Waarom beleven we plezier aan het lezen van een goed boek, het luisteren naar een mooi liedje of het bespreken van droevige of amusante literatuur? In dit breed opgezette onderzoek ontrafelt Jeroen Jansen hoe scherpzinnigheid, ontraadseling, zintuiglijkheid, verwondering, emotionaliteit en ontspanning het literaire genoegen van zeventiende-eeuwse literatuur … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Literair vermaak in de zeventiende eeuw
17e eeuw
Willaert leest voor: De Spaansche Brabander
In deze scène uit het eerste bedrijf van Bredero's Spaanschen Brabander zijn we er getuige van hoe de pas in Amsterdam aangekomen, Antwerpse kale jonker en oplichter Jerolimo de pas in zijn dienst genomen straatjongen en bedelaar Robbeknol wat probeert te "fatsoeneren". … [Lees meer...] overWillaert leest voor: De Spaansche Brabander
Een dagboekblad van Constantijn Huygens jr.
Het dagboek kreeg, net als de autobiografie, zijn moderne vorm pas rond 1800. Zoals Jean-Jacques Rousseau in 1782 met zijn Confessions het model voor de autobiografie aanleverde, zo deed Johann Kaspar Lavater dat in 1772 met zijn Geheimes Tagebuch voor het persoonlijke dagboek. Dat een geheim dagboek in druk verscheen, lijkt een paradox, maar Lavater had zijn eigen dagboek … [Lees meer...] overEen dagboekblad van Constantijn Huygens jr.
In memoriam Piet Verkruijsse
‘En dan 100.000 jaar collationeren.’ Dr. Pieter Jozias Verkruijsse (1943-2012)neerlandicus, boekhistoricus en voorbeeldig bibliograaf Mijn oud-docent Ton Harmsen benaderde mij met een verrassend aanbod: een stuk te schrijven ter nagedachtenis aan Piet Verkruijsse. Uiteraard was ik zeer vereerd, maar ik was van mening dat anderen eerder geschikt zouden zijn om Piet met … [Lees meer...] overIn memoriam Piet Verkruijsse
De eerste druk van de Statenbijbel (1637) + de Vlaamse bijdrage
Deze video neemt je mee in de geschiedenis van de Statenvertaling of Statenbijbel uit 1637! Het is een reis door de tijd en levert details over de Vlaamse inbreng in deze 17de eeuwse bijbeltekst en beantwoordt de vraag: Hoe herken je een échte eerste druk? Of je nu een verzamelaar, geschiedenisliefhebber of gewoon nieuwsgierig bent, deze video biedt een boeiende kijk op een … [Lees meer...] overDe eerste druk van de Statenbijbel (1637) + de Vlaamse bijdrage
4 – 7 januari 2024: Gijsbreght van Aemstel opent in Amsterdam het nieuwe jaar
Van 4 t/m 7 januari 2024 keert Theater Kwast terug met hun bejubelde Gijsbreght van Aemstel in de resten van de oude Schouwburg aan de Keizersgracht, tegenwoordig het luxueuze hotel The Dylan. Op deze historische plek waar op 3 januari 1638 de beroemde tragedie van Joost van den Vondel ooit in première ging, is de langstlopende theatertraditie sinds 2018 herboren door de unieke … [Lees meer...] over4 – 7 januari 2024: Gijsbreght van Aemstel opent in Amsterdam het nieuwe jaar
Lezing Jean-Marc van Tol – ‘Buat’
Op 2 december 2023 hield schrijver Jean-Marc van Tol in de Amsterdamse boekhandel Scheltema een lezing over zijn historische roman Buat. … [Lees meer...] overLezing Jean-Marc van Tol – ‘Buat’
Een taalproeverij met Ingmar Heytze
Een taalproeverij! De kracht en schoonheid van het woord: een onuitputtelijke bron voor muziek en voor poëzie. Gezongen gedichten in de weelderige lyriek van de 16e en 17e eeuw staan tegenover de lichtvoetige en humoristische poëzie van Ingmar Heytze. Onderga de muzikaliteit in zijn voordracht, die Camerata Trajectina passend weerwoord geeft. De fluiten naast de dansende … [Lees meer...] overEen taalproeverij met Ingmar Heytze
Verschenen: Pieta van Beek, Juweeltjes
In de oude Schurmannianareeks publiceerde dr. Pieta van Beek van 2013-2017 reeds zeven delen en een boekrol over de polyglotte, kunstzinnige en geleerde Anna Maria van Schurman (1607-1678), de eerste studente in Utrecht in 1636. Zo geeft deel 4 Herrezen uit de as een vertaling, inleiding en commentaar van vier Latijnse geschriften over Anna Maria van Schurman van … [Lees meer...] overVerschenen: Pieta van Beek, Juweeltjes
