Nawoord bij de editie van Appollonius van Thyro (opnieuw wegens Facebook storing)
Door Willem Kuiper
Eigenlijk is het merkwaardig dat er van de Historia apollonii regis tyri geen Middelnederlandse vertaling of bewerking bewaard gebleven is. Vlaanderen was een zeevarende natie, had intensieve culturele contacten met zowel Engeland als Frankrijk en bezat kloosters met een bibliotheektraditie, waarin zich vast en zeker ook een exemplaar van de Historia bevonden moet hebben. Hoe anders kon de jonge Jacob in zijn vertaling / bewerking van boek III, r. 274 e.v. van de Alexandreis van Gautier de Châtillon los van zijn bron een koning Appollinis van Tyrus opvoeren:
Doe seinde die coninc boden vort
Tote Tyren in die gode port
Daer Appollonis in was heerAlexanders geesten, boek III, r. 588-590.
In wat er over is van De rebus gestis Alexandri magni, van Quintus Curtius Rufus heb ik tevergeefs naar een naam van de koning van Tyrus gezocht. Maar in de Anabasis Alexandri van Arrianus van Nicomedia komt een koning Azemilcus van Tyrus voor (hoofdstukken XV-XXIV). Waarom wel een Middelnederlandse Reis van sinte Brandaen en de cultus van sint Nicolaas als patroon van de zeevaarders, maar niet de omzwervingen van Apollonius van Tyrus? Wie het weet, mag zijn vinger opsteken. De tekst moet (over) bekend geweest zijn. Al in het begin van de elfde eeuw werd een getrouwe Oudengelse vertaling gemaakt werd, een eeuw later gevolgd door een geromantiseerde Franse vertaling / bewerking in verzen en proza, en omstreeks 1300 verscheen een eveneens sterk geromantiseerde Duitse vertaling / bewerking in verzen van de hand van Heinrich von Neustadt. Concrete ontleningen aan de roman in de Franse literatuur van de twaalfde eeuw verraden een grote populariteit. De meest opvallende imitatie, het chanson de geste Jourdain de Blaves, werd wél in het Middelnederlands vertaald. Lees verder >>
Recente reacties