Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
A Response to Sarah Beeks
Door Ilja Leonard Pfeijffer
Sarah Beeks’ article ‘Ilja Leonard Pfeijffer as a Luxury Immigrant: A European Public Intellectual and The “Refugee Crisis”’, which was published in FKW Zeitschrift für Geschlechterforschung and visuelle Kultur1 and which I read with special interest, could benefit from a few additions.
Lees verder >>
Door Abe de Vries
Sociale media veranderen de wereld. We kunnen onszelf presenteren, onze vreugde of boosheid bekendmaken op een schaal als nooit tevoren. Maatschappelijke misstanden worden sneller gesignaleerd, krijgen eerder aandacht en mensen komen veel sneller in beweging om ergens tegen te protesteren of iets te eisen. De wereldwijde acties tegen racisme in het kader van Black Lives Matter zijn ondenkbaar zonder sociale media. De keerzijde is dat ook onbegrip en onwil zich vrijelijk kunnen manifesteren. Sociale media kunnen door allerlei onjuiste voorstellingen en onderbuikgevoelens te verspreiden, bijdragen aan onderdrukking, discriminatie en het instandhouden van overleefde sociale praktijken.
Lees verder >>
Door Henk Wolf
Tot nu toe was het protest tegen de verengelsing van Nederlandse universiteiten vooral gericht tegen het gebruik van het Engels als voertaal in het onderwijs. De organisatie Beter Onderwijs Nederland heeft geprobeerd daar via de rechter een einde aan te maken. Dat deed ze met de aanklacht dat Engels als voertaal bij de studie pyschologie aan de universiteiten van Twente en Maastricht een overtreding zou zijn van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Die wet schrijft het Nederlands als onderwijstaal voor, maar laat ruimte voor uitzonderingen. De rechter vond dat BON niet voldoende aannemelijk had gemaakt dat de betreffende studies geen uitzondering konden zijn.
Lees verder >>Door Redactie Neerlandistiek
Op dit moment vindt er een grootscheepse onderwijsoperatie plaats onder de titel Curriculum.nu. Een ontwikkelteam van docenten en schoolleiders denkt na over nieuwe inhouden in verschillende leergebieden, waaronder het schoolvak Nederlands. Iedereen mag daarbij adviezen indienen, dus verschillende actie- en belangengroepen roeren zich. Neerlandistiek geeft graag een podium aan de volgende petitie:
“Het schoolvak Nederlands heeft de afgelopen jaren voor veel discussie gezorgd. Het vak zou saai en inhoudsloos zijn, weinig uitdagend, en voor het centraal eindexamen kun je geen tienen halen. Er zijn klachten over de taalvaardigheid van schoolverlaters, met name op de universiteiten, waar studenten er maar niet in slagen om foutloos gespelde werkstukken in te leveren. Daarnaast wordt steeds meer universitair onderwijs in het Engels aangeboden, en de meeste wetenschappelijke literatuur is in het Engels geschreven. Lees verder >>
Vakmeesters Nederlands hebben afgelopen maand bij de Taalunie hun zorgen geuit over het schoolvak Nederlands, de marginalisering van het literatuuronderwijs en de onrustbarende neergang van het aantal eerstejaars studenten Nederlands.
Zie hier de notitie van Theo Witte (voorzitter Meesterschapsteam Nederlands Letterkunde); een reactie door Helge Bonset staat hier.
Door Maartje Lindhout
Over 25 jaar is mijn leeftijd verdubbeld.
Als relatieve jongeling binnen de neerlandistiek gedraag ik me niet compleet ‘jong’ als het gaat om het medium van romans. Ik lees echte boekenboeken. Slechts één keer heb ik een volledig e-book gelezen, op een tablet, en dat was uit nood: het boek was in alle bibliotheken uitgeleend, ik kon het me niet veroorloven om het te kopen en ik was té nieuwsgierig naar de inhoud. Het lezen gaf me geen rust. Het voelde alsof ik scannend moest lezen, iets wat je over het algemeen toch meer gewend bent op een tablet of smartphone.
Want wat lees je zoal op die moderne en steeds meer vertegenwoordigde devices? Vooral WhatsAppberichtjes, Facebook-posts, tweets. En dan heb ik het nog niet eens over wat je allemaal alleen nog maar zíét op zo’n ding: foto’s, icoontjes, indelingen, overzichten, kernwoorden, alles gemaakt ten behoeve van gebruiksgemak en snelheid. Je hoeft de afbeeldingen en woorden niet echt te bestuderen. Vluchtig kijken en herkennen is voldoende. Van de verschillende leesstrategieën neemt het scannen de overhand.
Door Ine Kiekens
Eerst en vooral wil ik van de gelegenheid gebruikmaken om alle medewerkers die achter Neerlandistiek staan van harte te feliciteren met dit 25-jarige jubileum. De toewijding en de inzet waarmee dit team dag in dag uit blogposts verzorgt en mededelingen omtrent de neerlandistiek de wijde wereld van het web instuurt, is niet te onderschatten. Ik hoop daar binnenkort weer vaker mijn steentje aan bij te dragen.
