Tag: boekwetenschap

Lucebert: lezen in plaats van leven

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Ze zijn er nog, de bewonderaars van Lucebert. Je kon er bijna aan twijfelen nadat de vreselijke antisemitische brieven van de schrijver uitkwam die hij in zijn jeugd schreef. Zou dit de fascinatie voor de dichter doen uitdoven?

Nee, dus. Deze maand verscheen misschien wel het mooist vormgegeven boek dat ik dit jaar onder ogen heb gekregen: Lucebert. De zin van het lezen.

Het boek is een uitkomst van een project dat Lisa Kuitert enkele jaren geleden begon: een inventarisatie van de bibliotheek van Lucebert. Eerder publiceerde ze daarover het boek De lezende Lucebert, waarin deskundigen allerlei deelverzamelingen uit die bibliotheek belichtten. Het nieuwe boek gaat nu over de aantekeningen die Bertus Swaanswijk in zijn boeken maakte.

Lees verder >>

Uitbundig beplakt met gekleurde papiertjes

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Weinig dingen zijn zo leuk om te lezen als een hartstochtelijke liefdesverklaring. Wat is een boek? van Paul Dijstelberge is daarom waarschijnlijk hét december voor iedere boekenliefhebber.

Zelden werd zo zinnelijk geschreven over het boek. Dijstelberge is op zijn best als hij over de fysieke aspecten schrijft. Hoe in de middeleeuwen inkt werd gemaakt: “van water, gekneusde galappels – dat zijn door galwespen gemaakte bollen die vindt op eikenbladeren, Arabische gom en ijzersulfaat”. De omgeving van een klassiek schrijverstype in Parijs: “De straat lag nog in de schaduw tussen flats en hoge tuinmuren en het rook naar vochtige aarde en rottende plantenresten. Voor de schrijver lag een groot notitieboek, de rechterpagina was bedekt met geschreven tekst, de linker ook maar dat waren losse aantekeningen en ze waren uitbundig beplakt met gekleurde papiertjes met nóg meer aantekeningen.” De werkwijze van Sennefelder, de uitvinder van de lithografie: “In eerste instantie beet hij de letters en afbeeldingen et een zuur in de steen uit, net zoals de lijnen van een ets in een koperplaat worden uitgebeten.” Lees verder >>

P.A. Tielestichting Scriptieprijs 2018

Posted on by

In 2018 schrijft de Dr. P.A. Tiele-Stichting weer een prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap. De Tiele-Stichting wil de wetenschap van het boek in al haar aspecten bevorderen. Zij doet dit onder andere door middel van het instellen van leerstoelen, het (doen) uitvoeren wetenschappelijk onderzoek, het (doen) uitgeven wetenschappelijke publicaties, het organiseren van symposia en  lezingen  en sinds 2007 door het bekronen van opmerkelijke scripties.

Tiele-scriptieprijs 2018
De Tiele-Stichting looft een prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap in de ruimste zin des woords. Deelname staat open voor iedere studerende aan een WO- of HBO-opleiding in Nederland en Vlaanderen. De scriptie moet zijn afgerond en door de onderwijsinstelling aanvaard in het academisch jaar 1 september 2017 – 1 september 2018. Reeds gepubliceerde scripties komen niet in aanmerking.
Lees verder >>

20 maart 2018, Utrecht: Publiekslezing Andrew Pettegree over Nederlandse boekcultuur in de Gouden Eeuw

Posted on by

Van 18 maart tot 1 april 2018 is historicus Andrew Pettegree (University of St Andrews, Schotland) te gast in Utrecht als visiting fellow van het Centre for the Humanities. Pettegree is een vooraanstaande expert op het gebied van de boekgeschiedenis van de vroegmoderne tijd, de Reformatie, en de geschiedenis van nieuws. Lees hier meer over zijn huidige onderzoek (verslag en interview).

Op dinsdag 20 maart geeft Pettegree een publiekslezing over de Nederlandse boekcultuur in de Gouden Eeuw. Op basis van onbekend materiaal zal hij een nieuw beeld geven van de manier waarop boeken en ander drukwerk werden verhandeld en gebruikt in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de zeventiende eeuw. Hij zal ook laten zien met welke nieuwe methoden het mogelijk is om het bestaan van duizenden boeken en enkelbladige drukken te reconstrueren die niet bewaard zijn gebleven. Lees verder >>

Bevlogen drukker in de marge

Posted on by

In memoriam Kees Thomassen (1950-2015)

Door Peter van Zonneveld

Vandaag is het twee jaar geleden dat Kees Thomassen overleed. Hij was conservator na-middeleeuwse handschriften van de Koninklijke Bibliotheek, bevlogen drukker in de marge en een bijzonder aimabel mens. Kees was de eerste student die veertig jaar geleden, in 1977, bij mij afstudeerde. We waren vrijwel leeftijdgenoten en onze liefde voor de negentiende eeuw was de basis voor een langdurige vriendschap. Het contact was weliswaar niet erg intensief, maar wel altijd hartelijk. Steeds was het fijn hem te ontmoeten, al liet de communicatie soms te wensen over (hij was zo mogelijk nog dover dan ik).

