Burgerlijk ongehoorzaam als ik nu eenmaal ben heb ik niet de middelste zin uit een boek gekozen maar de middelste zin uit de mooiste passage die ik ken. Het gaat om het begin van het hoofdstuk ‘Promoveren necesse est’ uit het boek Twee minuten stilte van Karel van het Reve uit 1959 en daarna diverse malen herdrukt (de rest van het hoofdstuk is overigens ook niet te versmaden!). … [Lees meer...] overDe middelste zin van… Twee minuten stilte
20e eeuw
De middelste zin van… Het Bureau
Bij de opdracht om een ‘bijdrage (inclusief sprekende afbeelding, bijvoorbeeld van het boek zelf, van de auteur van de bijdrage) waarin je een korte reflectie wijdt aan de middelste zin van een boek waarbij je – al is het maar een beetje – aan Peter-Arno moet denken. Lukt dat niet, dan mag het natuurlijk ook een volstrekt willekeurig boek zijn.’ heb ik mijzelf eerst verloren in … [Lees meer...] overDe middelste zin van… Het Bureau
“Bevrijd ben ik, maar voor hoelang?”
De middelste zin uit de speciale Nederland Leest-uitgave van De donkere kamer van Damokles (2012), luidt: ‘Bevrijd ben ik, maar voor hoelang?’. Een zin die meteen allerlei vragen bij me opriep, zoals ‘Zou Peter-Arno zich na 26 september ook bevrijd voelen, en zo ja, hoelang? Maar voor ik mijn eigen gedachten over de zin toeliet, legde ik hem voor aan mijn … [Lees meer...] over“Bevrijd ben ik, maar voor hoelang?”
“Ik heb geen zin om op te staan.”
De middelste zin van het nummer ‘Ik heb geen zin om op te staan’ van de Amsterdamse mod-beatband Het, uit 1965, is “Ik heb geen zin om op te staan.” Dat is niet helemaal verrassend, want die zin komt heel veel voor in de tekst – en ook dát is wel logisch, want het is een geweldige titel, die je niet vaak genoeg kunt herhalen. Maar ook taalkundig valt er veel aan te … [Lees meer...] over“Ik heb geen zin om op te staan.”
‘waaiende vergezichten / vergezelden onze wanhoop’
Twee monumentale overzichtswerken over Nederlandse poëzie Dit stuk verscheen eerder in NRC (17 september 2025) Er zijn van die boeken waarbij een mens maar net de verleiding kan weerstaan om de keukenweegschaal erbij te pakken. Een nieuw geluid. De geboorte van de moderne poëzie van Nederland van Gillis Dorleijn en Wiljan van den Akker is er zo eentje: 1262 bladzijden … [Lees meer...] over‘waaiende vergezichten / vergezelden onze wanhoop’
25 september 2025: God of de knaap: liederen van Ron Mesland op tekst van Jacob Israël de Haan
Een broeierig, melancholiek en soms humoristisch liedconcert. We volgen De Haan, queer, Joods en (anti-)zionistisch, tijdens zijn reis naar en verblijf in Jeruzalem, tot aan zijn dood in 1924. De jonge zangers vertolken solo en in duet een nieuwe cyclus van zeer gevarieerde liederen, met echo’s van Poulenc, Bach en Kurt Weill. Speciale gast: Fernando Oliveira, … [Lees meer...] over25 september 2025: God of de knaap: liederen van Ron Mesland op tekst van Jacob Israël de Haan
Nescio, Dichtertje (1918)
Vijftig canonteksten in de klas (26) Nescio (uit het Latijn: ‘ik weet het niet’) is het pseudoniem van Jan Hendrik Frederik Grönloh (1882-1961), die vooral bekend is geworden als de auteur van drie verhalen, Dichtertje, De uitvreter en Titaantjes, die tot de klassieken van onze literatuur gerekend worden. Die verhalen verschenen in 1918 en ze werden tijdens zijn leven … [Lees meer...] overNescio, Dichtertje (1918)
Verschenen: Wiel Kusters, Bijsluiters
Bij Artistiek Bureau is vorige week de uitgave Bijsluiters van Wiel Kusters verschenen, als deel 7 in de Literair-historische reeks. Op poëtische wijze haalt Wiel Kusters in dit boek herinneringen op aan zijn vriendschappen en ontmoetingen met dichters als H.H. ter Balkt, Willem Barnard, Hugo Claus, Jan Hanlo, Rutger Kopland, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, K. Schippers en Menno … [Lees meer...] overVerschenen: Wiel Kusters, Bijsluiters
Kunstenaarsroman
