Door Frieda Steurs
Het nieuws wordt beheerst door Covid-19 ; kranten, websites, persconferenties,… we worden erdoor overspoeld. Ziekenhuispersoneel, mensen in de zorg, wetenschappers, zij staan nu in het brandpunt van deze strijd.
Wat kunnen taalkundigen doen om de pandemie te bestrijden? Er is al vaker op gewezen dat bestrijding van grote epidemieën alleen kan met goede en heldere communicatie. Ten tijde van de Ebolacrisis bracht Artsen zonder Grenzen aanvankelijk de informatie over de te nemen broodnodige hygiënische maatregelen tegen het virus alleen over in het Engels. Dat werkte natuurlijk niet in de zwaar getroffen landen in West-Afrika, zoals Guinee, Sierra Leone en Liberia. Waarom niet? Omdat het merendeel van de bevolking die taal niet machtig was.
Lees verder >>
(Persbericht Coronagedicht.nl)
Corona maakt de pennen los van dichtend Nederland en Vlaanderen. Gedichten over quarantaine, hamsteren, angst en er voor elkaar zijn. Op de website Coronagedicht.nl zijn ze verzameld. Een site die van waarde is in vreemde tijden. Het eerste gedicht werd geplaatst op 18 maart. Binnen een week zijn er al meer dan 200 gedichten ingestuurd door zo’n 150 dichters.
Lees verder >>
Ingmar Heytze schreef ‘Vogels, vissen’ in opdracht van EenVandaag, en las het ook voor hen voor; bekijk hier het filmpje.
Vogels, vissen
Zet de radio uit. Je hoort niets nieuws. De stilte wacht geduldig af.
Vouw de krant dicht. Hij was oud voordat hij werd gedrukt.
Zoek niet, deel niet, duim niet tot je vierkant ziet.
Zet eindelijk het scherm op zwart.
Ik ben net zo bang als jij, net zo bezorgd voor iedereen
die ik niet missen kan. Ik had ook gespaard voor andere dingen:
verre reizen, eerste hulp bij een gebroken hart,
een auto die wat vaker start.
Door Coen Peppelenbos
Op 12 maart, de dag voordat alle hogescholen en universiteiten de deuren dicht deden, kreeg ik een certificaat uit handen Marijke Meijer Drees voor deelname aan haar docentontwikkelteam (DOT) Nederlands. Dit jaar en vorig jaar hebben we gewerkt aan lessen rond De reis van Sint Brandaan een verhaal uit de twaalfde eeuw uit onze eigen literatuur. Het lijkt misschien wat onwerkelijk om je zo lang met een tekst bezig te houden, maar ik heb het idee dat onze groep zo’n beetje net begonnen was. We hebben enorm veel deskundigen over de vloer gehad die allemaal vanuit hun eigen vakgebied met ons in discussie gingen en ik denk dat het belangrijkste resultaat van onze DOT wellicht niet de lessenreeksen zijn die wij voor het voortgezet onderwijs ontwikkelden, maar de ideeënuitwisseling die heeft geleid tot veranderingen in onze eigen lessen. Omdat ik op een lerarenopleiding lesgeef, besmet ik hopelijk ook andere docenten in opleiding met die ideeën.
Lees verder >>
Door Siemon Reker
Wat er zich in Italië aan het voltrekken is, vatte Teletekst op vrijdag 20 maart 2020 in feite samen in het woord dagdoden.
Lees verder >>Het verblijf, dag 2
Corinne Heyrman (1994) schrijft proza en non-fictie, maakt theater en radio. Ze schreef de novelle ‘Mogelijke eigenschappen‘ bij Uitgeverij Wintertuin en werkt ze aan haar debuutroman bij De Arbeiderspers.
Rutger Kopland (1934-2012) was dichter en psychiater. Hij was de eerste die werd verkozen tot Dichter des Vaderlands, maar liet die eer aan zich voorbijgaan.
Lees verder >>
Door Marc Kreging
Nu we in België zo’n beetje locked down zijn, uiteraard zonder die term te gebruiken, wordt het tijd optimistisch te worden. Laten we kracht ontlenen, beminde jongelui en vogels en bloemen, aan hen die ons zijn voorgegaan.
Lees verder >>
Door Gert M. Knepper
Het coronavirus dankt zijn naam aan de krans (in het Latijn: corona) rond de virusdeeltjes. Die informatie heb ik van Wikipedia dus als het niet klopt verspreid ik hierbij fake news. Erg veel wijzer word je van die omschrijving trouwens ook niet, want waar is de krans dan van gemaakt? Maar dit wordt geen medisch of biologisch verhaal, want het gaat me nu alleen om dat Latijnse woordje corona. Dat betekende in de Oudheid inderdaad ‘krans’, de hoofdtooi die bijvoorbeeld priesters bij het offeren droegen. Pas in het middeleeuws Latijn ging corona ‘kroon’ betekenen, en veel Europese talen hebben dat woord toen in die betekenis geleend.
Lees verder >>Verhalen uit de Decamerone. Dag 3
Door Frank Willaert
Een slimme palfrenier werkt zich in nesten, maar weet in extremis de hopeloze situatie recht te zetten.
