Het nieuwe nummer van De Negentiende Eeuw is verschenen, het themanummer ‘Na 160 jaar. Nieuwe perspectieven op Hendrik Tollens’. Toen Hendrik Tollens in 1856 stierf, verkeerde het land in diepe rouw. ‘Nee, Tollens, is niet dood! Hoe zou hij immers kunnen sterven / Die leeft zoo lang de taal van Neêrland wordt gehoord?’ schreef een bewonderaar in een lokale krant. Eerbetoon op … [Lees meer...] overThemanummer ‘De Negentiende Eeuw’ Hendrik Tollens
19e eeuw
Verschijnt in november: Biografie van Melati van Java
Vanaf 15 november ligt Dochter van Indië; Melati van Java (1853-1927); Biografie door Vilan van de Loo in de winkel. Wie voorintekent, krijgt haar al eerder thuisgestuurd. Voorintekenen is nog mogelijk t/m 4 november a.s. (vrijdag). Ooit wist iedereen wie Melati van Java (ps. Marie Sloot) was. Ze publiceerde romans die vaak tientallen jaren in omloop bleven en ze behoorde tot … [Lees meer...] overVerschijnt in november: Biografie van Melati van Java
U iets te veel, mij nutt’loos
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (95) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Ik heb niet kunnen achterhalen wanneer het verschil tussen mannelijk en vrouwelijk rijm precies belangrijk werd voor Nederlandse dichters, of wanneer die conventie om het te noemen naar geslachten zo … [Lees meer...] overU iets te veel, mij nutt’loos
Congres ‘Kiesrecht en democratie’
Op vrijdag 9 december 2016 houdt de Werkgroep De Negentiende Eeuw haar jaarlijkse congres, deze keer getiteld 'Kiesrecht en democratie'. Het congres vindt plaats in de Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Singel 425, Amsterdam. Thema 12 december 2017 is het exact honderd jaar geleden dat de strijd om het algemeen kiesrecht werd beslecht. Op die dag in … [Lees meer...] overCongres ‘Kiesrecht en democratie’
Moeder, licht, licht, bloem
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (94) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De Nederlandse twintigste-eeuwse essayist Karel van het Reve heeft er in navolging van de Franse zeventiende-eeuwse essayist Blaise Pascal eens op gewezen dat de regel dat je geen woorden moet herhalen, … [Lees meer...] overMoeder, licht, licht, bloem
De ontdekking van Shakespeare
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (93) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Dat het sonnet, dat genre dat in de loop van de achttiende en de eerste helft negentiende eeuw zo in de versukkeling was geraakt, aan het eind van die laatste eeuw ineens weer tot bloei kwam in de … [Lees meer...] overDe ontdekking van Shakespeare
Prof. dr. Leon Elautprijs voor Janneke Weijermars
De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) heeft de Prof. dr. Leon Elautprijs 2016 toegekend aan Janneke Weijermars. Zij krijgt de prijs voor haar boek'Stiefbroeders. Zuid-Nederlandse letteren en natievorming onder Willem I, 1814-1834', dat in 2012 bij verscheen bij Uitgeverij Verloren. De Elautprijs wordt toegekend voor een studie over de … [Lees meer...] overProf. dr. Leon Elautprijs voor Janneke Weijermars
‘k Breng vooral aan d’Engel lof en prijs
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (92) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Hoe kun je de wereld veranderen met een sonnet? Dat was de vraag die ik twee weken geleden stelde naar aanleiding van een sonnet van Jacob van Lennep. Het gedicht leek gericht aan een meisje en bedoeld om … [Lees meer...] over‘k Breng vooral aan d’Engel lof en prijs
Tentoonstelling ‘Omdat ik iets te zeggen had’ in Utrecht
Op 18 oktober 2016 wordt in de Utrechtse Centrale Bibliotheek de vierde “aflevering” gepresenteerd van een tentoonstelling over Nederlandse 19e-eeuwse schrijfsters. Drie eerdere versies werden getoond in Den Haag (oktober-november 2015: Letterkundig Museum), in Haarlem (februari-maart 2016: Noord-Hollands Archief) en in Amsterdam (april-mei 2016: Atria, Kennis instituut … [Lees meer...] overTentoonstelling ‘Omdat ik iets te zeggen had’ in Utrecht
Van den last ontheven
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (91) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp We verkeren inmiddels waarschijnlijk in ons dieptepunt van de sonnetgeschiedenis. Zó erg is het in de vroege negentiende eeuw met de vorm gesteld dat beroemde sonnetten niet meer als sonnet worden vertaald. … [Lees meer...] overVan den last ontheven
Lieve maagden scheppen en dan troosten
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (90) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp In Groot-Britannië is er bij een aantal filosofen een nieuwe belangstelling voor de literatuur te bespeuren. Denkers als Greg Currie en Max de Gaynesford denken na over literatuur als taalhandeling. Ze … [Lees meer...] overLieve maagden scheppen en dan troosten
Taal om de wereld op te poetsen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (89) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp "Dit opstel", schreef Abraham Seyne Kok in 1883 in het Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde "is zijn ontstaan verschuldigd aan de vraag van iemand, die een examen voor de borst had, hem iets … [Lees meer...] overTaal om de wereld op te poetsen