De kunstenaarsroman komt eraan! Het Huis van het Boek in Den Haag heeft vanaf eind van deze maand een tentoonstelling met 678 van dat soort romans. News from Nowhere, heet de tentoonstelling, naar de gelijknamige roman van William Morris (1834-1896), die de eerste vertegenwoordiger van het genre zou zijn geweest. Een kunstenaarsroman? Wat is dat nu weer voor woord? Het … [Lees meer...] overKunstenaarsroman
7-27 september 2025: Jongensuren
Herneming van de succesvolle voorstelling uit seizoen 24 – 25. Een hoognodige ode aan schrijver Andreas Burnier — queer icoon, haar tijd ver voorbij ‘Van deze proef hangt alles af. Als dit lukt, kan ik verder, kan ik een nieuw leven beginnen: drinken, vechten, neuken, naar zee gaan, in havens werken, in de nacht langs de dokken zwerven, rossen, rijden, vloeken, met mannen … [Lees meer...] over7-27 september 2025: Jongensuren
Kale spin
Deze week promoveerde Renske van Dillen aan de Universiteit van Tilburg op haar fraaie proefschrift 'Bevrijd van taal alleen. De wisselwerking tussen poëzie en beeldend werk in het oeuvre van Chris J. van Geel (1917-1974)', geschreven onder begeleiding van collega's Sander Bax en Siebe Bluijs. Het was een boeiende bijeenkomst over de tekeningen, objecten en gedichten van een … [Lees meer...] overKale spin
Verschenen: Parelduiker 2025/3
Bij de uitreiking van de C.C.S. Croneprijs 2014 hield Marita Mathijsen een vraaggesprek met Esther Jansma (1958-2025), waarin de dichteres openhartig over haar poëzie en haar dichterschap sprak. In het najaar van 1945 werd de dichter Bertus Aafjes (1914-1993) min of meer per ongeluk redacteur van een obscuur nieuw weekblad, Het Klankbord. Hij … [Lees meer...] overVerschenen: Parelduiker 2025/3
Expositie: Dag Walter
Walter van den Broeck gaat over de brug van 13 september tot 30 novemberopen van maandag t.e.m. zondagvan 10 tot 17 uurLocatie: De Warande, Turnhoutvernissage op 12 september vanaf 20 uur ‘Dag Walter, ...’: deze unieke expo belicht de wereldverbeteraar in Walter van den Broeck. Anderhalf jaar na zijn dood staat Walter van den Broeck (1941-2024) centraal in een grote … [Lees meer...] overExpositie: Dag Walter
15 september 2025: Symposium Schrijven over vernietiging
Maandag 15 september 202513.30 - 17.00 uurKartini Auditorium, UniversiteitsbibliotheekWitte Singel 27, 2311 BG Leiden Hoe te schrijven over de terreur van totalitaire regimes, over het leed, de onderdrukking, vervolging en vernietiging die daaruit voortkomen? En hoe komt het dat schrijvers in de nationaalsocialistische concentratie- en vernietigingskampen, ondanks de immense … [Lees meer...] over15 september 2025: Symposium Schrijven over vernietiging
‘Onko teillä ohjelmaa?’ (Haben Sie einen Spielplan?; vert.)
Stel dat je in 1970 helemaal vrij en onafhankelijk denkt, wat denk je dan? Dat kan natuurlijk van alles zijn, het denken is nu eenmaal vrij, maar je zou bijvoorbeeld kunnen denken: dat alle sociale strijd in die tijd, zélfs de strijd tegen Franco in Spanje, allemaal onbelangrijk is zolang de ene helft van de mensheid (de mannen) de andere helft (de vrouwen) onderdrukt. Of: dat … [Lees meer...] over‘Onko teillä ohjelmaa?’ (Haben Sie einen Spielplan?; vert.)
Elias of het gevecht met de nachtegalen voor het eerst in het Spaans
In 2019 stelde de uitgever van de Spaanse uitgeverij La Umbría y la Solana mij voor om een literaire klassieker uit het Nederlands te vertalen. De uitgeverij, met een catalogus die vooral uit melancholische uit het Portugees vertaalde titels bestaat, leek een ideale plek om Elias of het gevecht met de nachtegalen in het Spaans te publiceren. Ondanks het feit dat het een … [Lees meer...] overElias of het gevecht met de nachtegalen voor het eerst in het Spaans
Oudhollandsch Gezelschapsspel
Nederlandstalige prozaïsten anno 1961 Deze week gaat de column van Opheffer in De groene Amsterdammer over Nieuwe romanciers van W.M.L.E. van Leeuwen uit 1961. Dat boek bevat een reeks essays over toentertijd actuele schrijvers, of, zoals Opheffer het typeert, een ‘homerische lijst van 25 schrijvers’ [zie het plaatje]. Hoewel Opheffer liefdevol aandacht schenkt aan Van … [Lees meer...] overOudhollandsch Gezelschapsspel
‘Onzegbare verveling was mijn deel.’
