Tag: 20e eeuw

Frank Willaert leest Willem Frederik Hermans

Geplaatst op door

Door Frank Willaert

Met De donkere kamer van Damokles (1958) van W.F. Hermans komen we in een inktzwarte wereld terecht, letterlijk zelfs want het verhaal speelt zich af tijdens de tweede wereldoorlog. Dreiging is er overal en niets is wat het lijkt. De grenzen tussen waarheid en leugen, schuld en onschuld, goed en kwaad zijn er opgeheven. Is het hoofdpersonage Henri Osewoudt een verzetsheld of een collaborateur? Handelt hij in opdracht van een dubbelganger of stelt hij zelf zijn daden? Zijn de mensen met wie hij in contact komt goed of slecht? Ook als je het boek hebt weggelegd blijven deze vragen door je hoofd spoken. Daarbij is de Donkere kamer een ongemeen spannend boek, dat je van de eerste tot de laatste bladzijde in de ban houdt.

In de korte passage die hier voorgelezen wordt, is Osewoudt opgenomen in een Haags ziekenhuis, nadat hij bij een ondervraging door de Gestapo flink is afgerost. Hoewel, volgens de dokter vallen zijn verwondingen best wel mee. En uit een ziekenhuis ontsnappen is volgens hem altijd makkelijker dan uit een politiebureau.

100 jaar Paul Rodenko

Geplaatst op door

Door Jos Joosten

Dat het gisteren Paul Rodenko’s 100-ste geboortedag was, had ik nooit geweten als het niet op Neerlandistiek was voorbijgekomen. Ik onthoud dat soort data zelden, dus ook dit was toeval: toen ik gisteren voor het slapengaan nog wat las in Rodenko’s bundel Orensnijder tulpensnijder viel mijn oog op de handgeschreven aanschafdatum (dat deed ik toen nog): 26 november 1992.

Op de (verjaar)dag af precies 28 jaar geleden.

Lees verder >>

Frank Willaert leest De ontdekking van de hemel

Geplaatst op door

Nee, we gaan beter niet skiën deze winter. En kerst en oudejaar vieren we best in onze eigen bubbel. Maar ook in sombere tijden zijn er lichtpuntjes. Zo bijvoorbeeld verscheen op 19 november bij Uitgeverij Vrijdag De canon van de Nederlandse literatuur. De 50 mooiste literaire werken, een spin-off van de Literaire canon van de KANTL die deze zomer het licht zag.

Laten we de lock down verkorten door onze klassieken te lezen of te herlezen. In de hoop uw honger wat aan te scherpen neem ik me voor deze winter een kort stukje uit elk van de gecanoniseerde literaire werken voor te lezen, van achter naar voren, van heden naar het verste verleden. En waarom zouden we treuren dat we niet naar de Oostenrijkse bergen kunnen trekken, als we met Harry Mulisch de hemel kunnen ontdekken. Hier volgt de passage waarin de vriendschap tussen de astronoom Max Delius en de filoloog Onno Quist beschreven wordt.

(Bekijk deze video op YouTube)

Pas verschenen: Arnout De Cleene, Outsiderliteratuur

Geplaatst op door

Literatuur geschreven door waanzinnig genoemde auteurs staat centraal in deze literatuurwetenschappelijke studie. Outsiderliteratuur heeft een bijzondere en complexe plaats in de culturele verbeelding. Enerzijds is het een marginaal fenomeen. Anderzijds is outsiderliteratuur niet weg te denken. Ideeën over de kruisbestuiving tussen waanzin, creativiteit en authenticiteit, maar ook de overtuiging dat waanzin en literatuur elkaar uitsluiten, zijn alomtegenwoordig. Daarnaast zijn er, afhankelijk van de auteur, de tekst, de plaats en de tijd belangrijke verschillen in de commentaren bij outsiderliteratuur. 

Lees verder >>

De onverschrokken adelaar

Geplaatst op door

Twee dichters over Leopold, die Cheops schiep

Door Danny Habets

Dit bericht verscheen eerder op het blog van Danny Habets

Dichters schrijven en dichten vaak over het dichten en over andere dichters. Zo schreef Ida Gerhardt verscheidene gedichten over haar leermeester, de grote dichter J.H. Leopold. Drie daarvan verschenen in de bundel De Hovenier uit 1961. Deze gedichten bieden een interessante blik op het dichterschap van beiden, en roepen bovendien een gedicht van H. Marsman over Leopold in herinnering. Het gedicht van Marsman is in deze beschouwing het vertrekpunt. Vervolgens komen drie gedichten van Gerhardt uitvoerig aan de orde, waarin duidelijk overeenkomsten zijn te vinden met woorden en beelden die Marsman gebruikt.

