Prof. Gerhard van Huyssteen over morfologie van het Afrikaans
In het radioprogramma Die groot ontbyt vertelt Gerard van Huyssteen over (onder andere) de morfologie van het Afrikaans.
Tag: Afrikaans
Wat ek vandag wil kom loop staan vertel
Deur Jana Luther
In Neerlandistiek.nl het Marc van Oostendorp gister, onder meer, geskryf oor Nederlandse sinne soos die volgende:
- Hij zit zich vreselijk op te winden.
(Hy sit hom vreeslik en opwen.) - Ik zit me al weken te vervelen op Vlieland.
(Ek sit my al weke op Vlieland en verveel.)
Wat is die vernaamste verskil tussen dié Nederlandse en Afrikaanse sinne? Lees verder >>
6 oktober 2017: Letterkundig Symposium in het kader van de Week van de Afrikaanse Roman
De Week van de Afrikaanse Roman organiseert samen met Universiteit Gent (Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika) en de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns op vrijdag 6 oktober een letterkundig symposium. Het symposium vindt plats in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL), waar iedereen van harte welkom is in de grote vergaderzaal om 13 uur. Vanaf 17u30 kunnen de aanwezigen napraten op de receptie. De lezingen in het symposium zullen spelen met het thema ‘dubbeltalenten’. Dit omdat de aanwezige auteurs van alle markten thuis zijn veelschrijver, academicus of beeldend kunstenaar. De diversiteit van deze ‘dubbeltalenten’ staat garant voor boeiende gesprekken. Lees verder >>
Nee, my ou suikerpot, die lewe is nie net skanghagha nie
Door Jana Luther
Die meeste van die tale wat aan ons bekend is, bestaan uit verskillende variëteite. Naas die standaardvariëteit – wat gewoonlik so volledig moontlik ontwikkel word om deur soveel as moontlik gebruikers verstaan te word en soveel as moontlik van die funksies te verrig wat ’n mens van ’n taal kan verwag, veral in formele kontekste – beskik die meeste tale ook oor:
- dialekte en geolekte, verskillende vorme van taalgebruik wat in verskillende dele van ’n land of taalgebied gebruik word (en soms selfs as verskillende tale beskou word); en
- sosiolekte (groeptale, mengtale en geheimtale), wat met verskillende sprekersgroepe verbind word.
Soos ’n rivier waarin verskillende strome ineenvloei, word elke taal deur uiteenlopende en ineenlopende omgangstale gevoed; variëteite van die taal wat verskillende groepe en subkulture gebruik om kommunikasie tussen hulle te vergemaklik – of te bemoeilik. Terwyl elke individu boonop sy of haar eiesoortige taal gebruik, wat ’n idiolek genoem word. Sonder al hierdie strome is daar geen taal nie.
Naas die standaardvariëteit van Afrikaans, bestaan Afrikaans ook uit Kaaps, Oranjerivierafrikaans en Oosgrensafrikaans. Lees verder >>
Leerstoel Zuid-Afrika aan de Universiteit Gent
Door Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika
Het Bestuurscollege van de Universiteit Gent heeft vorige vrijdag het voorstel goedgekeurd om vanaf het nieuwe academiejaar 2017-2018 een ambtelijke leerstoel op te richten met de titulatuur Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij. De leerstoel Zuid-Afrika richt zich expliciet op het Afrikaans in een meertalige maatschappij, op de Zuid-Afrikaanse taal- en letterkunde als een polyfoon en complex geheel en op andere geesteswetenschappelijke vakgebieden met betrekking tot Zuid-Afrika.
