Membaca Kembali Sastra Hindia Belanda Selain dalam arsip, foto, surat, atau catatan perjalanan, sejarah panjang kolonialisme Belanda di Indonesia juga terekam dalam fiksi, termasuk sastra Hindia Belanda. Sastra Hindia Belanda sederhananya adalah karya sastra berbahasa Belanda tentang Hindia Belanda. Seperti apa penggambaran masyarakat kolonial di dalamnya? Bagaimana … [Lees meer...] overVerschenen: Cermin Poskolonial
19e eeuw
22 maart 2024: Water – beleving, beheer, beeldvorming in de lange negentiende eeuw
Jaarcongres Werkgroep De Moderne TijdVrijdag 22 maart 2024, AmsterdamLocatie: Doelenzaal Universiteitsbibliotheek (Singel 425) De omgang met water is tegenwoordig een van de centrale maatschappelijke opgaven, of het nu gaat om zeespiegelstijging, grondwaterdaling of drinkwatertekorten. Een overschot of tekort zorgt voor problemen. Denk bijvoorbeeld aan de recente watersnood … [Lees meer...] over22 maart 2024: Water – beleving, beheer, beeldvorming in de lange negentiende eeuw
Een sterk innerlijk vuur
Willem Witsen, een portret in brieven Jaren geleden bezocht ik op afspraak het Willem Witsenhuis, Oosterpark 82A in Amsterdam. Het atelier van Witsen (1860-1923) is in authentieke staat gebleven, met dank aan zijn tweede vrouw Marie Schorr. Ik herinner me de rode zware gordijnen aan de kant van het Oosterpark, de bruine wanden met schilderijen. Het decor van de man die de … [Lees meer...] overEen sterk innerlijk vuur
De mens in de machine
De versmelting van mens en machine in Fabriekskinderen van J.J. Cremer Fabriekskinderen van J.J. Cremer werd in 1863 geschreven als voordracht en in 1878 uiteindelijk als novelle gepubliceerd. Zijn voordrachten hadden succes en leidden uiteindelijk tot een wet ter verbetering van de omstandigheden van kinderarbeid in 1874. In Fabriekskinderen schetst Cremer een onthutsend … [Lees meer...] overDe mens in de machine
Woutertje Pieterse
Heeft niet iedereen dat, de behoefte om iets op te steken van wat je leest? Vanaf dat je klein bent helpen boeken je met je ideeën over il mestiere di vivere, dat de nieuwe wereldburger ook maar koud op het dak komt vallen. Hoe moet je leven? Hoe doen anderen dat (in het boek)? Hoe slaan zij zich erdoorheen? Hoe staan zij erin? Wat is hun verborgen filosofie achter de … [Lees meer...] overWoutertje Pieterse
Verschenen: nieuwe nummers De Moderne Tijd
Liefst drie nummers van De Moderne Tijd zijn eind vorig jaar tegelijk verschenen: een dubbeldik themanummer over de historische beleving van Parijs en een nummer over oorlog op afstand, het thema van het vorige jaarcongres van Werkgroep De Moderne Tijd. Het dubbelnummer Zoveel Parijzen. De beleving van het ‘andere’ Parijs rond 1900 stond onder redactie van Babs … [Lees meer...] overVerschenen: nieuwe nummers De Moderne Tijd
Eén vliegenderobertiade en conclusie
Eén bewerking vond ik maar van dit tiende en laatste Hoffmann-verhaal. Kennelijk is het moeilijk iets te verzinnen met opstijgen en in het uitspansel verdwijnen met behulp van iets anders dan de hoffmanniaanse paraplu. Maar in Wolkenpeter, het openingsverhaal van In het land der wijsneuzen uit 1906, stijgt de jongen (Peter, Piet en Pieter geheten – de de dichter/vertaler liep … [Lees meer...] overEén vliegenderobertiade en conclusie
Verschenen: Jaarboek Bilderdijk 2023
Het Jaarboek Bilderdijk is een wetenschappelijke uitgave van de Werkgroep Bilderdijk. Het tijdschrift richt zich op onderwerpen en thema’s die verband houden met het leven, de periode en de omgeving van Willem Bilderdijk en zijn tijdgenoten. Het is de opvolger van het tijdschrift Het Bilderdijk-Museum (1984-2020), dat compleet op de DBNL te lezen is. … [Lees meer...] overVerschenen: Jaarboek Bilderdijk 2023
Twee philipdeschommelariaden