Door Gudrun Reijnierse
De afgelopen weken staat het nieuws bijna volledig in het teken van de ontwikkelingen rondom het coronavirus. Eerst ging het vooral over China, toen over Italië, en nu over Nederland. Het virus is in korte tijd van een ‘ver-van-mijn-bed-probleem’ geworden tot een nationaal probleem dat ons dagelijks leven de komende tijd drastisch zal beïnvloeden. Met het lokaler worden van het probleem verandert ook de communicatie over het virus: het gaat niet langer over wat ‘de Ander’ doet of zou moeten doen, het gaat om de maatregelen die ‘wij’ moeten nemen, en of die niet te vergaand of misschien juist niet vergaand genoeg zijn.
Lees verder >>
Door Siemon Reker
De toespraak van premier Rutte wilde ik hóren en daarom zag ik hem pas later. Ik kon me geen voorstelling maken van het decor: was het opgenomen in ‘t Torentje, zou er een afbeelding staan van Den Uyl die zich tot ons op 1 december 1973 richtte tijdens de Oliecrisis en zou er een Nederlandse vlag staan waar de Tweede Kamer zo op gesteld is? Een vaantje op z’n minst?
Lees verder >>Dichter des Vaderlands (9)
Door Marc van Oostendorp
Je komt dezer dagen lekker weg met de observatie dat we in verwarrende tijden leven. Alsof niet elke tijd verwarrend is! Alsof het leven niet gewoon doorgaat in zijn rechte lijn naar het al te bekende!
Affijn, wat doe je in tijden van verwarring? Je zet de dingen op een rijtje – naast elkaar en na elkaar. Dat is wat Tsead Bruinja doet in zijn nieuwe Dichter des Vaderlands-vers:
Lees verder >>
Door Marita Matijsen
Wie zijt ge, die heel de aard’ met siddering vervult?
Gij, die, in duisternis en nevelen gehuld,
Niets dan verderving aâmt? Een vloekharpij, de kolken
Des afgronds uitgebraakt, om land op land te ontvolken?
Uit J.J. Goeverneurs gedicht ‘De cholera’ uit 1832, de tijd van de eerste cholera-epidemie in Nederland, blijkt hoe bang men was voor de onbekende en onverklaarbare ziekte. Een arts uit Utrecht beschreef wat hem overkwam in 1832. Hij werd bij een vijfjarig meisje geroepen, dat duidelijk de tekenen vertoonde die in de kranten beschreven waren voor cholera. Ze lag in een kruiwagen in een koud achterhuisje. Talloze buren waren uitgelopen omde vreemde ziekte te bekijken. Op aandrang van de dokter trokken de toeschouwers zich terug, want hij wist van het besmettingsgevaar. Een man van zestig was niet te bewegen weg te gaan en bleef hoofdschuddend naar het kindje kijken. De dokter haalde de moeder over om het kind naar het nieuw ingerichte cholerahospitaal te brengen. Het lijdertje huilde luidkeels met de eigenaardige hese cholerastem en smeekte om bij haar moeder te mogen blijven. De oude man raakte hierdoor nog meer van streek. Het kind was nog niet weggevoerd, of de dokter zag dat de meelevende toeschouwer de ziekte ook had. Binnen een uur veranderde hij totaal van uiterlijk. Tien uur later was hij dood. Het kindje overleed ook.
Lees verder >>
Door Siemon Reker
Het was een lang debat over het coronavirus afgelopen donderdag in de Tweede Kamer. Ik zie vooraf dat een van de drie aanwezige bewindslieden (Grapperhaus, Justitie en Veiligheid) zich naar het gestoelte van de voorzitter begeeft en een eerbiedige buiging maakt voor mevrouw Arib. Zij beantwoordt dat met een even minzame nijging van haar kant. Als alle spelers hun plaats op het toneel hebben ingenomen zonder handen te schudden kan het debat beginnen. De spreektijden zijn zes minuten, dit gaat duren.
Lees verder >>
Door Marc van Oostendorp
Gisteren spoelde het Corona-virus dan dus ook aan bij de universiteiten; vandaag zijn we gesloten, in ieder geval voor het onderwijs, maar ik zal wel niet de enige zijn die heeft besloten dan ook de andere gesprekken maar online te doen.
Lees verder >>Vanwege de risico’s rondom het Coronavirus hebben de organisatoren besloten om de voorstelling The Miller + The King (Amsterdam, Crea, 19 maart) niet door te laten gaan. Als u kaarten gekocht had, krijgt u bericht over terugbetaling van het entreegeld. We hopen op een herkansing later dit jaar.
Het Kongres Studi Belanda in Indonesia dat in april 2020 zou plaatsvinden in Depok ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de vakgroep Nederlands kan geen doorgang vinden. De reden hiervoor is dat de situatie met betrekking tot het coronavirus ook in Indonesië en in het bijzonder in de regio Depok, de afgelopen dagen verslechterd is. De Indonesische autoriteiten achten het dan ook onverantwoord om bijeenkomsten zoals het congres doorgang te laten vinden. Vanzelfsprekend volgt het congrescomité de richtlijnen van de autoriteten in dezen.
Lees verder >>
Recente reacties