Categorie: pas verschenen

Nieuw licht op Harry Mulisch’ schrijverschap in bundel studenten Redacteur/editor

Posted on by

Door Everdien Rietstap

‘Wat ik maak, dat ben ik’, zei Harry Mulisch eens. ‘Maken’ was voor hem een breed begrip: ook bij de rest van het uitgeefproces was de schrijver nauw betrokken. Zo redigeerde Mulisch steevast zijn eigen teksten, ontwierp soms zijn eigen omslagen en overlegde intensief met zijn redacteur over de flaptekst. Tien jaar na zijn dood brengen de auteurs in de bundel ‘Wat ik maak, dat ben ik’ de creatie van elf van zijn werken tot leven. Zij hebben hiervoor dankbaar gebruikgemaakt van het archiefmateriaal uit Mulisch’ literaire nalatenschap dat in het bezit is van het Literatuurmuseum en voor dit onderzoek tijdelijk werd ondergebracht in het Allard Pierson. 

Lees verder >>

Pas verschenen: Jan Zwemer en Sjaak Kroon, De wordingsgeschiedenis van ‘Pleidooi voor de Moedertaal, de jeugd en de onderwijzers’.

Posted on by

Een reconstructie op basis van de Zierikzeese brieven van J.H. van den Bosch

In 1893 verscheen bij uitgeverij P. Noordhoff in Groningen Pleidooi voor de moedertaal, de jeugd en de onderwijzers van de hand van Jan Hendrik van den Bosch, leraar Nederlands aan de vijfjarige HBS te Zierikzee. De brochure presenteerde een geheel nieuwe benadering van het onderwijs Nederlands. Bij tijdgenoten leidde het Pleidooi tot wisselende, maar over het algemeen positieve reacties en een levendige discussie over het schoolvak Nederlands was het gevolg. In de jaren zeventig van de vorige eeuw vonden Van den Bosch’ ideeën opnieuw weerklank bij een groep kritische en vernieuwende lerarenopleiders en de discussie over wat goed moedertaalonderwijs is, duurt tot nu toe voort.

Lees verder >>

Te verschijnen: De Vlaamse ‘Aiol’. Fragmenten van een middeleeuws riddergedicht uit het begijnhofarchief van Breda, door J.H. Winkelman

Posted on by

(Persbericht Begijnhof Breda)

Bij de viering van het 750-jarig bestaan van het Begijnhof Breda in 2017 is uitvoerig stilgestaan bij het feit dat het Begijnhof Breda een van de oudste instellingen van Nederland is. Het Begijnhof Breda heeft ononderbroken vanaf 1267 tot op heden onder eigen bestuur en met behoud van bezittingen, vermogen en inkomsten zijn activiteiten kunnen voortzetten. 

Lees verder >>

24 januari 2020, Leiden: Spotcatalogi en Imaginaire bibliotheken

Posted on by

Studiemiddag en boekpresentatie

vrijdag 24 januari 2020
14:00 – 17:00  uur
Universiteitsbibliotheek (Vossiuszaal)
Witte Singel 27, 2311 BG Leiden

Deze studiemiddag is gewijd aan een bijzonder literair genre: spotcatalogi van niet-bestaande boeken. Dit komische genre, dat zijn oorsprong vond in het romanwerk van François Rabelais, kende vanaf de zestiende eeuw een grote, internationale verspreiding. Bekende schrijvers als Johann Fischart, John Donne, Thomas Browne, Leibniz en Multatuli hebben zich aan het genre gewaagd. Anonieme spotcatalogi hadden politieke tegenstanders als mikpunt. Zo kreeg in 1672 Johan de Witt vele neptitels toegeschreven.

Lees verder >>

Pas verschenen: Annelies van Gijsen, De vertroosting van Memoria

Posted on by

Bij Uitgeverij Verloren is De vertroosting van Memoria. Geheugen en mnemotechniek in de Nederlanden van de late Middeleeuwen van Annelies van Gijsen verschenen. In de Middeleeuwen, toen boeken nog schaars en kostbaar waren, speelde het geheugen een belangrijke rol bij het opslaan en de overdracht van kennis. Er werd dan ook zorg besteed aan scholing van het geheugen en aan de selectie en het beheer van het mentale bezit. De geheugentechnieken die tot het klassieke erfgoed behoorden, bleven in aangepaste versies zowel in het Latijn als in de volkstaal in omloop. Een goed gestoffeerd geheugen werd daarbij niet alleen op zichzelf hoog gewaardeerd, het droeg bovendien bij tot wijsheid en inzicht, en daardoor uiteindelijk tot het zielenheil.