Peter Heringa (H.G. Liebentrau, Peter Leberecht), geletterd dichter Geen enkele Nederlandse dichter heeft tijdens zijn leven zo zijn best gedaan om voor het grote publiek onzichtbaar te blijven als Peter Heringa (1945-1987). Rond zijn vijftiende schreef hij zijn eerste poëzie, maar pas vanaf 1982, in de laatste jaren van zijn leven, begon hij mondjesmaat te publiceren. Een … [Lees meer...] over‘Onzegbare verveling was mijn deel.’
Bibliophielen-gevoeligheidjes
Een paar jaar geleden nodigde de Leidse Universiteitsbibliotheek mij uit om een klein onderzoek te doen naar de boekenverzameling van Menno ter Braak (1902-1940), die als collectie was ondergebracht in het magazijn van de bibliotheek. In die verzameling bevond zich een groot aantal recensie-exemplaren, boeken die Ter Braak gebruikte om zijn besprekingen voor dagblad Het … [Lees meer...] overBibliophielen-gevoeligheidjes
19 oktober 2025: De Gemeenschap Internationaal
Een lezing door Niels Bokhove In het kader van Honderd jaar De Gemeenschap organiseert Salon Saffier op zondag 19 oktober aanstaande een lezing in Utrecht over het internationale karakter van De Gemeenschap, over Joseph Roth en vele andere Europese schrijvers. De lezing zal worden uitgesproken door Niels Bokhove. Ook al startte het tijdschrift De … [Lees meer...] over19 oktober 2025: De Gemeenschap Internationaal
Het boekenvandalisme van E. du Perron
Charles Edgar (‘Eddy’) du Perron (1899-1940) is vooral bekend als de auteur van Het land van herkomst (1935), waarvan de titel doorklinkt in Het land van aankomst van Paul Scheffer. Samen met Menno ter Braak richtte Du Perron het toonaangevende tijdschrift Forum op. Hij was de man van het ventisme, het persoonlijke en authentieke in de literatuur, en hield er uitgesproken … [Lees meer...] overHet boekenvandalisme van E. du Perron
‘Het is hier stil en zomersch’
Neel Doff in de Kempen Stefan Brijs deed bijna vijfentwintig jaar geleden iets interessants: hij combineerde een biografische schets over een inmiddels nog maar weinig gelezen schrijfster met de geschiedenis van een paar decennia van het dorp waar ze woonde. De schrijfster was Neel Doff (1858-1942). Het dorp was Genk. Neel Doff, kwam de laatste decennia van … [Lees meer...] over‘Het is hier stil en zomersch’
Verschenen: ‘Dit is zéér belangrijk!’
De schrijver E. du Perron (1899-1940) heeft met zijn uitgesproken standpunten grote invloed uitgeoefend op de Nederlandse literatuur van de 20ste eeuw. Het bekendst is zijn roman Het land van herkomst uit 1935. Wie Du Perron goed wil leren kennen, kan daarvoor terecht bij zijn brieven. Hij schreef er duizenden, grotendeels gepubliceerd in 9 banden.Als hartstochtelijk … [Lees meer...] overVerschenen: ‘Dit is zéér belangrijk!’
Tentoonstelling: Omdat we geleefd hebben en nog steeds bestaan
Literaire perspectieven op de Indonesische onafhankelijkheid Op 17 augustus 2025 is het 80 jaar geleden dat Indonesië de onafhankelijkheid uitriep. Pas vier jaar later erkende Nederland deze onafhankelijkheid officieel. Deze gebeurtenissen vonden hun weerslag in de literatuur, en de literatuur droeg op haar beurt bij aan de vorming van een Indonesische, Indische en … [Lees meer...] overTentoonstelling: Omdat we geleefd hebben en nog steeds bestaan
De meeste intellectuelen slapen lang uit
Over De litteraire salon van Andreas Burnier Nadat ik Een tevreden lach van Andreas Burnier uit had, las ik haar De litteraire salon. Dat die roman in 1983 bij Querido verscheen, ontleen ik aan gegevens in de DBNL; Atlas Contact, dat de achtste druk ervan uitgaf (2003) op basis waarvan de digitale uitgave werd samengesteld (2016) die ik las, houdt het echter op 1984. Het … [Lees meer...] overDe meeste intellectuelen slapen lang uit
