Van de Werkgroep Achttiende Eeuw verscheen onlangs het Jaarboek 2025, met als thema Kinderen in de achttiende eeuw. Onderzoek naar kinderen in de achttiende eeuw staat steeds meer in de belangstelling. Naast categorieën als gender, etniciteit, ras en sociale positie in de samenleving richten onderzoekers zich ook op leeftijd als criterium om de werking en de dynamiek van … [Lees meer...] overVerschenen: Jaarboek De Achttiende Eeuw: kinderen in de achttiende eeuw
18e eeuw
Betje Wolff en Aagje Deken, de Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782)
Vijftig canonteksten in de klas (29) De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) van Betje Wolff en Aagje Deken is ‘niet alleen de oudste Nederlandse roman van betekenis, maar ook de meest leesbare in onze literatuur uit vroeger tijd’ (H. Postma-Stamperius). Het is een briefroman, dat wil zeggen dat de roman bestaat uit een verzameling brieven, afkomstig van een … [Lees meer...] overBetje Wolff en Aagje Deken, de Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782)
Literaire helden in de klas: Betje Wolff (1)
Tijdens twee inspiratiedagen over literatuuronderwijs voor (toekomstige) leraren van de tweede en derde graad secundair onderwijs stonden vier auteurs van literaire klassiekers centraal: Paul van Ostaijen, Andreas Burnier, Hugo Claus en Betje Wolff. Aan de hand van hun levensverhalen openden biografen en leraren een culturele en literaire wereld voor de leerlingen. Hun … [Lees meer...] overLiteraire helden in de klas: Betje Wolff (1)
29 oktober 2025: Lezing: Revolutie in Inkt
Petronella Moens' strijd voor gelijkheid tijdens de Verlichting Bij deze lezing duiken we in het leven en rijke oeuvre van de blinde schrijfster Petronella Moens (1762-1843). Friezin van oorsprong, opgegroeid in Zeeland, maar eenmaal in Utrecht - op al hogere leeftijd - schreef ze het grootste deel van haar werk. Altijd betrokken, gezegend met een goed geheugen en een … [Lees meer...] over29 oktober 2025: Lezing: Revolutie in Inkt
Onder de wol met Betje en Aagje
Als je tot laat naar een beeldscherm zit te turen, kun je slaapproblemen krijgen. Het blauwe licht van het scherm vertraagt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. Daardoor blijft je lichaam alerter en val je moeilijker in slaap. Het advies is dan ook om minstens een uur voordat je gaat slapen contact met beeldschermen te vermijden, zodat het lichaam de kans krijgt om te … [Lees meer...] overOnder de wol met Betje en Aagje
24 oktober 2025: Congres Werkgroep Achttiende Eeuw
Kinderen in de achttiende eeuw: dromen, beelden en sporen Voor de beroemde achttiende-eeuwse schrijfster Elisabeth Wolff vormde de grote aandacht voor kinderen hét verschil tussen haar eeuw en de eeuwen daarvoor. Maar voor historici die zich bezighouden met deze periode, zijn die kinderen soms maar moeilijk te vangen, omdat ze zelf weinig sporen hebben nagelaten, en niet … [Lees meer...] over24 oktober 2025: Congres Werkgroep Achttiende Eeuw
27 september 2025: Expeditie-vergadering Weyerman
Graag nodigen we alle vrienden, vriendinnen en belangstellenden uit voor de expeditie- vergadering van de Stichting Jacob Campo Weyerman. De reis brengt ons dit jaar in Dordrecht, de oudste stad van Holland en onverslijtbaar schitterend. In Dordrecht komen we zaterdag 27 september aanstaande bijeen in de sfeervolle Trinitatiskapel, waar we luisteren naar een tweetal … [Lees meer...] over27 september 2025: Expeditie-vergadering Weyerman
De letteren op de planken
Bespreking van Liefs, Sara Het is alweer een paar weken geleden sinds ik vol van verbazing, waardering en trots de SVN-theatervoorstelling Liefs, Sara bijwoonde – en nog altijd ben ik er niet over uitgesproken en zijn de laatste gedachten er nog niet over gedacht. In de theaterzaal van de Radboud Universiteit werden we als publiek onderdeel van een theatrale en muzikale … [Lees meer...] overDe letteren op de planken