Lees verder >>

Nééj Mééls Woordeboe:k voltooid

Posted on by

Het Nééj Mééls Woordeboe:k is klaar. Het bevat ruim 4900 woorden die in de negentiende en twintigste eeuw in het Meijels dialect zeker gebruikt zijn. Daarvan worden er in de omgangstaal ook nu nog steeds veel gehoord. Maar de modernisering van het dagelijks leven, de toename van communicatiemiddelen en een verhoogde mobiliteit hebben geleid tot verminderd dialectgebruik en het verdwijnen van woorden, die in het dagelijkse leven van eerdere generaties volop gebruikt werden.

Lees verder >>

Pas verschenen: De stille plantage in Tekst in context

Posted on by

Op 8 november j.l. verscheen een editie van de eerste historische roman over de slavernij in het Nederlands: De stille plantage van Albert Helman. Het is de eerste editie van een postkoloniale tekst in de reeks Tekst in context, die zich richt op de hogere klassen van Havo en VWO. Daarmee doet Helman zijn intrede naast Hooft, Vondel, Bredero, Hildebrand en andere klassieken uit de Nederlandstalige literatuur.

Lees verder >>

Te verschijnen: De rede, bron van geluk voor iedereen, over Adriaan Koerbagh

Posted on by

Verschijnt 15 november

(Persbericht Vantilt)

Filosoof Hannah Laurens belicht in De rede, bron van geluk voor iedereen het denken van Adriaan Koerbagh, een ‘vergeten’ radicale verlichtingsfilosoof en vriend en tijdgenoot van Spinoza. Het boek verschijnt bij een tentoonstelling over Koerbaghs leven en denken, die op 15 november opent in Het Spinozahuis in Rijnsburg. Boek en tentoonstelling eren hiermee de arts en jurist die 350 jaar geleden jammerlijk stierf in een Amsterdams tuchthuis vanwege zijn ‘godslasterlijke’ geschriften. Laurens is ook de samensteller van de tentoonstelling. Lees verder >>

Te verschijnen: Marc Kregting, Zilverlingen. Taal over taal

Posted on by

‘Oorspronkelijk wilde ik ridder worden of tuinarchitect’, herinnert Marc Kregting zich. Maar dat was voordat in 1994 zijn debuutboek De gezel verscheen. Kreeg hij toen een vak of een identiteit? Vijfentwintig jaar later maakt Kregting de som op in Zilverlingen – een onbeschaamd geretoucheerde keuze uit zijn columns en notities over taal.

Lees verder >>

Verschenen: Tiecelijn 32, over hybride helden en Roa en Reynaertbanken

Posted on by

De nieuwe Tiecelijn is klaar. We nemen de kaap van 9000 pagina’s vossenstudie sinds het prille begin in de zomer van 1988. Op zondag 17 november wordt in de Bib van Sint-Niklaas (Hendrik Heymanplein 3) het twaalfde jaarboek van het Reynaertgenootschap voorgesteld. Gastspreker is Niels Schalley, verbonden aan de Phoebus Foundation. Zijn lezing handelt over ‘Kreupele bisschoppen, geuzenemblemen en lepralijders. Vossenstaartenproblematiek in de schilderkunst van de Zuidelijke Nederlanden (circa 1550-1600)’. Meteen ook de titel van zijn bijdrage in het jaarboek.

Lees verder >>

Pas verschenen: Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje

Posted on by

Komt een klimaatschieter op gewelddadige wijze op voor het milieu? Is een dwangzoen een typisch gevalletje #MeToo? En zijn kastelen in Spanje echt een bezoekje waard? In het nieuwe boek Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje bespreken Dirk Geirnaert en Roland de Bonth de betekenis en herkomst van ‘woorden die we wisten’.

Lees verder >>

Pas verschenen: ‘Ik denk nog het best met een pen in de hand’ – Het dagboek 1939-1944 van August Vermeylen

Posted on by

Een editie van de nooit eerder gepubliceerde oorlogsdagboeken van August Vermeylen (1939-1944).