Boerekermis (1708) van Lukas Rotgans (4): Vergelijking met Bredero
De tekst van Rotgans telt 1352 versregels, ongelijk verdeeld over twee zogeheten ‘boeken’. Het eerste boek bevat 516 regels, het tweede 836. Beide boeken hebben een eigen karakter, waarbij het tweede boek naar verluidt een ‘hooger toon’ kiest. Dat lijkt dan ‘hooger’ in vergelijking met het eerste boek. Het eerste boek presenteert zich als een epos door de overname … [Lees meer...] overBoerekermis (1708) van Lukas Rotgans (4): Vergelijking met Bredero
Waarom je van Voetius niet mag proosten
Gijsbertus Voetius was dominee, hoogleraar en de auteur van complexe theologische traktaten tegen de filosofieën van Descartes en Spinoza. In 1637 publiceerde hij echter een boek over een heel ander onderwerp: proosten. In Van de santeen behandelde Voetius een brandende vraag: mag een goede christen zijn/haar glas heffen? De theoloog beantwoordde die vraag met een stellige nee. … [Lees meer...] overWaarom je van Voetius niet mag proosten
5 september 2023: René van Stipriaan over ‘Het reisboek van Willem van Oranje’
Voor Het reisboek van Willem van Oranje volgde biograaf René van Stipriaan de Vader des Vaderlands door Europa en deed onderzoek naar de historische locaties die hij bezocht. Hoe zag de wereld van Willem van Oranje eruit – en wat is er nog van over? Op dinsdagavond 5 september vertelt Van Stipriaan in Spui25 / de Singelkerk te Amsterdam over deze nieuwe reis terug in … [Lees meer...] over5 september 2023: René van Stipriaan over ‘Het reisboek van Willem van Oranje’
Sappho in de zeventiende eeuw
Landkaart van de poëzie, met de rivieren de Rijm en de Reeden(Gemengelde Parnas-loof, 1693) Je kan je ogen niet geloven: de literaire genres visueel in kaart gebracht. Met de gekroonde lier als wapen staat deze zeventiende-eeuwse word cloud in het Gemengelde Parnas-loof van François van Bergen en Samuel van der Heiden (Amsterdam, 1693) als illustratie bij hun beschrijving … [Lees meer...] overSappho in de zeventiende eeuw
Reynaert in de zeventiende eeuw
Geïmponeerd door Reynaerts verhalen laat Koning Leeuw hem van de galg komen.Reynaert de Vos (Delft 1603), p. 31 Ook in het zeventiende-eeuwse Holland zijn de avonturen van Reynaert de Vos stukgelezen: slechts van twee gedrukte edities is een exemplaar overgeleverd. We hebben hier dan ook te maken met efemeer drukwerk: bibliofielen, geleerden en bibliotheken bewaarden … [Lees meer...] overReynaert in de zeventiende eeuw
De voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
Een zomerquiz Wie studie wil maken van Nederlandstalige toneelstukken uit voorbije eeuwen hoeft al lang niet meer stad en land af te reizen om exemplaren ervan in (universiteits)bibliotheken op te vragen. Zo zijn via Google Books talrijke gedigitaliseerde tragedies, blijspelen en kluchten gemakkelijk online te raadplegen. Nog prettiger voor onderzoekers is de Digitale … [Lees meer...] overDe voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
Célébrons le vin
Un poème de Jan Vos (1610-1667) La confrérie du Clos de Clamart m’ayant approché pour traduire des vers néerlandais du XVIIe siècle, voici l’original (extrait du second volume des Œuvres complètes, vol. 2, 1671, du poète-vitrier Jan Vos, personnalité importante de son temps à Amsterdam) et la transposition en alexandrins. Wijns gebruik en … [Lees meer...] overCélébrons le vin
Ton Broos ontsluit pamflettenarchief Universiteit van Michigan
Een ingewikkelde prent met vier panelen in een Nederlands pamflet uit 1672 toont de gruwelijke dood van Johan de Witt en zijn broer Cornelis. Johan leidde de Nederlandse Republiek tijdens wat vandaag de dag bekend staat als de Gouden Eeuw. Door hun politieke opponenten beschuldigd van een ernstige militaire nederlaag, werden doodgeschoten, en daarna in stukken gescheurd en … [Lees meer...] overTon Broos ontsluit pamflettenarchief Universiteit van Michigan
