Wat had ik graag nog eens met u gepraat, mevrouw Wisława. Gepraat, maar liever nog gedronken – Poolse thee of uitgelezen wodka – en geluisterd naar uw taal vol ironie, uw humor en vlijmende mildheid om het ontoereikende bestaan te verdragen.
‘Jakhalzen met zelfkritiek zijn onbestaanbaar,’ lees ik in uw ‘Lof van de geringe eigendunk’. Ik verbrand subiet mijn kleren, scheer mijn hoofd, strooi as op mijn schedel en verscheur mijn papieren.
Over verdraagzaaamheid, dwarsheid, vrouwelijke seksualiteit, een molenaar en een Pruisisch lied
Onlangs zag het nieuwe nummer van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman het licht, het eerste nummer van jaargang 43: ruim negentig bladzijden met bijzondere artikelen over Nederlandse en Duitse literatuur en de daarin beschreven levens. De artikelen reiken van de jeugd- en leerjaren van de in heel Europa befaamde Bernardus Nieuwentyt (1654-1718) tot het lievelingsverhaal van Multatuli. In het openingsartikel van Rietje van Vliet over ‘de molenaar van Sanssouci’, het verhaal waar Multatuli zo dol op was, komt de Verlichting als bron van inspiratie aan de orde.
er gebeurt van alles in deze hoek het een nog mooier dan het ander, zwart ramt het kartel omver, wit schuurt de harde kanten. Eén vuist slaat voor een ander op tafel, een enkele achtergebleven traan wordt tussen twee wimpers vandaan geplukt. Alles wat ook maar een beetje kan wuiven, wuift: zijden doeken, maiskolven, lange borsten De handpalm met de langst nog mogelijke lijnen strijkt plooien in een oude huid glad – en hoe hard er ook gesproken wordt, hoe luid ook het getetter, door alles heen klinkt – wonderbaarlijk genoeg een strak geregisseerd gefluister
Laurine Verweijen (1981) uit: Gasthuis (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Op mijn scherm een dakterras in bijna zomer vrienden roken, debatteren soulmates; muziek golft benzine mijn aders binnen. Paul Kalkbrenner. Azure.
Verre wolken zouden ons nooit bereiken, druppelen elders uit. Radiator van een ronkend lichaam aan de lucht schuift langs hoe licht en lucht kan uitglijden tegelijk, met dezelfde onhandige bedoeling van splitsen in purper.
Er bestaat een groep riskmanagers, ik ben er een van. We komen graag samen in een huis met gematteerde ramen, taxeren de dreigingen, verdelen ons zorgvuldig over de straten.
Al op de eerste hoek weet ik een schaafwond uit een tegel te schrapen, een clash uit een auto, een grom uit een hond. Botten bevrijd ik van hun prematuur gevormde breuken, parkeergarages van hun diep in de staalconstructies verscholen rekenfouten. Uit een vrouw verwijder ik het weggaan, uit het kind de vroegtijdige verlating.
Van wat pijn lijdt en kouvat neem ik de besmetting weg. Ik repareer wat harig schuurt, roestig drupt, weerloos naakt op de akker staat. Kompasnaalden in zakken van traag volgezogen jassen, stikgevaar in stilstaande adem, de onderstroom in vreemde gangen, sluizen in manieren van praten
’s avonds rapporteer ik: alles wat misging is voorkomen, alles wat jankte kan rustig gaan slapen.
Iduna Paalman (1991) uit: De grom uit de hond halen (2019)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Laat barbaren binnenvallen. Laat grenzen sneuvelen, linten door hoogwaardigen. Annexeer, assimileer ons, reken ons tot een volk, verlicht ons. Deze landkaart, nu al historisch, handgekleurd, oudtijds, met goudgehoogd wat van belang is, de lijnen en symbolen op deze kaart blijven aan betekenis winnen. Steeds minder heden, relatief bezien. Toen we overlopen werden, ooit, door elkaar bezet, en we niet anders konden dan ons overgeven, is een oorlog ooit afdoende gedocumenteerd, een land door cartografen rechtgedaan? Elke korrel zand? De woestijn? Laat ons tot elkaar behoren, omdat het niet anders kan.