Korte historiek
Na de afschaffing van apartheid (1990) en de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika (1994) sloot de Universiteit Gent met de Universiteit Stellenbosch een institutioneel raamakkoord. Het bilaterale contract stipuleert onder meer de uitwisseling van docenten en studenten. In de postapartheidsperiode zijn in de Lage Landen sindsdien de banden aangehaald met méér academische instituten op de zuidelijke punt van Afrika (Namibië en Zuid-Afrika). Aan de Universiteit van Amsterdam bestaat zoals bekend al sedert de jaren dertig van de vorige eeuw een bijzondere leerstoel Zuid-Afrikaanse letterkunde. Na het hoogleraarschap van NP van Wyk Louw (1950-1958) is in de jaren tachtig ten tijde van de apartheidsboycot het ambt tijdelijk opgeheven. Vanaf 2002 tot haar emeritaat (2016) bekleedde Ena Jansen de nieuw ingestelde leerstoel. Lees verder >>
‘Ier’ en ‘bier’ in het Afrikaans
Door Marc van Oostendorp
De ie in ‘bier’ is langer in het Nederlands dan de ‘ie’ in ‘ziek’. In het Afrikaans is dat ook zo, maar er zijn een paar uitzonderingen. Wat kunnen we daaruit leren?
(Met dank aan Andries Coetzee van de Universiteit van Michigan.)
(Bekijk deze video op YouTube.)
29 september – 7 oktober 2017: Week van de Afrikaanse roman
Van vrijdag 29 september t/m zondag 8 oktober 2017 wordt in Nederland en Vlaanderen de derde Week van de Afrikaanse roman gehouden, een leesbevorderingscampagne die brede aandacht wil vragen voor Afrikaanstalige literatuur in Nederlandse vertaling.
Graag stellen we de schrijvers en artiesten die dit jaar deelnemen aan de Week van de Afrikaanse roman aan u voor en geven we u een overzicht van het voorlopige programma. Bij veel evenementen zullen ook Nederlandse en Vlaamse schrijvers optreden; hun namen worden later bekendgemaakt.
Meer informatie kunt u vinden op onze website: www.weekvandeafrikaanseroman.nl. Lees verder >>
Hy loop in die huis
Door Marc van Oostendorp
Voorzetsels als in hebben in het Afrikaans twee betekenissen. Dat geldt in het Nederlands trouwens net zo goed als in het Afrikaans, maar ik maak nu maar even gebruik van het feit dat Erin Pretorius morgen in Utrecht promoveert op een proefschrift over Afrikaanse voorzetsels. Ze bespreekt daarin onder andere zin als de volgende:
- Hy spring in die water.
Net als in het Nederlands kan die zin twee dingen betekenen: hij staat al in het water op en neer te springen, óf hij staat aan de kant en duikt de woelige baren in. Ook de volgende zin is zo dubbelzinnig:
- Hy klim in die boom.
Ook deze zin kan twee dingen betekenen: hij zit al in de boom en klimt een stukje. Lees verder >>
Call for Papers – 4de Gentse Colloquium over het Afrikaans
INTERNATIONAAL CONGRES
4de GENTSE COLLOQUIUM OVER HET AFRIKAANS
10 & 11 OKTOBER 2017
Inleiding
Tijdens dit internationale congres, georganiseerd door het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika, zullen twee uiteenlopende onderzoekslijnen uitgewerkt worden, zoals uiteengezet in de samenvattingen hieronder. De twee lijnen zullen parallel behandeld worden tijdens het colloquium en ze verwijzen beide naar innovatief navorsingswerk waarmee men onder andere aan de Universiteit Gent druk bezig is.
Als keynote sprekers zijn Prof. Rufus Gouws, Prof. Ronel Foster (beiden van Stellenbosch Universiteit) en Prof. Frank Hendricks (UWK) uitgenodigd.
Deelnemers worden uitgenodigd abstracts (in Afrikaans of Nederlands) van maximum 300 woorden in te dienen voor 1 juni 2017 (afrikaans@ugent.be). Gelieve daarbij aan te geven of uw abstract aansluit bij het letterkundige of taalkundige deel.