‘Ik word vandaag 67 en vind daarin een aanleiding om weer een dagboek te houden’, noteert August Vermeylen op 12 september 1939. Dat deze Vlaamse schrijver, kunsthistoricus en politicus niet alleen essays en romans heeft geschreven, maar ook een verwoed dagboekschrijver is geweest, weten weinigen.

Lees verder >>

Pas verschenen: Moord in het bronsgroen eikenhout. Lexicon Misdaadliteratuur in Limburg

Posted on by

Aanvulling De geschiedenis van de literatuur in Limburg

Moord in het bronsgroen eikenhout, Lexicon Misdaadliteratuur in Limburg verschijnt 25 oktober 2019 bij uitgeverij Leon van Dorp. Aanzet voor dit lexicon was de in 2016 onder auspiciën van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) verschenen De geschiedenis van de literatuur in Limburg (uitgeverij Van Tilt, Nijmegen).

De auteurs Jos van Cann en Peter Winkels besloten een aanvullend overzicht van thrillers en detectives samen te stellen waarbij de relatie met de provincie bepalend is. Ze beperken zich daarbij niet enkel tot auteurs met Limburgse wortels, maar kijken ook verder dan de grenzen van het genre. Dat levert verassende constateringen op, zoals werk van A. F. Th. Van der Heijden en Renate Dorrestein.   

Lees verder >>

Pas verschenen: オランダ語の基本

Posted on by

Nieuw leerboek Nederlands in het Japans

Door Anne Dykstra

Van de Germanist Makoto Shimizu  is onlangs een nieuw leerboek Nederlands voor gevorderden verschenen. De doelgroep bestaat uit Japanstaligen die zich willen verdiepen in het Nederlands. Shimizu (1958) is sinds 2000 hoogleraar taalkunde aan de Faculty of Humanities and Human Sciences, Hokkaido University. Hij beheerst mondeling en schriftelijk verschillende talen, waaronder Duits, Nederlands en Fries. Hij is in 2006 gepromoveerd op Grammatika fan it Westerlauwersk Frysk: in systematyske beskriuwing fan in moderne Noardseegermaanske taalstruktuer.

In een kort interview via e-mail vroeg ik hem of hij een idee heeft hoeveel mensen er in Japan belangstelling voor het Nederlands hebben. Op mijn in het Fries gestelde vraag antwoordt hij: ‘Ik bin der net alhiel wis fan. Neffens my bestiet der gjin statistyk foar, mar ik tink dat der in soad minsken binne dy’t besykje (wolle) om Nederlânsk te learen. Yn Japan binne der op ’t stuit yn totaal mear as 10 grammatika’s Nederlânsk en 2 wurdboeken Nederlânsk-Japansk te keap. Fierders hawwe wy inkelde lytse wurdboeken en oefenboeken Nederlânsk ta ús foldwaan. Dizze feiten litte sjen dat de Japanners al sûnt 400 jier altiten grutte niget hawwe oan it Nederlânsk en de Nederlânsktalige kultuer.’

Lees verder >>

Pas verschenen: Max Nord, Onder voorbehoud.

Posted on by

Deze aantekeningen van de literator, dichter en journalist Max Nord (1916-2008) vormen een uitzonderlijk document over leven en schrijven tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Over de hartverscheurende deportatie door de Duitse bezetter van zijn joodse vriend Sally en zijn familie naar het doorgangskamp Westerbork en verder naar de Duitse concentratiekampen. Over de zware morele keuzes waarvoor de bezettingspolitiek hemzelf en zijn literaire vrienden plaatste (onder wie Ed. Hoornik, Gerard den Brabander, Simon Carmiggelt, Albert Helman, Jacques Gans, Jan Greshoff en Jacques Bloem). Wel of niet lid worden van de Kultuurkamer? Wel of niet schrijven in de gelijkgeschakelde pers? Zijn leven lang zou Max Nord varen op het morele en literaire kompas van Menno ter Braak, met wie hij Hermann Rauschnings Gespräche mit Hitler had vertaald en die in mei 1940 zelfmoord pleegde.

Lees verder >>

Pas verschenen: Zichtbaar Nederlands. Grammatica NT2

Posted on by

(Persbericht Coutinho)

Dat grammatica niet moeilijk, abstract en saai hoeft te zijn, bewijst de nieuwe uitgave Zichtbaar Nederlands. In deze uitgave wordt de Nederlandse grammatica op een visuele manier uitgelegd met weinig tekst en veel schema’s, voorbeelden en humoristische tekeningen.

