Binnenkort verschijnt De ontdekking van Insulinde van Rick Honings en daarmee heeft de Leidse Scaliger-hoogleraar een rijk en imposant boek geschreven over reizigers uit de 19e eeuw die Nederlands-Indië bezochten en daarvan verslag hebben gedaan in reisteksten. Het boek biedt een mozaïek aan reizigers met uiteenlopende drijfveren, ervaringen en standpunten. Deze video werd … [Lees meer...] overDe ontdekking van Insulinde
19e eeuw
Emile Verhaeren: Koortsen
In zijn gedicht 'Les fièvres' (Koortsen’) beschrijft Emile Verhaeren hoe dodelijke ziektes op het naargeestige winterse platteland langzaam maar genadeloos de boerenstulpen binnendringen en de bewoners weerloos aantreffen. Ik lees het gedicht in de vertaling van Stefaan van den Bremt. Het schilderij 'Begrafenis' is van de hand van de sociaal-realistische schilder Charles de … [Lees meer...] overEmile Verhaeren: Koortsen
Hoe Nederland veranderde (in twee eeuwen voornamen)
Voornamendrift 109 In de voornamen van onze kinderen drukken we onszelf uit. En als samenleving laten die keuzes zien hoe we veranderen in de loop van de tijd, hierboven vanaf 1820 samengevat voor de voornamen van mannen, hieronder voor die van vrouwen. Daarbij onderscheid ik vernoemingsnamen die van generatie tot generatie werden doorgegeven maar nu aanzienlijk minder dan … [Lees meer...] overHoe Nederland veranderde (in twee eeuwen voornamen)
5 oktober 2023: Jacob van Lennep-lezing over De ontdekking van Insulinde
Op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw Het ‘prachtig ryk van Insulinde dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd’. Met die woorden verheerlijkte Multatuli Nederlands-Indië in zijn Max Havelaar (1860). Vanaf de vroege negentiende eeuw trokken allerhande reizigers eropuit om het ‘moederland’ te informeren over het koloniale … [Lees meer...] over5 oktober 2023: Jacob van Lennep-lezing over De ontdekking van Insulinde
Herlevende modenamen
Voornamendrift 108 Je wilt als ouders geen traditionele vernoemingsnaam voor je kind kiezen en ook geen hypenaam. Dan zou je kunnen kiezen voor een wat minder bekende oudere voornaam. Dat verbindt met de Nederlandse taal en cultuur en je bent (hopelijk) toch een beetje origineel. Om die namen op het spoor te komen selecteerde ik voornamen die in de 19e eeuw (tussen 1820 en … [Lees meer...] overHerlevende modenamen
Podcast: Leve(n) Lezen met Marita Mathijsen
“Ja die schavuitenstreken, daar houd ik wel van” zegt Marita Mathijsen. De emeritus hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde heeft het over Jacob Lennep, een menigmaal in opspraak geraakte schrijver en politicus uit de negentiende eeuw. Van Lennep schreef 'De lotgevallen van Klaasje Zevenster', over zeven studenten die een vondelinge onder hun hoede nemen. Een soapwaardig … [Lees meer...] overPodcast: Leve(n) Lezen met Marita Mathijsen
In koffie en kaas
Droogstoppel en Laarmans, Multatuli en Elsschot Meer dan eens reageren romans, kort na elkaar of gelijktijdig gelezen, op elkaar. Om te beginnen: in het hoofd van de lezer. Niet altijd is zeker of dat het product is van toeval, slechts geldig voor het oog van die ene lezer, of dat de ene roman de ontmoeting met de andere welbewust gezocht heeft. Een paar maanden geleden … [Lees meer...] overIn koffie en kaas
De smartlappen van J.J. Cremer
De literaire smartlappenexpert uit de 19e eeuw was Jacob Jan Cremer, een ware voordrachtskunstenaar, die zijn tranentrekkende verhalen vol koude, winterse dagen, inzette voor goede doelen, sociale rechtvaardigheid en kinderrechten. Besproken werken:Een winternacht (1854)Arme Samuel (1860)Op den zolder (1861)Fabriekskinderen (1863) Bronnen / verder lezen:Willem van … [Lees meer...] overDe smartlappen van J.J. Cremer
24 mei 2023: Lezing ‘Nederlanders door de ogen van Javanen’
Op woensdag 24 mei, 15:00 uur (EST), organiseert de Canadian Association for the Advancement of Netherlandic Studies (CAANS) een gratis Zoomlezing. De lezing zal gegeven worden door Dr. Willem van der Molen (Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies / University of Indonesia) en heeft als titel De Nederlanders in de ogen van Javanen. In deze lezing … [Lees meer...] over24 mei 2023: Lezing ‘Nederlanders door de ogen van Javanen’
Fries en vrij voor het toerisme
"Het besef van de waarde van het Fries ontstaat juist daar waar die waarde niet langer vanzelfsprekend wordt geacht", schrijft Goffe Jensma in zijn recente essaybundel Exit Fryslân. Het moderne idee van een Friese identiteit en de Friese taal en cultuur vindt volgens hem zijn oorsprong in een maatschappelijk trauma in de vroege negentiende eeuw. Belangrijk in dat trauma was dat … [Lees meer...] overFries en vrij voor het toerisme
Wat een leven, wat een boek!