Lees verder >>

Twee paletten

Geplaatst op door

Wonen in gedichten (11)

Door Judit Gera
Dit gedicht is geschikt voor gevorderde studenten
en hoort bij de categorie Beeldgedicht,

In de serie Wonen in gedichten bespreekt Judit Gera, hoogleraar in Boedapest, gedichten uit de Nederlandstalige literatuur, ten behoeve van het onderwijs in de Neerlandistiek extra muros (buiten het taalgebied). Vandaag: ‘De weg’, van J. Bernlef (1937-2012).

Lees verder >>

Mark Boninsegna leest Riekus Waskowsky

Geplaatst op door

Het verblijf – dag 80

STEUN ONS IN DE VERBLIJFSKOSTEN

Mark Boninsegna is een dichter en schrijver uit Berkel en Rodenrijs. Riekus Waskowsky (1932-1977) was een Rotterdamse schrijver en dichter.

Het Verblijf is een initiatief van Marc van Oostendorp. Redactie: Johan Oosterman, Iris van Erve, Jaap de Jong, Lot Broos. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie.

Online college: Mystiek lichaam

Geplaatst op door

Dit voorjaar plande de Master Letterkunde van de Radboud Universiteit in samenwerking met Nijmeegse Openbare Bibliotheek een lezingenreeks gewijd aan de romans van Frans Kellendonk. In 2020 is het dertig jaar geleden dat Kellendonk overleed en het was een mooie gelegenheid om aan de hand van specialisten door het werk geleid te worden van een van de belangrijkste Nederlandse auteurs van 20ste-eeuwse eeuw.

Door de corona-maatregelen moest de reeks helaas vroegtijdig afgebroken worden. Als klein goedmakertje verzorgde Jos Joosten, hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Radboud Universiteit, donderdagavond 28 mei vanuit de Thiemeloods in Nijmegen via internet een verkorte versie van zijn oorspronkelijke college over Kellendonks meest geruchtmakende roman Mystiek Lichaam uit 1986. Bijgaand de opname van zijn lezing. 

Lees verder >>

Online tentoonstelling De achterkant van de bevrijding

Geplaatst op door

(Persbericht Literatuurmuseum)

Blijheid en feestvreugde overspoelden het land na 5 mei 1945. Ook de Nederlandse schrijvers haalden opgelucht adem. Maar niet allemaal – en over die andere verhalen gaat het in de nieuwe online tentoonstelling De achterkant van de bevrijding – Literair leven na de oorlog. Vanaf nu op Literatuurmuseum.nl, gewoon vanuit huis te bezoeken.

Lees verder >>

Kelly

Geplaatst op door

Door Mathijs Sanders

Jong in de jaren zestig is een titel die niet zou misstaan op een verzameling cultuursociologische beschouwingen. Het boekje van Jaap Goedegebuure is echter geen studie over het roemruchte decennium, maar een kleine monografie over een nog nauwelijks belichte episode uit het leven en werk van de schrijver Frans Kellendonk (1951-1990), te weten zijn jaren als scholier op het Nijmeegse Sint-Dominicuscollege. De teksten die Goedegebuure opdook vormen een goudmijn voor wie geïnteresseerd is in middelbare schoolcultuur gedurende de jaren zestig en in de vroege jaren van de auteur die in 1977 officieel zou debuteren met de novelle ‘Bouwval’.

Lees verder >>

‘Omdat ik het overleefd heb, schrijf ik’

Geplaatst op door

Marga Minco wordt honderd 

Door Elsbeth Etty

Op een foto van enkele jaren na de bevrijding loopt een mooie jonge vrouw met haar dochtertje op de Dam, lachend, het halflange, donkere haar los op de schouders. Ze is 28 en noemt zich Marga Minco. Onder die naam zal ze uitgroeien tot een van Nederlands meest imponerende schrijvers. Vorig jaar, op haar 99ste, kreeg ze de P.C. Hooftprijs voor haar unieke oeuvre dat de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, het voorspel en de nasleep ervan belichaamt. En nu wordt ze honderd. Haar eeuwfeest valt samen met ‘75 jaar bevrijding’, voor Marga Minco driekwart eeuw overleven. 