1. Het verhaal dat bij Razoux De geschiedenis van Philip den Schommelaar heet kent twee bewerkingen/vervolgen/imitaties. De eerste is Het meisje dat niet stil zit, (ziet staat er abusievelijk in de titel – je vindt in kinderboeken veel slordigheden) in De kameraadjes van Pietje Smeerpoets uit 1900. Het begint als een heel aardig gedichtje, een … [Lees meer...] overTwee philipdeschommelariaden
In tuskenstantsje
Yn oktober (Op syn Gryksk) en yn novimber (Op syn idioatysk Frysk) haw ik my hjir op frisistyk dwaande holden mei de taalpersepsje fan Everwinus Wassenbergh, de earste heechlearaar ‘neerlandistiek’ yn Frjentsjer (en hiele Nederlân). Nei it sekuer trochnimmen fan syn bekendste wurk Idioticon Frisicum fan 1802-1806 kaam ik as Fries yn de moderne tiid ta in frij ferrassende … [Lees meer...] overIn tuskenstantsje
Cornélie Noordwal: De negentiende-eeuwse schrijfster die je literatuurlessen een nieuwe invalshoek biedt
‘Ik zal niet rusten voordat ik alles van Noordwal gelezen heb,’ schreef Sylvia Witteman in een Volkskrantcolumn van 26 maart 2021. Ze ontdekte deze negentiende-eeuwse Haagse schrijfster dankzij een artikel van Simon Carmiggelt uit 1955. Na het lezen van Wim Tigges’ boek Cornélie Noordwal: de vergeten romans van een Haagse schrijfster deel ik dit voornemen. De recensie … [Lees meer...] overCornélie Noordwal: De negentiende-eeuwse schrijfster die je literatuurlessen een nieuwe invalshoek biedt
Zeven duimzuigeriaden
Duimen worden er in de Nederlandse struwwelpetriades niet meer afgeknipt, voorzover ik heb kunnen nagaan. Te wreed bevonden? Dat kan het nauwelijks zijn: we vinden wel verminkingen als afgeknipte vingers, neuzen en oren en zelfs een afgebeten neus. 1. In Het luistervinkje van J.J.A. Goeverneur, in De ondeugende kinderen uit 1852 krijgt … [Lees meer...] overZeven duimzuigeriaden
Een eenzame enkele morianiade, of: De straf van de schande
Dit is misschien wel het stichtelijkste verhaal uit de bundel van Hoffmann, en met de minste ironie gebracht. Gij zult anderen niet uitlachen als gij iets vreemds aan ze ziet. Een moraal die nog steeds hout snijdt. Ik heb maar één bewerking ervan gevonden. In De gestrafte bakkersjongen, in het anonieme Hoe het met stoute kinderen gaat uit 1893, zegt het … [Lees meer...] overEen eenzame enkele morianiade, of: De straf van de schande
Vier zwavelstokkiaden
1. Het brandgevaarlijke verhaal kent niet veel navolgers. De anonieme centsprent uit Het leven van den kleine deugeniet, gedateerd 1866-1897 is waarschijnlijk niet geënt op Hoffmann. Een van de twaalf taferelen toont Hendrik die onoplettend speelt met vuur in de kachel, met het onderschrift: Brand, brand! ’k ben enkel vuer! o leer!Blusch, blusch my slechts voor dezen … [Lees meer...] overVier zwavelstokkiaden
2 december 2023: Colloquium Virginie Loveling
Op 1 december 2023 zal het honderd jaar geleden zijn dat Virginie Loveling overleed. Om haar nagedachtenis te vieren, organiseert de KANTL op zaterdag 2 december een colloquium met academici en schrijvers. Om de honderdste verjaardag van Lovelings sterfdatum niet onopgemerkt voorbij te laten gaan, organiseert de KANTL op initiatief van Annelies Verbeke, Anne Marie … [Lees meer...] over2 december 2023: Colloquium Virginie Loveling
Sluiting Louis Couperus Museum dreigt
(Persbericht Louis Couperus Museum) Ondanks het feit dat het jubileumjaar 2023 meer bezoekers naar het Louis Couperus Museum bracht dan ooit blijkt het niet mogelijk een museum te blijven runnen op basis van privé-financiering alleen. Het museum bestaat nu bijna achtentwintig jaar, bij de gratie van entreegelden, opbrengsten van evenementen, bijdragen van vrienden, … [Lees meer...] overSluiting Louis Couperus Museum dreigt
Vijf wredefrederikiaden
De wrede Frederik heeft minder bewerkers/vervolgers/imitatoren dan Piet de smeerpoets, vijf stuks. 1. Een anonieme centsprent, waarschijnlijk niet door Hoffmann geïnspireerd en ik denk ook van oudere oorsprong dan de gedateerde van 1866 tot 1897, toont twaalf taferelen uit Het leven van den kleinen deugeniet (La vie du petit polisson), waarop … [Lees meer...] overVijf wredefrederikiaden