Taalkunde van het Afrikaans: Woordenschat
Het taalkundige thema van het 4de colloquium over het Afrikaans is gewijd aan woordenschat. Het is de bedoeling een overzicht te bieden van de stand van zaken i.v.m. lexicografisch werk en plannen in verband met lexicografie van het Afrikaans en de middelen (corpora) die daartoe worden ontwikkeld. Ook contrastief werk (twee- of meertalige woordenboeken) is welkom, evenals bijdragen over gespecialiseerde lexicografie (terminografie, lexicografie van sub-standaarden, groepstalen enz.). Tot slot wordt ook plaats ingeruimd voor lexicologische bijdragen. Lees verder >>
Gedicht: Breyten Breytenbach – om die wêreld te kan sê
Uit De zingende hand, een nieuwe, tweetalige bloemlezing uit de gedichten van Breyten Breytenbach uit de afgelopen tien jaar. Vertaling Laurens van Krevelen.
om die wêreld te kan sê
om die wêreld te kan sê
om die pad te onthou
wanneer die gedagte aan
die groot vergeet voor
nog ’n aanloklike avontuur is
om te luister hoe groei die boom
en die wind se rondinge met die hand
te verken
om te weet hoe vreet
die vernedering van armoede
en die verdriet van mag
om met ’n vinger die bloed
te proe en te skryf
om die wordwoord se gesig
te kan teken
om bestaan te sing en besing
dat die sin van syn om te lewe is Lees verder >>
By die deur uit met agtersetsels
Door Suléne Pilon
Marc van Oostendorp skryf onlangs op Neerlandistiek dat agtersetsels en rondomsetsels naas voorsetsels in Afrikaans, soos ook in Nederlands die geval is, voorkom. Ponelis (1979: 176 – 177) lys ook ʼn aantal voorbeelde van wat hy as Afrikaanse agtersetsels beskou. Dit is egter nie ʼn uitgemaakte saak dat agtersetsels en/of rondomsetsels wel in Afrikaans gebruik word nie, aangesien die voorbeelde wat Van Oostendorp en Ponelis as agtersetsels/rondomsetsels beskou, myns insiens anders geanaliseer behoort te word. Ek sit vervolgens kortliks uiteen waarom ek nie met Van Oostendorp saamstem nie en sluit af met enkele opmerkings oor die Ponelisvoorbeelde.
Afrikaans maak van verskeie soorte konstruksies gebruik om ruimtelike (en by uitbreiding ook temporele) posisie aan te dui. Lees verder >>
Ons kom van vêr nou ook in Nederland beskikbaar
Door Wannie Carstens
Die onlangse boek oor die bydrae van bruin sprekers van Afrikaans, getitel Ons kom van vêr (redakteurs WAM Carstens en M le Cordeur), is sedert Maandag 13 Maart ook beskikbaar in Nederland. Enkele eksemplare kan naamlik danksy Guido van den Berg se hulp gekoop word by die Biblioteek van Zuid-Afrika-Huis Nederland in Keisersgracht 141, Amsterdam. Die boek kos tans slegs 20 euro. Indien daar ’n groter aanvraag is en meer eksemplare van die boek nodig is, sal ons kan sorg dat daar mettertyd meer eksemplare beskikbaar gestel word. In so ’n geval kan kontakinligting by die personeel van die biblioteek gelaat word.
As alternatief kan die boek uit Suid-Afrika bestel word, maar dan kom die poskoste by wat die boek se koste heelwat verhoog.
Hy loop by die deur uit
Door Marc van Oostendorp
Wat wij Nederlanders te weinig vieren: dat wij rondomzetsels (‘circumposities’) hebben zoals naar…toe en dingen kunnen zeggen als ‘ik loop naar mijn doel toe’, met naar voor mijn doel en toe erachter. In welke andere taal vind je zoiets?
In het Afrikaans. In die taal vind je eigenlijk nog meer rondomzetsels: niet alleen naar…toe maar ook bijvoorbeeld by…uit:
- Hulle het na die swembad toe gehardloop. [1]
- Hy loop by die deur in. [2]
In het laatste geval gebruik je in het Nederlands een achterzetsel (‘hij loopt de deur in’). In het Afrikaans is dat ook mogelijk, zoals je ook in…in kunt gebruiken (‘Hy loop in die deur in’). Lees verder >>
Afrikaans kom van vêr af
Door Michael le Cordeur
Daar heers ’n groot debat in Suid-Afrika oor die toekoms van Afrikaans as onderwystaal. In hierdie debat word daar dikwels vinger gewys na bruin mense en veral bruin leiers oor hul “stilswye” in die debat.