Gaia van Bruggen schreef een prachtige biografie van Mimi Hamminck Schepel (1839-1930), de tweede echtgenote van Eduard Douwes Dekker, alias Multatuli. De titel van het boek roept het beeld op van deze bijzondere vrouw: 'Verheven ongemanierd'. Het verhaal wordt verteld in levend Nederlands. Ik heb het ademloos uitgelezen. De geschiedenis heeft niet mild geoordeeld over Mimi … [Lees meer...] overWat een leven, wat een boek!
Leven in dienst van een genie
Bijna niets gunde Multatuli zijn vriendin Mimi Hamminck Schepel. Hij wilde niet dat ze aan het toneel ging of dat ze zelf een succesvol schrijver zou worden. Hij maakte zoveel ruzie met al haar beste vriendinnen dat ze zich steeds genoodzaakt zag de vriendschap op te zeggen. Toen ze een kind wilde adopteren, voelde ze dat ze dit achter zijn rug om te doen omdat ze anders … [Lees meer...] overLeven in dienst van een genie
#IkLeesCouperus: de sprookjes van Couperus, voor alle fantasy-fans
In het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, wil ik meer van Couperus’ werk (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele lezers volgen. Ik deel maandelijks een leeservaring. Doe mee, lees mee en deel je ervaringen ook: #IkLeesCouperus. In de Facebook-groep ‘Leraar Nederlands’ is deze vraag al talloze keren gesteld: ‘Welke Nederlandse literatuur raad ik … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: de sprookjes van Couperus, voor alle fantasy-fans
ACW Staring, de hoofdige boer.
Luister hier naar een mini-podcast over het gedicht “de hoofdige boer” van ACW Staring: Elk weet waar 't Almens kerkje staaten kent de laan die derwaart gaat. Weet iedereen wel waar dat kerkje staat? Of is het een ironische knipoog naar de naar binnen toe gerichte wereld van het Gelders dorpje Almen? Het gedicht “De Hoofdige Boer” van Anthony Christiaan Winand … [Lees meer...] overACW Staring, de hoofdige boer.
Petitie: Maak Klaasje Zevenster een tv-serie
(Ingezonden bericht) De lotgevallen van Klaasje Zevenster is een prachtige roman. Er is in 2003 ook al een mooi scenario van gemaakt. Het is alleen nooit uitgebracht. Zonde! Daarom is er nu de volgende petitie. Teken hem en maak van Klaasje Zevenster een serie op streamingdiensten. Teken hier. … [Lees meer...] overPetitie: Maak Klaasje Zevenster een tv-serie
Het generatiedenken van de Tachtigers
In de jaren tachtig van de negentiende eeuw was er een groep jonge schrijvers die zich afzette tegen de gevestigde orde. De Nederlandse literatuur werd opgeschud door brutale schrijvers, krachtige uitspraken, vernieuwende teksten en provocerende publicaties. Besproken teksten: De Nieuwe Gids (1886), 1e jaargang, … [Lees meer...] overHet generatiedenken van de Tachtigers
Avant zo’n beetje alle letters van de regenboog
Het Louis Couperus Museum kondigde deze week de tentoonstelling aan die het hele jaar te zien zal zijn onder de ‘prikkelende titel’ Louis Couperus, non-binair avant la lettre? Prikkelend is die titel zeker, want hij roept onmiddellijk diverse vragen op, waarvan de vraag of je ‘met de ogen van nu’ Couperus inderdaad non-binair zou kunnen of mogen noemen misschien nog wel de … [Lees meer...] overAvant zo’n beetje alle letters van de regenboog
Willem Bilderdijk, de waarheid en Ezopus
Deze week een mini-podcast over Willem Bilderdijk's fabel "De waarheid en Ezopus". Willem Bilderdijk schreef "De waarheid en Ezopus" tijdens een moeilijke periode in zijn leven. In 1795, vanwege zijn felle oranjegezindheid, vluchtte hij naar Engeland, waar hij zijn vrouw Catharina Rebecca achterliet. Terwijl hij in Londen verbleef, ontmoette hij de jonge dichteres … [Lees meer...] overWillem Bilderdijk, de waarheid en Ezopus
