Categorie: video

Kan je 2 moedertalen hebben?

Posted on by

Wereldwijd zijn er zo’n 6000 talen. Unesco riep 21 februari uit als Internationale Dag van de Moedertaal. Maar, wat als je ouders 2 verschillende talen spreken? En als je van kindsbeen af tweetalig wordt opgevoed? Kan je dan ook meerdere moedertalen hebben? UGentenaar Evy Woumans doet onderzoek naar meertaligheid en concludeert dat het niet zo ongewoon is om meerdere moedertalen te hebben.

Bekijk deze video op YouTube

Aankondiging: Vlogboek over lezen

Posted on by

Een nieuwe serie: Vlogboek over lezen.

In vijf video’s behandelt Jörgen verschillende vragen die iets met lezen te maken te hebben. Het wordt een ontdekkingstocht langs feiten, hardnekkige mythes en interessante weetjes. Van middeleeuwse auteurs naar schrijvende computers.

De serie Vlogboek over lezen wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Lezen.

Idee & presentatie: Jörgen Apperloo
Illustraties: Aart Taminiau (http://www.aarttaminiau.com/)

Opgenomen in de bibliotheek van het Nederlands Letterenfonds.

Muziek: EvolvingVibes – Fast Jazz Logo

Taal in het brein van blinden en doven

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Bij mensen die geboren worden met een visuele of auditieve handicap is de taalontwikkeling mogelijk anders dan bij mensen zonder zo’n handicap. Veel dove kinderen hebben horende ouders die geen gebarentaal kennen; blinde kinderen moeten misschien op een andere manier dan ziende kinderen leren wat geel of boek of kruipen betekenen. Zien we daar op latere leeftijd sporen van in hun brein?

Onze hersenen: heel geschikt voor taal

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Het hersengebied waarmee we luisteren lijkt opvallend geschikt om de specifieke eigenschappen van spraakgeluid te ontleden. Ook hebben we een hersengebied dat bij uitstek geschikt lijkt voor de fijne motoriek die nodig is om te praten. Zijn onze hersenen voorbestemd voor taal?

De Alphaman: De stille plantage

Posted on by

De Alphaman presenteert: een poster en een video over Albert Helmans De stille plantage! De poster en video kunnen gebruikt worden ter ondersteuning van de nieuwe, op het onderwijs gerichte uitgave van De stille plantage, die onlangs verscheen in de reeks Tekst in Context (klik hier voor meer informatie). De Alphaman bedankt Michiel van Kempen voor het idee om met dit boek aan de slag te gaan!

Lees verder >>

Vlogboek Wetenschap: Afgrond zonder vangnet

Posted on by

Het is nogal een opgave om een oeuvre van een schrijver volledig door te lichten, zeker als dat een veelschrijver is als Arnon Grunberg. Yra van Dijk, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Leiden zat ooit op dezelfde school als Grunberg en heeft haar fascinatie voor het werk van de schrijver, of dat nu zijn romans, lezingen, voetnoten of ooggetuigenverslagen zijn, in het boek Afgrond zonder vangnet gestopt.

Deze video werd mede mogelijk gemaakt door Leiden University Centre for the Arts in Society.

Bekijk deze video op YouTube

Taal en emotie

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Zonder emotie, zou je kunnen zeggen, betekent taal niets. Je kunt misschien een wiskundige formule opschrijven die de inhoud van een willekeurige zin weergeeft, maar zonder de emotie van de luisteraar, die zich aangesproken voelt, die zijn best wil doen voor de spreker, voor wie het van belang is wat die spreker zegt, betekent zo’n zin nog steeds niet. Hoe verhouden taal en emoties zich tot elkaar in ons brein?