de embryo | de baby | de peuter | het kind | de tiener | de puber|de jongere| de jongen | het meisje | de volwassene | de oudere | de bejaarde | de dode de normale | de achterlijke | de hoogbegaafde de witte | de zwarte | de donkere | de rest de Nederlander | de buitenlander | de asielzoeker | de vluchteling | de Europeaan | de EU-burger de legale | de illegale de bekende | de onbekende de voorstander | de tegenstander de arme | de modale | de rijke de voorstander | de tegenstander | de rebel | de meeloper | de burger | de delinquent | de politicus de verbouwde | de omgebouwde | de natuurlijke de gezonde | de zieke | de gehandicapte | de misvormde de standaard
de mens
Heidi Koren (1975) uit: Wie dit leest is gek (2020)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Ik kijk naar de dingen die wel slapen, mijn katers in rondjes, de gesloten paarse bloemen buiten mijn kind met knuffels, ze ademen, voelen niet het gebrek aan lucht in mijn longen om uit te blazen vroeger was er meer zuurstof op deze planeet. Gisteren
onverwacht het hoofd waar ik op uitgekeken ben. We hebben de akte van berusting getekend. Hij staat hier en straalt geen berusting uit. Ik denk aan escalatie, straatverboden, ontzeggingen, kapot glas, een spoor bloed.
Hoe ik me een zeehond op een zandbank voelde met hem, die alleen maar lag te wachten op de komst van het water, hij gooit zand in mijn gedachten. Raakt mijn lichaam niet meer. Ik zoek een recept voor teflon. Uiteindelijk zijn daders altijd mensen die je kent.
Froukje van der Ploeg (1974) uit: Nachtvangst (2020)
Foto: raymond noë
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Lars Bernaerts en Siebe Bluijs, ‘Waar hoort het hoorspel? Over de plaats van het Nederlandstalige hoorspel in oeuvres, poëtica’s en literatuurgeschiedenis’
Hans van Stralen, ‘Huize Warmond. Over de rol van het huis in de poëzie van Ellen Warmond’
In margine
Mike Kestemont en Folgert Karsdorp, ‘Het Atlantis van de Middelnederlandse ridderepiek. Een schatting van het tekstverlies met methodes uit de ecodiversiteit’
Boekbeoordelingen
An Faems over Cornelis van der Haven en Jürgen Pieters (red.), Lyric Address in Dutch Literature, 1250-1800
Kris Steyaert over Lucien Custers, Alleen in de wervelende wereld. Het leven van Johan Andreas dèr Mouw en over Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita), Mijn taalorkest. Een ruime keuze uit ‘Brahman’
Hans Anten over Annemiek Recourt, Moralist van de ontrouw. Jan Greshoff (1888-1971)
Fabian R.W. Stolk over Ryanne Keltjens, Boekenvrienden. Bemiddelende kritiek in Nederlandse publiekstijdschriften in het interbellum
Sandra van Voorst over Nico Laan, Medemakers. Sociologie van literatuur en andere kunsten
Onlangs verscheen het nieuwe nummer van Acta Neerlandica. Bijdragen tot de Neerlandistiek van de afdeling Nederlands van de Universiteit van Debrecen (in Hongarije) geheel gewijd aan diplomatenschrijvers en schrijvende diplomaten. Behalve artikelen over onder meer Hieronymus Balbus, László Teleki, Albert Helman en F. Springer bevat het nummer ook interviews met Ferenc Postma, Judit Gera en Michiel van Kempen. Het nummer kan hier gratis worden geraadpleegd als pdf.
In 2017 stond ik in voor de ontsluiting van het archief van schrijver-uitgever Johan Sonneville. Deze vergeten figuur, die nochtans heeft bijgedragen aan de vernieuwing van het literaire veld in de jaren zestig en zeventig, heb ik via publicaties opnieuw onder de aandacht willen brengen. Een schets van zijn leven is terug te vinden in het laatste nummer van Tijdschrift voor Biografie. Zijn journalistieke en literaire werk staat centraal in de aan Brugs Ommeland, Zuurvrij en het VWS-jaarboek geleverde bijdragen. Over de relatie die hij als uitgever onderhield met tijdelijke bondgenoten als Jan Emiel Daele, Frans Depeuter en Marcel van Maele, handelen de in Gierik en Heibel gepubliceerde stukken. Artikels waarin aandacht wordt geschonken aan enkele door hem uitgegeven werken, treffen lezers aan in Ambrozijn en Streven. Bij dit laatste sluit ook het in Ballustrada te verschijnen essay over de eenakterbundel Tien na een aan. Geïnteresseerden kunnen het nieuwste nummer van het Zeeuwse tijdschrift bestellen door te mailen naar André van der Veeke (avdveeke@zeelandnet.nl).