Louis Couperus, dichter
Als je aan het eind van de 19e eeuw gevraagd was wie Louis Couperus was, was er een grote kans dat je 'oh, dat is die artistieke dichter' als antwoord zou krijgen. Zijn verzen werden regelmatig besproken in literaire tijdschriften en kranten, meestal welwillend, soms kritisch over zijn archaïsche en iets te overdadige taalgebruik. Uit zijn debuut Een lent van vaerzen, de titel … [Lees meer...] overLouis Couperus, dichter
#IkLeesCouperus: Eline Vere, millennial babe
Ik heb één roman van Louis Couperus hertaald, maar ik zal mezelf zeker geen kenner van zijn werk noemen. Te veel boeken van de meesterverteller heb ik nog níet gelezen. Aan de andere kant: nog nooit is mij iets van hem tegengevallen. Alle reden om in het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, meer van zijn werk te (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: Eline Vere, millennial babe
Mastodoncast: Hendrik Tollens
De populairste dichter van de 19e eeuw was Hendrik Tollens (1780-1856). Zijn verzen zullen de meest uitgesproken gedichten van die tijd geweest zijn. Volgens Oscar Westers was hij de vaakst voorgelezen dichter bij reciteerverenigingen en Marita Mathijsen laat zien dat hij ook thuis vaak werd voorgedragen. Wat minder bekend is, is dat hij ook verschillende bewerkingen van … [Lees meer...] overMastodoncast: Hendrik Tollens
Bestsellers van de 19e eeuw (1848-1900)
In deze video bespreekt Jörgen de literaire bestsellers in Nederland uit de tweede helft van de 19e eeuw. Verwacht bekende én onbekende auteursnamen als Meijboom, Van Oosterzee, Broes, Van Lennep, Mulder, Kaiser, Multatuli, Bosboom-Toussaint, Van Calcar, Cremer, Hildebrand, De Génestet, Van de Linde, Van Beers, Ten Kate, Van Zeggelen, Tollens, Van Logchum, De Jong van … [Lees meer...] overBestsellers van de 19e eeuw (1848-1900)
Bestsellers van de 19e eeuw (1800-1848)
In deze video bespreekt Jörgen de literaire bestsellers in Nederland uit de eerste helft van de 19e eeuw. Verwacht bekende én onbekende auteursnamen als Wolff & Deken, Feith, Kist, Helmers, Loosjes, Tollens, Da Costa, Van Oosterwijk Bruijn, Van der Palm, Egeling, Van Lennep, Van Heyningen Bosch, Anslijn, Ter Haart, Van Zeggelen, Beets, Hasebroek, Toussaint & Van … [Lees meer...] overBestsellers van de 19e eeuw (1800-1848)
Kerstgedichten in de 19e eeuw
Tijdens de 7e mastodoncast duik ik in 19e eeuwse kerstsferen. Vader kwam thuis met een boek of almanak en wat werd er dan voorgelezen? Misschien wel een gedicht van S.J. van den Bergh uit 1852, over een koetsier die op kerst nog moest werken. Of een heuse tranentrekker van N.A de Charante uit 1869, over een arm en doodziek kind, die nog één keer langs de ramen van rijke … [Lees meer...] overKerstgedichten in de 19e eeuw
Koudum en de Friese literatuur (19e eeuw): de Halbertsma’s en de Rimen en teltsjes
Koudum speelt geen grote rol in de Friese literatuur. Als Koudum al een rol speelt, dan is het niet meer dan een figurantenrol. Je moet het soms ver zoeken en dat heb ik dan ook gedaan. Zo zag ik op mijn zoektocht dat de beroemde 19e-eeuwse schrijver en taalwetenschapper Joost Hiddes Halbertsma (1789-1869 ), toen hij in Amsterdam aan het Doopsgezind Seminarie studeerde, les … [Lees meer...] overKoudum en de Friese literatuur (19e eeuw): de Halbertsma’s en de Rimen en teltsjes