Hoe de ogenschijnlijk opgewekte jonge vrouw op de foto zich van binnen voelde, vertelde ze op haar zeventigste aan Ischa Meijer:

Lees verder >>

12 maart 2020, Amsterdam: Lyrisch Activisme: Nederlandstalige poëzie en politieke strijd sinds 1848

Geplaatst op door

Donderdag, 12 maart 2020, aanvang 19u30
Perdu, Kloveniersburgwal 86, 1012 CZ Amsterdam

Entree = 5 euro (ter plaatse te betalen) – registratie is niet nodig
Met optredens van Maartje Smits en Nico van Apeldoorn (poëzie)
Bram Ieven spreekt over Henriette Roland Holst en Fyke Goorden & Tommy van Avermaete over J.F. Vogelaar

Lees verder >>

De gotiek van de leegte

Geplaatst op door

Wonen in gedichten (3)

Door Judit Gera
Deze analyse is bestemd voor gevorderde studenten
en hoort bij de categorie Woord en beeld,

In de serie Wonen in gedichten bespreekt Judit Gera, hoogleraar in Boedapest, gedichten uit de Nederlandstalige literatuur, ten behoeve van het onderwijs in de Neerlandistiek extra muros. (buiten het taalgebied. Vandaag: ‘Jan van Eyck: Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw, 1434′, van Dirk van Bastelaere (1960) .

Lees verder >>

Nieuw licht op Harry Mulisch’ schrijverschap in bundel studenten Redacteur/editor

Geplaatst op door

Door Everdien Rietstap

‘Wat ik maak, dat ben ik’, zei Harry Mulisch eens. ‘Maken’ was voor hem een breed begrip: ook bij de rest van het uitgeefproces was de schrijver nauw betrokken. Zo redigeerde Mulisch steevast zijn eigen teksten, ontwierp soms zijn eigen omslagen en overlegde intensief met zijn redacteur over de flaptekst. Tien jaar na zijn dood brengen de auteurs in de bundel ‘Wat ik maak, dat ben ik’ de creatie van elf van zijn werken tot leven. Zij hebben hiervoor dankbaar gebruikgemaakt van het archiefmateriaal uit Mulisch’ literaire nalatenschap dat in het bezit is van het Literatuurmuseum en voor dit onderzoek tijdelijk werd ondergebracht in het Allard Pierson. 

Lees verder >>

Aanhalingstekens bij Reve

Geplaatst op door

Door J.L. Dijkhuis

In de tram kan George Speerman, hoofdpersoon van De stille vriend, zijn ogen niet afhouden van een jongeman schuin tegenover hem: het kan niet anders of het is dezelfde Marcel die hem ooit eenmaal in het kader van de herenliefde thuis opzocht, een paar dagen later met een zelfgebakken vis kwam aanzetten en vervolgens spoorloos verdween. Maar zelfs wanneer Speerman, desgevraagd, zijn oude vlam de juiste uitstaphalte wijst wordt hij niet herkend, en dus troost hij zich, na een weemoedige terugblik op hun kortstondige romance, in de laatste hoofdstukken van De stille vriend met een dagdroom over een betrouwbaarder type:

Lees verder >>

In de bril van een ander

Geplaatst op door

Wonen in gedichten (2)

Door Judit Gera
Deze analyse is bestemd voor beginnende en licht gevorderde studenten
en hoort bij de categorie Het leven van alledag,

In de serie Wonen in gedichten bespreekt Judit Gera, hoogleraar in Boedapest, gedichten uit de Nederlandstalige literatuur, ten behoeve van het onderwijs in de Neerlandistiek extra muros. (buiten het taalgebied. Vandaag: In de bril van Bertha Teughels, van Alice Nahon (1896–1933).

Lees verder >>

Vlogboek Wetenschap: Afgrond zonder vangnet

Geplaatst op door

Het is nogal een opgave om een oeuvre van een schrijver volledig door te lichten, zeker als dat een veelschrijver is als Arnon Grunberg. Yra van Dijk, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Leiden zat ooit op dezelfde school als Grunberg en heeft haar fascinatie voor het werk van de schrijver, of dat nu zijn romans, lezingen, voetnoten of ooggetuigenverslagen zijn, in het boek Afgrond zonder vangnet gestopt.

Deze video werd mede mogelijk gemaakt door Leiden University Centre for the Arts in Society.

Bekijk deze video op YouTube

Man zonder ismen

Geplaatst op door

Door Marc van Oostendorp

Behalve over het leven van Willem Brakman gaat Nico Keunings Een ongeneeslijk heimwee ook over literaire –ismen. Brakman verzette zich zelf de laatste decennia met hand en tand tegen het idee dat hij een postmodernist zou zijn. Het postmodernisme associeerde hij met gebrek aan ernst, met totale relativering van de inhoud ten gunste van de vorm – daar wilde hij niet bij horen en kennelijk was hij er zelfs door deskundige liefhebbers als de Vlaamse letterkundige Bart Vervaeck niet kon worden overtuigd dat er misschien meer te beleven was – een vorm van ernst waar de zijne ook in paste.

Lees verder >>