Een bezoek aan de Oranjeappel
Vier jaar ben je: te oud om niet te weten wat er voorvalt, te jong om te begrijpen wat er gebeurt. Aagje Deken was vier jaar toen haar ouders kort na elkaar overleden, eerst haar moeder, toen haar vader. Dat was eind 1745. Aagje was gedoopt op 10 december 1741 in de Nederlands Hervormde Kerk van Amstelveen. De grootmoeder nam het kind in huis en een broer van de vader werd … [Lees meer...] overEen bezoek aan de Oranjeappel
Op syn Feensters 2
It twadde diel fan Op syn Feensters, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. Yn de earste ôflevering oer it Feensters haw ik al wiisd op in alderaardichst boekwurkje oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters. De skriuwer Willem Winters hat as net-taalkundige op in sjoernalistike … [Lees meer...] overOp syn Feensters 2
‘Dan gaan we dat regelen’, zei de aap
Volgens Peter Altena is de achttiende-eeuwse satire Reize door het Aapenland "goed te lezen." Hij schrijft dat in het nawoord bij zijn hertaling, Mijn reis door het Apenland, dat onlangs verscheen bij Boom. Als het zo goed te lezen is, waarom is er dan toch een hertaling nodig? Daarvoor geeft Altena de klassieke argumenten bij iedere hertaling, het oudere taalgebruik "kan een … [Lees meer...] over‘Dan gaan we dat regelen’, zei de aap
Zomernummer MedJCW in aantocht
Het zomernummer van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman is in aantocht! Dat wil zeggen: de inkt moet er nog op, de exemplaren moeten nog worden voorzien van verzendlabels en Post.nl moet nog doen waarvoor ze betaald wordt. Maar dan is het zover. Wat kun je verwachten? De aflevering opent met het artikel van Jac Fuchs ‘Jaques de Roore, Johan van … [Lees meer...] overZomernummer MedJCW in aantocht
Call for Papers: Jaarboek De Achttiende Eeuw 2026
250 jaar Amerikaanse onafhankelijkheid When in the Course of human events, it becomes necessary for one people to dissolve the political bands which have connected them with another, […]’, zo begint de verklaring waarmee dertien Amerikaanse koloniën zich formeel afscheurden van Groot-Brittannië. De ondertekening van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring op 4 juli … [Lees meer...] overCall for Papers: Jaarboek De Achttiende Eeuw 2026
Op syn Feensters (1a)
It earste diel fan Op syn Feensters 1, skreaun troch Reitze Jonkman (fan Nijskoat) nei oanlieding fan Willem Winters, Ut Feensters; hoe staat het ervoor. Leeuwarden 2006. In alderaardichst boekwurkje (13 by 13 sm., 26 s.) fûn ik op myn sneuptocht nei boarnen foar dizze kollum oer it Hearrenfeanster dialekt: Ut Feensters fan de mearsidige Willem Winters. It is in lytse … [Lees meer...] overOp syn Feensters (1a)
Te verschijnen: De storm die wij vooruitgang noemen
Tijd, tempoversnelling en de transformatie van Nederland in egodocumenten 1750-2000 De modernisering van Nederland begon rond 1800. De Bataafse revolutie bracht een nieuwe staatsvorm, de eerste grondwet en gelijke rechten voor alle burgers. De Industriële revolutie veranderde daarna met de stoomtrein, gasverlichting en fabrieken het landschap en het huiselijk leven. De … [Lees meer...] overTe verschijnen: De storm die wij vooruitgang noemen
Julia door Rhijnvis Feith
In deze aflevering van bibliotheek Den Haag & klassiekersduiken we in de hertaling van Julia van schrijver en dichter Rhijnvis Feith, een sentimentele briefroman uit 1783 vol liefde en boordevol tranen. Arjen van Meijgaard, schrijver én docent aan de School voor Jong Talent, bewerkte het originele werk tot een toegankelijke versie. We bespreken het … [Lees meer...] overJulia door Rhijnvis Feith
Taalregels worden gevormd door een samenleving
Hoe belangrijk was de val van Antwerpen voor onze taalnormen? Zouden mensen zich vandaag de dag zonder die gebeurtenis in 1585 zo druk maken over werkwoordsspelling of het verschil tussen hen en hun? Die vraag kwam bij me op tijdens het lezen van het interessante proefschrift Setting the Standard, waarop Eline Lismont onlangs in Brussel én in Leiden promoveerde. In dat … [Lees meer...] overTaalregels worden gevormd door een samenleving