Die punt word veral gestel dat bruin mense die grootste komponent uitmaak van die totale Afrikaanssprekende gemeenskap.
Omdat ek nog altyd van mening was dat bogenoemde ’n aanvegbare stelling is, het ek en Wannie Carstens reeds in 2015 begin praat oor ’n gedenkboek opgedra aan prof. Adam Small met die tema: Die bydrae van bruin sprekers van Afrikaans tot die ontwikkeling van Afrikaans as taal.
Ek het talle skrywers uit hoofsaaklik die bruin gemeenskap genader om betrokke te raak. Die reaksie uit die bruin gemeenskap het ons wildste drome oortref en ons moes streng keuring toepas om die boek tot 36 hoofstukke te beperk. Lees verder >>
Afrikaans kom nooit alleen nie
Aan de Universiteit Gent wordt sedert 2007 het opleidingsonderdeel Afrikaans: taal- en letterkunde aangeboden. Dit academiejaar hebben zich maar liefst vijftig studenten aangemeld. Ook het aantal scripties Afrikaanse taalkunde en letterkunde neemt gestaag toe. Teneinde de samenwerking met het Zuid-Afrikahuis in Amsterdam op het gebied van onderzoek te verstevigen, gaan de studenten er dit semester op werkbezoek. Zij nemen ook deel aan het colloquium met taalkundige en letterkundige sessies (www.afrikaans.ugent.be). In colleges, tijdens sessies taalverwerving en met wetenschappelijke referaten worden Gentse studenten vertrouwd gemaakt met (de geschiedenis van) het Afrikaans, de literatuur in deze jonge Germaanse zustertaal van het Nederlands en de historische, maatschappelijke, culturele en politieke context. Lees verder >>
Week van de Afrikaanse Roman
Evenementen in Vlaanderen
Over ruim twee weken begint in Nederland en Vlaanderen de tweede editie van de Week van de Afrikaanse roman.
Hieronder zetten we alle activiteiten die in Vlaanderen plaatsvinden, nog even voor u op een rij.
Woensdag 14 september 2016
Gebonden en verbonden in de schaduw van de Tafelberg
Lezing door Ena Jansen over de positie van de huiswerker in de Zuid-Afrikaanse samenleving en de Zuid-Afrikaanse literatuur
Muziek door Simon Shrimpton-Smith
Tijd: 20.30 uur-21.30 uur
Plaats: Boekwinkel De Kleine Johannes, Tiensestraat 17, Leuven
Entree: € 9,50 inclusief een goed glas Zuid-Afrikaanse wijn
Reserveren: info@de-kleine-johannes.be
Meer informatie: http://www.de-kleine-johannes.be/evenementen
Symposium Menselijke natuur? Herinnering, ecologie en esthetiek in hedendaagse Afrikaanse letterkunde
In het kader van de Week van de Afrikaanse roman nodigen wij u graag uit voor het
LITERAIR SYMPOSIUM
Menselijke natuur? Herinnering, ecologie en esthetiek in hedendaagse Afrikaanse letterkunde
Tijd: 23 september 2016, van 13 tot 17 uur
Locatie: VOC Zaal, Bushuis, Universiteit van Amsterdam (kaart)
Vaak wordt de natuur als een fenomeen gezien dat buiten jezelf ligt, iets dat van een afstand kan worden beschouwd en bezongen. Maar, zoals ook Timothy Morton in Ecology Without Nature aangeeft, bevordert een dergelijke externe visie geenszins een constructieve beleving van wat hij “omgeving” noemt. Op welke manier kan de literaire esthetiek een rol spelen in het creëren van een beeld waarin de omgeving niet langer als een achtergrond voor het menselijk bestaan wordt gezien? Op welke manier gaan schrijvers om met deze verhouding tussen mensen, met hun gedrag, geschiedenis, herinneringen en ideologieën, en wat wij gewoon zijn “natuur” te noemen? En welke inzichten kunnen juist vanuit Zuid-Afrikaans perspectief gewonnen worden? Tijdens dit symposium zullen de Afrikaanstalige schrijvers Marlene van Niekerk, Francois Smith, Simon Bruinders, Lien Botha, en Ena Jansen zich over dergelijke vragen buigen aan de hand van hun meest recente literaire werken.