Hoe zie ik de toekomst van de neerlandistiek? Ik moet toegeven dat bij de uitnodiging om dit stuk te schrijven mijn gedachten onwillekeurig afdwaalden naar de negatieve berichten over de neerlandistiek die met de regelmaat van de klok in de media te vinden zijn. Er zou steeds minder aandacht en interesse zijn voor het Nederlands en dat laat zich volgens deze negatieve berichtenstroom op verschillende vlakken zien: de inschrijvingscijfers voor een academische opleiding Nederlands dalen, de verengelsing en internationalisering zijn aan een opmars bezig, er komt steeds minder geld vrij voor onderzoek waarin het Nederlands centraal staat omdat alles interdisciplinair moet zijn, scholieren én hun leerkrachten zouden niets meer om het vak geven,… Het beeld dat tegenwoordig van de neerlandistiek wordt geschetst, is helaas niet zo fraai te noemen. Lees verder >>
Door Lucas Seuren
Als jonge onderzoeker heb ik altijd geleerd dat journals het perfecte platform zijn voor academisch debat. Artikelen worden door kritische vakgenoten gelezen en becommentarieerd voor ze gepubliceerd kunnen worden, waardoor de kwaliteit altijd van een bepaald grondniveau is. Op deze manier wordt er ook voor gezorgd dat daadwerkelijk debat tussen academici met tegenstrijdige opvattingen een zekere professionaliteit heeft. Peer review voorkomt dat wetenschappers hun tegenstanders zonder goede argumenten ongestraft vuil kunnen maken. Dergelijk laag niveau van debatteren hebben we immers de politiek al voor.
Sinds kort ben ik alleen wat meer gaan twijfelen aan deze hoge standaard die academische publicaties veelal worden toegeschreven. Menig taalkundige is bekend met de periode die door Randy Allen werd omschreven als The Linguistics Wars, een tijdperk waarin de generatieve taalkunde verscheurd werd door een soort van burgeroorlog, waarbij men er zelfs in academische publicaties niet voor terugdeinsde om flink uit te halen en op de man te spelen. Sinds kort heeft de conversatieanalyse, mijn onderzoeksgebied, zijn eigen burgeroorlog te pakken, en het werd al snel duidelijk dat ook hier professionaliteit geen standaard is waar tijdschriften zich aan gebonden voelen. Lees verder >>
Door Kirsten van Ingen en Hans Goosen
In de examenjaren 2013 tot en met 2015 vond een pilot plaats waarin onderzocht is welke plaats schrijfvaardigheid in het centraal examen Nederlands vmbo zou kunnen innemen. Aan de pilot namen zo’n 40 scholen deel. Deze scholen hebben verschillende schrijfvaardigheidsopdrachten, die wellicht deel uit zouden kunnen maken van toekomstige centrale examens, beproefd in hun eigen schoolexamen. Dit artikel rapporteert over de bevindingen uit de pilot.
Kirsten van Ingen werkt als toetsdeskundige bij Cito. Zij was vanuit Cito projectleider van de pilot.
Hans Goosen was bij de pilot betrokken als voorzitter van de vaststellingscommissie Nederlands vmbo van het CvTE.
Door Bas Jongenelen
Donderdag 3 november jl. vond in De Brakke Grond te Amsterdam de Dag van de Literatuurkritiek, georganiseerd door De Buren en De Reactor. Ik mocht er de openingslezing verzorgen. De tekst daarvan was:
Hoe hoog leggen we de lat van Boendale? – Middeleeuwse literatuurkritiek in de klas
Af en toe, in gezelschap van neerlandici, doe ik een onderzoekje naar waarom zij ooit Nederlands gingen studeren. Deze onderzoekjes zijn niet representatief, niet reproduceerbaar en de uitkomsten ervan zijn niet betrouwbaar – ik zal er dus nooit over publiceren. Toch wil ik er hier en nu wel het een en ander over kwijt. Uit mijn onderzoekjes blijkt steeds weer dat de meeste neerlandici Nederlands zijn gaan studeren, omdat ze zo’n enthousiaste docent Nederlands op de middelbare school hadden. Herkent u dat? Bent u neerlandicus? Kunt u zich nog goed uw docent Ne voor de geest halen? Ik wel. Mijn leraar Nederlands van mijn eindexamenjaar (1988) was meneer De Ridder. Soms oreerde hij over onze hoofden heen, soms zette hij een hoorspel op, soms discussieerde hij over de uitzending van Sonja Barend van de avond ervoor (‘Wat ik gisteren toch bij Sonja gezien heb…’). Zijn lessen over Willem Kloos waren meesterlijk, het facsimile-exemplaar van Mariken van Nieumeghen bezorgde mij een historische sensatie en zijn vraag of je in principe geen principes kunt hebben zette alles wat je dacht te weten op losse schroeven. De Lof der Zotheid van Erasmus stond toen op mijn literatuurlijst en De Lof der Zotheid van Erasmus speelt nu (bijna dertig jaar later) een belangrijke rol in het proefschrift dat ik schrijf over humor in 1561. De lessen Nederlands hebben mijn leven beïnvloed.
Door Willy Vandeweghe
Namens het bestuur van de KANTL
Nu de Nederlandse Taalunie in woelige wateren verkeert, en er vanuit de internationale neerlandistiek veel kritiek komt over haar beleidskeuzes, is het goed nog eens aan een paar beginselen te herinneren.
Het verdrag voor de Nederlandse Taalunie (NTU) heeft een belangrijke interne en externe doelstelling: binnen het taalgebied moet de NTU een brede aanpak garanderen bij de regelingen voor taal, literatuur en cultuur; buitengaats moet ze het Nederlands uitdragen en de belangen ervan verdedigen in de wereld.
Vooral over dat tweede aspect was het voorbije jaar heel wat commotie naar aanleiding van besparingen die de NTU moest doorvoeren. De Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN) , de belangenvereniging voor docenten Nederlands aan universiteiten en hogescholen wereldwijd, had als kritiek dat de besparingen de buitenlandse neerlandistiek onevenredig troffen. Lees verder >>
Recente reacties