‘Verlicht en vilein’ genomineerd voor Kleio-Klasse-Prijs
Het boek Verlicht en vilein. van Marleen de Vries is genomineerd voor de Kleio-Klasseprijs. De jury schrijft: "Marleen de Vries geeft een rijke dwarsdoorsnede van de achttiende eeuw in Nederland. Daarbij verkent ze ingenieus wat de eeuw van de Verlichting is en wat die betekent voor de contouren van Nederland in de Zilveren Eeuw. Ze beschrijft de Verlichting meer als een ‘state … [Lees meer...] over‘Verlicht en vilein’ genomineerd voor Kleio-Klasse-Prijs
26 januari 2025: Symposium Jenever en slavernij in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam
Welke rol speelde jenever in de slavenhandel en dwangarbeid in de achttiende en negentiende eeuw? Hoewel jenever bekend staat als een belangrijk cultureel product van Nederland, blijkt het ook een rol te hebben gespeeld in het koloniale verleden. Jenever werd gebruikt als betaalmiddel, als gift aan inheemse vorsten om handelsbetrekkingen op te zetten, en als proviand voor zowel … [Lees meer...] over26 januari 2025: Symposium Jenever en slavernij in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam
Betje Wolff
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overBetje Wolff
Wat onze taal óók ooit vermocht
In het nawoord bij zijn hertaling van Julia meldt Arjen van Meijgaard een schokkend feit: recente literatuurgeschiedenissen voor de middelbare school noemen het boek nauwelijks of niet. In de hedendaagse methodes die hij noemt, wordt Julia alleen 'aangestipt' – in de paragraaf 'Lees meer' van het deel over de periode 1700-1800. Dat terwijl het een … [Lees meer...] overWat onze taal óók ooit vermocht
18 januari 2025: Stichting Jacob Campo Weyerman
Graag nodigen we alle vrienden, vriendinnen en belangstellenden uit voor de grondvergadering van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Dit jaar doen we het een beetje anders; eerst iets hartigs, dan het zoets. We vergaderen eerst, vervolgens hebben we maar liefst twee Hanou-observaties en een hoofdlezing. 18 januari 2025 Huize Lydia, Roelof Hartplein 2A in … [Lees meer...] over18 januari 2025: Stichting Jacob Campo Weyerman
7 januari 2025: Seminarie ‘Verbeelding van Verlangen in vroegmoderne Nederlandse komedies’
Dinsdag 7 januari 2025, 15.00-16.30 uurLocatie: Blandijnberg 2, lokaal 3.30 – Camelot Op 7 januari organiseert de onderzoeksgroep Vensters van Verlangen: de verbeelding van consumptie in de komedie van de Lage landen (1650-1725) in samenwerking met GEMS en Thalia een sessie over de verbeelding van verlangen in komisch toneel in de zeventiende en achttiende eeuw. Vensters … [Lees meer...] over7 januari 2025: Seminarie ‘Verbeelding van Verlangen in vroegmoderne Nederlandse komedies’
Betje Wolff, Scipio (1771)
![Diana, G. (ca. 1770). De grootmoedigheid van Scipio [Schilderij]. Rijksmuseum.](https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/11/SK-A-3465-150x150.jpg)
Een minder bekend boek van Betje Wolff is haar "Lier-, Veld- en Mengelzangen," dat in 1772 werd uitgegeven door T. Tjalingius te Hoorn. In dit werk staan 17 gedichten, voorafgegaan door twaalf pagina's voorrede in proza en acht pagina's "Ontschuldiging aan mijne Vrienden" in poëzie. Het geheel wordt afgesloten met een prozavertaling van Alexander Pope's "The Rape of the Lock." … [Lees meer...] overBetje Wolff, Scipio (1771)
In tranen
Het is even schrikken om te lezen dat Marita Mathijsen met Een vrije geest een 'emobiografie' heeft willen schrijven, een boek over Betje Wolff dat de grote achttiende-eeuwse schrijfster volgt in haar emotionele ontwikkeling. Wolff, zou je denken, is een schrijfster geweest die in aanraking kwam met tal van belangrijke ideeën uit haar tijd. Zou ze niet juist vanwege … [Lees meer...] overIn tranen