De ontdekking van Insulinde: op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw
Het ‘prachtig ryk van Insulinde dat zich daar slingert om den evenaar, als een gordel van smaragd’. Met die woorden verheerlijkte Multatuli Nederlands-Indië in zijn Max Havelaar (1860). Vanaf de vroege negentiende eeuw trokken allerhande reizigers eropuit om het ‘moederland’ te informeren over het koloniale project. In de Jacob van Lenneplezing van dit jaar onderzoekt Rick … [Lees meer...] overDe ontdekking van Insulinde: op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw
W.F. Hermans over Multatuli (1976)
Gesprek tussen Freddy de Vree en Willem Frederik Hermans over het leven van Multatuli, kort voor het verschijnen van 'De raadselachtige Multatuli' in 1976. … [Lees meer...] overW.F. Hermans over Multatuli (1976)
Oktober 2023-januari 2024: Van en over Couperus
Dit jaar is het 100 jaar geleden dat Louis Couperus, Nederlands grootste schrijver, is overleden. Literair podiumcollectief Het Feest der Poëzie grijpt dit Couperusjaar 2023 aan voor een tournee met de voordrachtvoorstelling 'Van en over Couperus'. Voordrachtskunstenaar Simon Mulder brengt bekend en minder bekend werk van Louis Couperus, zoals fragmenten uit de schokkend … [Lees meer...] overOktober 2023-januari 2024: Van en over Couperus
Te verschijnen: Paul Schnabel: ‘Mijn Couperus’.
Couperus Cahier XIX Eind november verschijnt het nieuwe Couperus Cahier 'Mijn Couperus' (Biografisch-autobiografisch) van de hand van Paul Schnabel. Cahierredacteur Petra Teunissen licht alvast een tipje van de sluier: “In 2023 is het 100 jaar geleden dat Louis Couperus overleed. Talloze Nederlanders hebben de kracht van de verhalen van de beroemde schrijver ontdekt. … [Lees meer...] overTe verschijnen: Paul Schnabel: ‘Mijn Couperus’.
7 en 8 oktober 2023: Eline Vere-middagen
Het Louis Couperus Genootschap organiseert, in samenwerking met Hendrick de Keyser Monumenten, 2 middagen rond de debuutroman van Louis Couperus. De debuutroman van Louis Couperus, Eline Vere, spreekt nog altijd tot de verbeelding.Las u het boek (n)ooit en wilt u zich onderdompelen in de wereld van dit fascinerende personage? Het Louis Couperus Genootschap organiseert twee … [Lees meer...] over7 en 8 oktober 2023: Eline Vere-middagen
Verschenen: Schrijven, drukken, schrappen
Op donderdag 7 september jongstleden sprak Jacqueline Bel de 32ste Bert van Selm-lezing uit, ter opening van het academische jaar van de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van de Universiteit Leiden. Haar lezing had als titel Schrijven, drukken, schrappen? Max Havelaar in tijden van sensitivity reading, laaggeletterdheid en ontlezing. Bij de Primavera Pers is de tekst … [Lees meer...] overVerschenen: Schrijven, drukken, schrappen
De ontdekking van Insulinde
Binnenkort verschijnt De ontdekking van Insulinde van Rick Honings en daarmee heeft de Leidse Scaliger-hoogleraar een rijk en imposant boek geschreven over reizigers uit de 19e eeuw die Nederlands-Indië bezochten en daarvan verslag hebben gedaan in reisteksten. Het boek biedt een mozaïek aan reizigers met uiteenlopende drijfveren, ervaringen en standpunten. Deze video werd … [Lees meer...] overDe ontdekking van Insulinde
Emile Verhaeren: Koortsen
In zijn gedicht 'Les fièvres' (Koortsen’) beschrijft Emile Verhaeren hoe dodelijke ziektes op het naargeestige winterse platteland langzaam maar genadeloos de boerenstulpen binnendringen en de bewoners weerloos aantreffen. Ik lees het gedicht in de vertaling van Stefaan van den Bremt. Het schilderij 'Begrafenis' is van de hand van de sociaal-realistische schilder Charles de … [Lees meer...] overEmile Verhaeren: Koortsen