Ik zie hem nog bij mij thuis in Amsterdam aan tafel zitten, voor de bespreking van zijn doctoraalscriptie. Die ging over twee negentiende-eeuwse tijdschriften, De Vriend des Vaderlands en De Muzen. Daar wist hij alles van. Ik heb het nooit geprobeerd, maar je kon hem daar midden in de nacht voor wakker maken. Vanuit mijn huis in Amsterdam moest hij snel terug naar Leiden, om een laatste tentamen te doen bij Professor Gomperts. In Sloterdijk stapte hij op de trein. Groot was zijn verbazing, toen hij opeens de duinen zag opdoemen. Hij was abusievelijk in de trein naar Zandvoort gestapt. Dat was schrikken, maar het is allemaal nog goed gekomen. Lees verder >>

7 september 2017: 26e Bert van Selm-lezing, Leiden

Posted on by

Op donderdag 7 september 2017 zal in Leiden de zesentwintigste Bert van Selm-lezing plaatsvinden met de voordracht van prof. dr. Mary Kemperink (Universiteit Groningen) onder de titel: ‘Literatuur als mede-uitvinder van de homoseksuele identiteit’.

Literatuur heeft het vermogen om ons te ontroeren en te amuseren. Veel lezers zullen dit onderschrijven. Iets anders is dat literatuur, vaak op een tamelijk onmerkbare manier, onze blik stuurt op de wereld buiten het boek: op onze (directe en minder directe) omgeving, op de mensen die we daarin tegenkomen en niet in de laatste plaats ook op onszelf. Welke thema’s een gedicht of verhaal ook mag bestrijken, en wat voor soort personages er ook in mogen optreden, literatuur gaat als puntje bij paaltje komt altijd over mensen. En zo worden we geconfronteerd met personages die gedragingen, gevoelens en soms zelfs complete persoonlijkheden laten zien waarvan we voorheen het bestaan niet of nauwelijks vermoedden, of die we juist verheugd als een tweede ik begroeten. Literatuur reikt ons daarbij denkschema’s aan die we bewust of onbewust in de wereld buiten het boek gaan toepassen. In deze lezing zal worden geïllustreerd hoe spectaculair dit kan gebeuren door de rol te belichten die literatuur in de periode 1885-1925 heeft gespeeld bij het medisch, juridisch en maatschappelijk op de kaart zetten van de homoseksueel als iemand met een specifieke, herkenbare lichamelijke en psychische identiteit. Lees verder >>

Dr. P.A. Tiele-Stichting Scriptieprijs 2017

Posted on by

In 2017 schrijft de Dr. P.A. Tiele-Stichting weer een prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap. De Tiele-Stichting wil de wetenschap van het boek in al haar aspecten bevorderen. Zij doet dit onder andere door middel van het instellen van leerstoelen, het (doen) uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, het (doen) uitgeven van wetenschappelijke publicaties, het organiseren van symposia en lezingen en sinds 2007 door het bekronen van opmerkelijke scripties.

Tiele-scriptieprijs 2017

De Tiele-Stichting looft een prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap in de ruimste zin des woords. Deelname staat open voor iedere studerende aan een WO- of HBO-opleiding in Nederland en Vlaanderen. De scriptie moet zijn afgerond en door de onderwijsinstelling aanvaard in het academisch jaar 1 september 2016 – 1 september 2017. Reeds gepubliceerde scripties komen niet in aanmerking. Lees verder >>

Dt. P.A. Tiele-stichting Scriptieprijs 2016

Posted on by

In 2016 schrijft de Dr. P.A. Tiele-Stichting weer een prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap. De Tiele-Stichting wil de wetenschap van het boek in al haar aspecten bevorderen. Zij doet dit onder andere door middel van het instellen van leerstoelen, het (doen) uitvoeren wetenschappelijk onderzoek, het (doen) uitgeven wetenschappelijke publicaties, het organiseren van symposia en  lezingen  en sinds 2007 door het bekronen van opmerkelijke scripties. Lees verder >>

25e Bert van Selm-lezing door Frits van Oostrom: Van geletterd naar gepixeld

Posted on by

Op dinsdag 6 september 2016 zal de vijfentwintigste Bert van Selm-lezing plaatsvinden met de voordracht van prof. dr. Frits van Oostrom onder de titel: ‘’Van geletterd naar gepixeld. Over de missie van de letterkundige neerlandistiek’.

Bert van Selm was een man van het klassieke boek, maar ook een pionier van digitalisering. Sinds Berts overlijden in 1991 zijn de ontwikkelingen op laatstgenoemd gebied meer dan stormachtig geweest: ze hebben fundamenteel veranderd hoe wetenschap en (jonge) mensen in het leven staan. In verhouding daartoe heeft de letterkundige neerlandistiek nog maar schoorvoetend meebewogen met deze ontwikkeling, laat staan dat zij daarin leidend of uitgesproken inspirerend is geweest.

Wat zijn de tegenkrachten daarvoor, intellectueel en institutioneel? En is het niet de hoogste tijd dat wij die gaan doorbreken, juist in het onderwijs en voor de valorisatie van ons vak? Over verschillende facetten van die missie zal de lezing gaan. Met aan de horizon zelfs afbraak van het heiligste huisje in het letterkundig landschap: de eenheid van het literaire kunstwerk. Maar er gloort ook hoop voor – en vooral: bij – Vondel en Multatuli.

Lees verder >>

NBV jaarvergadering en symposium ‘Het boek in Nederland in 1766’

Posted on by

Op zaterdag 11 juni 2016 vindt de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de Nederlandse Boekhistorische Vereniging plaats, in het Klein Auditorium van het Academiegebouw in Leiden (Rapenburg 73). Aansluitend aan de vergadering viert de NBV het 250-jarig jubileum van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde met het symposium ‘Het boek in Nederland in 1766’.

Programma

Het programma van de hele dag is als volgt (titels van lezingen zijn onder voorbehoud):

Lees verder >>