Voor meer informatie over het programma, zie de website van de UvA.
Voor meer informatie over de schrijvers en het programma van de Week van de Afrikaanse roman, zie de website van de Week.
Afrikaans Grammar: Descriptive and Theoretical Perspectives | Johannesburg, South Africa
25-26 August, Johannesburg, South-Africa
Afrikaans is unique among the Germanic languages in several ways: Notably, it is the only language of the Germanic family that originated outside of Europe and that is spoken primarily in Africa. Due to the unique historical context in which Afrikaans developed, it has grammatical features setting it apart from the rest of the Germanic family. Afrikaans is also the first language of over seven million people and the third largest language in South Africa.
In spite of its uniqueness and the size of the Afrikaans speech community, Afrikaans is relatively understudied and underdescribed from the perspective of theoretical linguistics. Lees verder >>
15 – 26 september: Week van de Afrikaanse roman
Van 16 t/m 25 september 2016 wordt in Nederland en Vlaanderen voor de tweede keer de Week van de Afrikaanse roman gehouden, een leesbevorderingscampagne die aandacht wil vragen voor Afrikaanstalige romans in Nederlandse vertaling. Het doel van deze campagne is om in Nederland en Vlaanderen brede en duurzame aandacht te genereren voor de Afrikaanse roman.
Vijf Zuid-Afrikaanse schrijvers komen speciaal voor de Week van de Afrikaanse roman naar de Lage Landen: Simon Bruinders, Lien Botha, Marlene van Niekerk, Francois Smith en Marita van der Vyver. Lees verder >>
Vacature: bijzonder hoogleraar Zuid-Afrikaanse letterkunde, cultuur en geschiedenis
Aard en inhoud van de leerstoel
De bijzondere leerstoel is in 2000 ingesteld in de Faculteit der Geesteswetenschappen. Aanvankelijk richtte de leerstoel zich voornamelijk op de letterkunde, maar het profiel is in 2016 verbreed naar de huidige leeropdracht. De bijzondere leerstoel is ingesteld vanwege de Stichting ZASM. Deze stichting heeft o.a. ten doel het bevorderen van de studie van de Afrikaanse taal- en letterkunde en de cultuur en geschiedenis van Zuid-Afrika. Lees verder >>
Call for papers 3e Gentse Colloquium over het Afrikaans, 28 oktober 2016
Inleiding
Tijdens dit internationale congres, georganiseerd door het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika, zullen twee uiteenlopende onderzoekslijnen uitgewerkt worden, zoals uiteengezet in de samenvattingen hieronder. De twee lijnen zullen parallel behandeld worden tijdens het colloquium en ze verwijzen beide naar innovatief navorsingswerk waarmee men onder andere aan de Universiteit Gent druk bezig is.
Als keynote sprekers zijn Prof. dr. Theo du Plessis (Universiteit van die Vrystaat) en Prof. dr. Wannie Carstens (Noordwes Universiteit) uitgenodigd voor de taalkunde. Prof. dr. Andries Visagie en Prof. dr. Alfred Schaffer, allebei verbonden aan de Universiteit Stellenbosch, zijn de centrale sprekers voor het gedeelte letterkunde.
Deelnemers worden uitgenodigd abstracts (in Afrikaans of Nederlands) van maximum 300 woorden in te dienen voor 1 juni 2016 (afrikaans@ugent.be). Gelieve daarbij aan te geven of uw abstract aansluit bij het letterkundige of taalkundige deel.