We waren er allemaal behalve hij en iedereen zei hetzelfde en niemand wilde het horen en mijn neefje wilde slagroom op de chocomel maar dat hadden ze niet en hij bleef lang boos en eigenlijk waren we allemaal boos. Boos op de koning en boos op de lakeien ook al kregen we extra koekjes en vlogen buiten de bijen af en aan als kleine traumahelikopters. Onder een van de bomen in het park waar we net gewandeld hadden lagen grote zwarte peulen, binnenin de peulen rammelde het.
Rinske Kegel (1973) uit: Als het maar een vacht heeft (2019)
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Het mooiste is de stilte tussen wat is geweest en wat moet komen het mooist de herinnering die je vindt terwijl je niet zoekt ’t allermooist is de weg van de tweesprong die je nooit hebt genomen toch maakt het geen verschil ja, dit is wat ik wil Lees verder >>
Terugkomen (in zwart) en dan met ten onder gaan (in stijl) op tournee: vol versprekingen, lachers op de hand. Tussendoor denken aan (lekker landelijk) eten achter gesloten luiken: veel spek sloopte mij
naar wens. Langzaam bergafwaarts gaan keek toe: hoe een relatie eindigde schittert nog na, ziektes en ongemak (in sneeuwwit pak). Immer soepele heupen (sterke bouw) spraken de wereldbevolking toe: Lees verder >>
de schilders weten het
alles is altijd anders
het is geen gezicht
maar een reservoir van licht
het is geen raam
maar een oorsprong van eeuwigheid
verroeste emmers zijn pareloesters
woonhuizen vissenbekken
dieren en naakte vrouwen daarentegen heilig
zij rusten ’s avonds gemoedelijk
in de warme stal van je bloed
ook heeft de week elf dagen
en dat is geen feit
maar alleen als je kijkt
een zekere zon glom buiten zijn grenzen
pupillen kieperen het licht naar binnen
ingezwachteld mijn volksmond
eet een zoutje wat weerhoudt je
van de vertering van de violente vragen
(er eentje opborrelen)
welk gat de diepte draagt
(waar twee al overkoken heet)
als slaap het voorvocht van de dood is
“Dutch is Beautiful” tells the story of the fifty years of Dutch and Flemish Studies at the University of Michigan in Ann Arbor, Michigan, USA. It is an account of the efforts to promote Dutch and Flemish culture and language, as well as a description of how the teaching of Dutch language, literature, history and culture can be a tool to look at a world of diverse identities. It also offers a comprehensive overview of the beginnings of a successful program that included Dutch writers-in-residence, visiting Netherlands professors, cultural and educational events, arts, music, films, conferences and publications.
Bij Uitgeverij Querido is het boek Jong in de jaren zestig. De muziek van Frans Kellendonk van Jaap Goedegebuure verschenen. Tussen zijn vijftiende en twintigste droomde Frans Kellendonk (1951-1990), naderhand uitgegroeid tot een van de belangrijkste schrijvers van zijn generatie, niet alleen van literaire roem, hij ambieerde ook een carrière als singer-songwriter. Hij schreef tientallen liedjes, zijn vriend Leonard de Vos maakte er de muziek bij.
Jij bent niet in die klas, Jij moet wachten op de gang.
‘Wanneer is iets kunst?’ De kinderen schrijven een antwoord op. Tom/Kick: Als het mooi is. Max: Als het zomer is. Bodhi: Als het een beetje cool is. Ebba: Als je in een museum bent. Jules: Als het licht geeft. Selma: Als je je best hebt gedaan. Quirijn/Kesso: Als iets glimt. Lees verder >>
Neerlandistiek
Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992 (voorheen: Neder-L)
ISSN 0929-6514
Recente reacties