Mensentaal is apentaal en meer

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Hoe verhouden mensentaal en communicatie van mensapen zich tot elkaar? Is mensentaal alleen meer van hetzelfde, of is het volkomen uniek? Decennia lang is fel gestreden tussen aanhangers van beide extremen, maar langzaam wordt een tussenweg duidelijk: wat we met beide hersenhelften doen heeft veel te maken met het geheugen, en dat delen we met apen. Wat uniek is, zit vooral aan de linkerkant en heeft te maken met creativiteit.

Hoe je hersenen praten

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Praten en luisteren blijken in onze hersenen zeer nauw aan elkaar verbonden te zijn; zozeer dat mensen bij wie de koppeling tussen die twee ontbreekt, bijvoorbeeld na een hersenbloeding, niet meer verstaanbaar kunnen praten, al kunnen ze nog wel alles verstaan en kunnen ze op zich ook nog wel articuleren.

Hoe je hersenen luisteren

Posted on by

Door Marc van Oostendorp

Een hersengebied lijkt heel actief bij het luisteren: een kwab achter je slaap. Het ontleedt de spraakklanken in aspecten van hoe die klanken worden gemaakt. Het hersenonderzoek lijkt hierin overeen te stemmen met de traditionele taalwetenschap dat dezelfde ontleding ontdekte. Goed nieuws voor iedereen!

De favoriete Nederlandstalige nummers uit 2019 volgens de Utrechtse afdeling Nederlands

Posted on by

De jaren twintig van de eenentwintigste eeuw zijn in beweging. Kerstbomen zijn ingepakt en op zolder gezet, of met man en macht naar buiten gesleept en in kalende groepjes op straat achtergelaten. Soms kun je de lente al in de lucht ruiken, maar voor ze goed en wel aanvangt, wacht ons nog een paar maanden vol grauwe dagen en regenbuien. Om deze tussenperiode wat schwung te geven, publiceren we hier traditiegetrouw een lijst met de beste Nederlandstalige muzieknummers uit het afgelopen jaar, aangedragen door Utrechtse Neerlandici.

Lees verder >>

Vlogboek – Het sentimentalisme in de 18e eeuw (Verlichting)

Posted on by

Pak je zakdoek er maar bij. In deze video bespreekt Jörgen het sentimentalisme in de achttiende eeuw, een gevoelsexplosie binnen de Nederlandse literatuur. Deze literaire stroming werd in Nederland aangevoerd door Rhijnvis Feith die met zijn boek Julia een sentimentele roman schreef die ‘niet voor de achtiende eeuw’ geschikt was. De romans en hun pathetische stijl vol uitroeptekens en gedachtestreepjes werden dan ook niet door iedereen serieus genomen.

Geciteerde bronnen:
Rhijnvis Feith – Julia (1783) https://dbnl.org/tekst/feit007juli01_01/
Elisabeth Maria Post – Het land, in brieven (1788) https://dbnl.org/tekst/post003land02_01/

Ook genoemd:
Arend Fokke Simonsz. – De moderne Helicon (1792)
Jacobus Bellamy – Fragment van eene sentimentele Historie
Jacobus Bellamy – Eenige reisfragmenten en anecdotes
Johann Wolfgang von Goethe – Die Leiden des jungen Werthers (1774)
Rhijnvis Feith – Ferdinand en Constantia (1785)
Jacob Eduard de Witte jr. – Cephalide (1786)
Maria van Zuylekom – Ismene en Selinde (1792)
Cornelia Lubertina van der Weyde – Henry en Louize (1794)

Meer lezen / bronnen:
J.J. Kloek en A.N. Paasman (1982), ‘Inleiding’, in: Rhijnvis Feith – Julia, Den Haag: Martinus Nijhoff.
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
Bert Paasman (1987), ‘Nawoord’, in: Elisabeth Maria Post – Het land, in brieven, Amsterdam: Em. Querido’s.
Johanna Stouten (1993), ‘1778: Laurence Stern, A sentimental journey in het Nederlands vertaald; alleen voor gevoelige zielen’, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Nijhoff.