Als ’t in ’t Hollandsch heet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (88) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen Tadamtadamtadamtadam en Tadamtadamtadamtadamtadam? Dat de eerste veel opgewekter klinkt dan de tweede. Een gedicht waarvan iedere regel uit vier keer tadam bestaat, dat kán bijna … [Lees meer...] overAls ’t in ’t Hollandsch heet
Vlekloos bloed
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (87) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De huidige tijd heeft zijn comfortzone, zijn waarde creëren en zijn verbinding zoeken, maar de vroege negentiende eeuw had zijn vlekloos bloed. Het was zo'n frase die je bij bepaalde dichters als het ware … [Lees meer...] overVlekloos bloed
Uitnodiging voor een Hendrik Tollens-symposium
Op 21 oktober 2016 is het 160 jaar geleden dat Hendrik Tollens (1780-1856) overleed. In zijn tijd gold de rijmende verfhandelaar als de ongekroonde dichter des vaderlands, maar na zijn dood stootten Conrad Busken Huet en de Tachtigers hem van zijn voetstuk. De laatste jaren lijkt er sprake van een herwaardering van zijn auteurschap. Lotte Jensen en Rick Honings stelden daarom … [Lees meer...] overUitnodiging voor een Hendrik Tollens-symposium
Des îles d’Amérique un généreux sauvage
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (86) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Voor deze serie gaat zoals jullie weten geen zee mij te diep en geen rots te hoog. We zijn nu in een lastige periode beland, dat mogen jullie weten. Tot Jacques Perk (1859-1881) op het toneel verdween, was … [Lees meer...] overDes îles d’Amérique un généreux sauvage
Samenstel van onbegrijplijkheden
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (85) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp In een serie over de geschiedenis van de Nederlandse taal aan de hand van sonnetten, mag Bilderdijk natuurlijk niet ontbreken. Niet alleen omdat hij als een van de weinigen van zijn tijd nog weleens een … [Lees meer...] overSamenstel van onbegrijplijkheden
Mijn liefje stond ernaast
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (84) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het sonnet van J.J.L. ten Kate dat ik vorige week besprak was nog een vrij nauwkeurige vertaling van een gedicht uit Heines Buch der Lieder. Ook het daarop volgende gedicht heeft Ten Kate geïnspireerd, … [Lees meer...] overMijn liefje stond ernaast
Ei, ei; ik maak u wel mijn compliment
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (83) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Dat J.J.L. ten Kate bekend zou komen staan als de 'koning der kantate' is een van de tragedies van de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Hij was misschien niet de begaafdste dichter die ooit op de wereld … [Lees meer...] overEi, ei; ik maak u wel mijn compliment
De bloemtjens van het woud
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (82) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het verkleinwoord is een van de grootste wonderen van het Nederlands. Alleen al de standaardtaal heeft een heel pak uitgangen, zoals -pje (bloempje), -kje (koninkje), -etje (dingetje), -je (straatje) en … [Lees meer...] overDe bloemtjens van het woud
Zomeraflevering blog Opgravingen: Tachtigers op reis
Waarom gingen Nederlanders rond 1900 op reis en hoe verwerkten zij de nieuwe ervaringen die zij onderweg opdeden? Daarover is nog veel onbekend. De blog Opgravingen licht een tipje van de sluier op aan de hand van reisbrieven. In de correspondenties van Albert Verwey en Willem Witsen met andere Tachtigers is een grote hoeveelheid buitenlandse brieven te vinden; bijna tien … [Lees meer...] overZomeraflevering blog Opgravingen: Tachtigers op reis
Dien vloek heeft de oorlog in
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (81) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het lijkt er soms op dat alle taalverandering verkorting is. Her en der wordt eens een medeklinker ingeslikt, en valt een klinker af – tot er ineens geen herkenbare naamvalsuitgang meer is en een volgende … [Lees meer...] overDien vloek heeft de oorlog in
7 september 2016: Bilderdijk-middag
Op 7 september 2016 is het precies 260 jaar geleden dat Willem Bilderdijk (1756-1831) in Amsterdam geboren werd. Zonder deze dichter had de negentiende eeuw er heel anders uitgezien. Door de felheid waarmee hij zich in polemieken mengde en door het fanatisme van zijn leerlingen, was zijn invloed op het politieke en culturele klimaat van zijn tijd groot. Maar ook op de … [Lees meer...] over7 september 2016: Bilderdijk-middag
De kleur van de roes
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (80) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Tegen iedereen die het druk heeft, zou ik willen zeggen: rs, rs! Dat moet genoeg zijn, ook om het volgende sonnet van Jan Jacob Lodewijk ten Kate te begrijpen: Bloemkrans voor de liefste Wanneer, ook … [Lees meer...] overDe kleur van de roes
Zevende Jacob van Lenneplezing door Jan Hein Furnée
De lezing is getiteld Zingen en dansen rond de vulkaan. Grand opéra in de negentiende eeuw tussen creatie en receptie en vindt plaats op donderdag 6 oktober 2016 van 20u tot 21u30 in Spui25 te Amsterdam. De lezing De grand opéra was in de negentiende eeuw een van de meest spectaculaire en populaire kunstvormen. Reizend tussen Parijs, Brussel, Den Haag en Amsterdam vertelt … [Lees meer...] overZevende Jacob van Lenneplezing door Jan Hein Furnée