Vacature: Lector Afrikaans, Universiteit van Fort Hare
UNIVERSITEIT VAN FORT HARE
FAKULTEIT VAN SOSIALE EN GEESTESWETENSKAPPE
Aansoeke van geskikte kandidate word ingewag vir die volgende pos:
Lektoraat: Departement Afrikaans: Oos-Londenkampus
Minimumvereistes:
-
’n Magistergraad in Afrikaans; ’n Doktorsgraad in Afrikaans sal ’n voordeel wees.
-
’n Basiese teoretiese kennis van die dissipline.
-
5 jaar ondervinding in tersiêre onderrig en bewese navorsingsuitsette.
-
Die potensiaal om akademiese en administratiewe verantwoordelikhede op departementele vlak te onderneem.
-
Die vermoë en bereidwilligheid om deel te neem aan gemeenskapsprojekte.
-
Goeie interpersoonlike vaardighede.
Verschenen: Speciaal nummer Stellenbosch Papers, opgedragen aan Hans den Besten
Studies opgedra aan Hans den Besten: Suider-Afrikaanse perspektiewe / Studies dedicated to Hans den Besten: Southern African perspectives
Special Issue Editors
Theresa Biberauer & Johan Oosthuizen
Theresa Biberauer & Johan Oosthuizen
Table of Contents
Introduction
| Afrikaans and Dutch as closely-related languages: A comparison to West Germanic languages and Dutch dialects | |
| Wilbert Heeringa, Febe de Wet, Gerhard B. van Huyssteen | 1-18 |
| Die naslaanpotensiaal van potensiële lemmakandidate vir ʼn monofunksionele beknopte Nederlands-Afrikaans-woordeboek | |
| Herman Beyer | 19-33 |
| Die gebruik van Afrikaanse modale partikels deur voormalige Khoisprekers | |
| Jac Conradie | 35-57 |
| Lexical borrowing by Khoekhoegowab from Cape Dutch and Afrikaans | |
| Wilfrid Haacke | 59-74 |
| Khoi en Oosgrensafrikaans | |
| Christo van Rensburg | 75-97 |
| Reflexives and reflexive constructions in Afrikaans | |
| Johan Oosthuizen | 99-127 |
| ‘Nie sommer nie’: Sociohistorical and formal comparative considerations in the rise and maintenance of the modern Afrikaans negation system | |
| Theresa Biberauer | 129-174 |
Pas verschenen: Het nieuwe nummer van Werkwinkel: Tijdschrift voor Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies
Werkwinkel: Journal of Low Countries and South African Studies – Tijdschrift voor Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies – Tydskrif vir Nederlandse en Suid-Afrikaanse Studies viert zijn tienjarig bestaan. Werkwinkel is een peer reviewed wetenschappelijk blad, dat artikelen publiceert op het gebied van de Nederlandse en Zuid-Afrikaanse studies (cultuur, geschiedenis, taal- en letterkunde). Werkwinkel accepteert bijdragen in drie talen: Engels, Nederlands en Afrikaans. Naast de afdeling Papers, heeft WW ook de rubriek Views bedoeld voor polemieken, commentaren en academische inzichten. Het blad biedt ook ruimte aan Reviews waarin recensies geplaatst worden.
WW werd in 2006 opgericht en wordt uitgegeven door het Departement voor Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies van de Faculteit Engels aan de Adam Mickiewicz-Universiteit in Poznań, Polen en staat onder redactie van Jerzy Koch.
Verschenen: TNTL (131/4)
Onlangs verschenen: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 131 (2015), nr. 4. ISSN: 0040-7550. eISSN (online): 2212-0521.
Dit nieuwe nummer heeft als thema: Shadow Histories. Transculturation and Narrative in Afrikaans.
Inhoud
Artikelen
Shadow Histories. Transculturation and Narrative in Afrikaans
Hanneke Stuit
Histories of the Everyday. Domestic Workers in the South African Literary Archive
Ena Jansen
‘They Couldn’t Achieve their Goal with Me’. Telling Rape During the South African War
Antjie Krog
The Epic and the Anti-epic. Mythmaking in South Africa’s Number Gangs
Tertius Kapp
Recente reacties