17th Century Dutch Christian texts
In the seventeenth century, Dutch missionaries translated Christian texts into the Austronesian language, Siraya, spoken in southwest Taiwan. Some survive in Siraya, but others only survive in translation. Two of the latter are Dutch versifications of the Lord's Prayer and the Apostles' Creed. The Dutch verses may also have been sung by the Siraya, but this is not certain. As … [Lees meer...] over17th Century Dutch Christian texts
Beschikbaar in Open Access: Lotte Jensen, Celebrating Peace
Celebrating Peace shows how peace treaties gave a significant boost to Dutch national identity. The idealised image of the Netherlands as a harmonious country grown prosperous on fatted cows and flourishing trade was a popular one at national celebrations of peace. When in 1648 the Peace of Münster formally recognized the Dutch Republic as a sovereign state, countless … [Lees meer...] overBeschikbaar in Open Access: Lotte Jensen, Celebrating Peace
Pikante raadsels en een bibliografische oplossing
Als ik er zin in heb ga ik naar mijn geliefde, ik omhels hem en ik maak zijn snaar stijf met mijn hand. Als hij zover is spreid ik mijn benen, ik leg hem ertussen en je zou denken dat wij één lichaam zijn. Ik beweeg me naar links en naar rechts, zodat hij het toppunt van genot kan bereiken. Een raadselgedicht in drie talen: het oorspronkelijke Frans en vertalingen in het … [Lees meer...] overPikante raadsels en een bibliografische oplossing
Pornografie in geleerde jas
Garrelt Verhoeven noemt zichzelf een boekenjutter, en hij lijkt me een hele goeie. Boekenjutters zijn niet actief op zoek naar bepaalde boeken, net dat éne exemplaar dat nog ontbreekt in hun verzameling, maar ze struinen de boekenkusten af – de antiquaren, de boekenmarkten, of zelfs Marktplaats – om precies dat ene boekje op te pakken waarnaar ze niet op zoek waren maar dat van … [Lees meer...] overPornografie in geleerde jas
Verschenen: Bart Leeuwenburgh, De betoverde wereld van Balthasar Bekker
De Duivel, heksen, tovenaars, spoken, geesten, betoverden en bezetenen staan centraal in deze hertaalde bloemlezing uit De Betoverde Wereld. Dit vierdelige boekwerk van de Nederlandse predikant en theoloog Balthasar Bekker (1634-1698) sloeg eind zeventiende eeuw in als een bom. Al direct na publicatie van de eerste twee delen in 1691 brak er een ware pamflettenoorlog … [Lees meer...] overVerschenen: Bart Leeuwenburgh, De betoverde wereld van Balthasar Bekker
16 maart 2023: Bredero en Shakespeare samen op het toneel
(Persbericht Universiteit van Amsterdam) Binnenkort worden twee beroemde zeventiende-eeuwse toneelstukken voor het eerst in de geschiedenis samen opgevoerd; één in het Nederlands en één in het Engels. De unieke voorstelling The Miller + The King, die op 16 maart 2023 plaatsvindt in CC Amstel, is een initiatief van de UvA en Princeton University (VS). ‘Tussen de ontwikkeling … [Lees meer...] over16 maart 2023: Bredero en Shakespeare samen op het toneel
Een steekboekje van Saeghman
Ruim 30 jaar geleden (ja, ja) schreef ik mijn doctoraalscriptie over de 17e-eeuwse Amsterdamse drukker en boekverkoper Gillis Joosten Saeghman, een specialist in het populaire segment van de markt en dan vooral in almanakken in alle soorten en maten. Vooral de almanakken in miniatuurformaat, ooit verschenen in enorme oplagen, zijn nu uitermate zeldzaam. Tijdens mijn jaren … [Lees meer...] overEen steekboekje van Saeghman
Smots en Smodzje
Smeerboel in het zeventiende-eeuwse Nederlands en Fries In het recente boekje Alle Amsterdamse Akten: Ruzie, rouw en roddels bij de notaris, 1578-1915 uit 2022 staat een prachtig artikel van Nicoline van der Sijs over scheldwoorden in de Amsterdamse notarisakten van de zestiende tot de achttiende eeuw. Hierin wordt beschreven dat vrouwen meestal met het … [Lees meer...] overSmots en Smodzje