Zichtbaar Nederlands helpt anderstaligen om de grammaticaregels op een leuke, toegankelijke manier snel onder de knie te krijgen. De auteur werkt met vuistregels en de uitleg is zo kort mogelijk. De visuele ondersteuning werkt verhelderend en motiverend, en zorgt er bovendien voor dat cursisten de informatie goed kunnen onthouden.

Lees verder >>

Gedicht: Max Greyson • Citoyen

Posted on by

Uit Et alors, de nieuwe bundel van Max Greyson.

Citoyen

Koortsig leven in het vide van zeven aurores
dagen verstoken dat het een aard heeft
avancer vooruitgaan verliezen verworden
devenir l’homme dans la rue qui ne bouge plus

Eeen detente waar de nacht valt, in een nu
dat altijd is
waar het verleden zich op de toekomst ent
où chaque seconde compte contre la gravitation

N’en pouvoir plus, ni vouloir, ni croire
de nuance verzuipen in cynisme terugblikken
altijd neerwaarts naar het middelpunt van niets
dat niets in het niets doet verdwijnen, la nuit
est l’arme qui fait de l’homme un homme Lees verder >>

Te verschijnen: Nedersaksisch in een notendop – Inleiding in de Nedersaksische taal en literatuur

Posted on by

Bij Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum verschijnt 10 juli 2019 het boek ‘Nedersaksisch in een notendop, inleiding in de Nedersaksische taal en literatuur’ van H. Bloemhoff, P. Bloemhoff-de Bruijn, J. Nijen Twilhaar, H. Nijkeuter en H. Scholtmeijer.

Het Nedersaksisch is een eeuwenoude taal die in Nederland zijn oorsprong vindt in Groningen, Drenthe, Stellingwerf, Salland, Twente, de Achterhoek en de Veluwe, waarbij iedere streek zijn eigen klanken, woordvormen en zinsbouwkenmerken kent.

Het boek biedt veel informatie over kennisontwikkeling, maatschappelijke positie, beheersing, aanmoediging tot gebruik en zorg voor het Nedersaksisch. Diverse instituten en organisaties in de verschillende regio’s houden zich bezig met het voortbestaan en in stand houden van de streektaal. Een overzichtelijke literatuurlijst naar periode en regio biedt de lezer, die zich nog verder in het Nedersaksisch wil verdiepen, genoeg materiaal voor dit bijzondere stukje erfgoed.

Lees verder >>

Een mooie mengelmoes

Posted on by

Door Nicoline van der Sijs en Marc van Oostendorp

Een mooie mengelmoes was dit jaar het nieuwjaarsgeschenk van het Meertens Instituut. Het was ook beperkt in de handel. Omdat die oplage nu is uitgeput, geven we het boekje hierbij vrij als pdf.

Taal was belangrijk in de Gouden Eeuw. Schrijvers, dichters, taalgeleerden en journalisten legden zelfbewust de basis voor wat het Standaardnederlands zou worden, een taal waarop iedereen even trots leek te zijn als op de nieuwe Republiek. Tegelijkertijd openden de Lage Landen zich voor de rest van de wereld, onder andere door de handel en het vroege kolonialisme, maar ook door belangstelling voor de ‘nieuwe’ kunsten uit Italië en Frankrijk. Bovendien kwamen door de grote welvaart heel veel migranten uit binnen- en buitenland naar Amsterdam.

In Een mooie mengelmoes laten Nicoline van der Sijs en Marc van Oostendorp zien dat het ontstaan van het Nederlands alleen kan worden begrepen tegen de achtergrond van al die talen en dialecten die er toen in de Lage Landen werden geschreven. De auteurs presenteren het eerste onderzoek naar de pas ontsloten schat van zeventiende-eeuwse kranten – Nederlandse drukkers zetten in dit eerste massamedium internationaal de toon – én ze laten zien hoe schrijvers buitenlandse modellen imiteerden, maar dat deden in ‘zuiver’ Nederlands en niet in een ‘mengelmoes’ van leenwoorden zoals die in het dagelijks leven werd gebruikt.

Nicoline van der Sijs en Marc van Oostendorp zijn allebei als senior-onderzoeker verbonden aan het Meertens Instituut; ze zijn ook allebei hoogleraar in Nijmegen.