Categorie: Neerlandistiek voor de klas

Een reactie op de reeks ‘Het ideale eindexamen’ (1)

Door Helge Bonset

Als je mensen vraagt naar ‘het ideale eindexamen’ Nederlands (een mooi idee trouwens van Neerlandistiek), is het logisch dat je geen staalkaart krijgt van direct toepasbare voorstellen. Maar wel zou je mogen verwachten dat auteurs begrip hebben voor het complexe karakter van het eindexamen Nederlands, in het bijzonder het centraal examen. En ook zou je mogen verwachten dat ze de noodzaak inzien van geletterdheid (lees- en schrijfvaardigheid) in dat centraal examen, zowel op historische gronden (het maakt er al sinds WO II deel van uit) als op actuele gronden (de teruglopende geletterdheid van leerlingen).

Door Els Stronks

Ik stelde me voor hoe een eindexamen Nederlands lees-, schrijf-, analyse- en interpretatievaardigheden én vakinhoudelijke kennis kan toetsen. Zoiets is in theorie slecht of misschien zelfs helemaal niet voorstelbaar, maar wie weet kan het in de praktijk wel? Ik maakte een voorbeeld om de discussie op gang te helpen. Vakinhoudelijke kennis is daarin geordend volgens de vier perspectieven van het Meesterschapsteam Nederlands, de keuze voor de vaardigheden is gebaseerd op voorstellen van Curriculum.nu. Twee kandidaten die op 11 mei eigenlijk hun examen Nederlands zouden doen, waren bereid het alternatieve examen te maken en zo een kleine proef op de som te nemen. Ze waren binnen de 3 uur klaar.

Mijn ideale examen staat hier; de antwoorden van de eindexamenkandidaten staan hier,

(Dit is het slot van onze alternatieve examendag.)

Bezinnen op het ideale eindexamen Nederlands

Door Gerdineke van Silfhout

Afgelopen twee jaar heb ik met leraren, schoolleiders, lerarenopleiders, experts en wetenschappers meegewerkt aan de voorstellen voor Nederlands van Curriculum.nu. Voor primair én voortgezet onderwijs ontwikkelden we een visie op en zeven grote opdrachten (essenties) van het leergebied Nederlands. Voor de bovenbouw vmbo, havo en vwo gaven we een aantal aanbevelingen mee. Daarbij dachten we na over de kern van het leergebied voor alle leerlingen maar ook over sectorspecifieke accenten: in hoeverre zijn de gewenste talige en culturele kennis, vaardigheden en ervaringen van leerlingen gelijk en waar verschillen ze als het gaat om vmbo, havo en vwo?

Door Jan Renkema

Eerst een onderwijservaring. Excuus voor deze lange aanloop naar de geboorte van een droom. 

Een paar jaar geleden was ik invaldocent Nederlands voor havo 5. De docente zat thuis met een burn-out. De leerlingen hadden nog enkele maanden voor het eindexamen. Ik hoefde ‘alleen maar’ de eindexamens van de voorafgaande jaren klassikaal te behandelen, en de leerlingen te trainen in het beantwoorden van meerkeuzevragen over de teksten. Een van die teksten ging over prenatale preventieve gezondheidszorg. In de volgende dialoog staan de woorden uit de klas cursief.

Door Arnoud Kuijpers

Hoe ziet het ideale eindexamen eruit? Dit is een interessante maar complexe vraag. Een vraag die wordt gesteld in tijden waar veel dingen veranderen die voorheen voor onmogelijk werden gehouden. Een mooi uitgangspunt om het eindexamen Nederlands eens onder de loep te nemen. Want als het onderwijs in een paar dagen tijd compleet kan veranderen, waarom het eindexamen dan niet? Afgelopen jaren is men achter de schermen bezig geweest het eindexamen Nederlands te verbeteren, top! Maar in een bureaucratisch land als Nederland gaat dat in mijn ogen echt veel te langzaam.  

Door Bas Jongenelen

Ik vind het belangrijk dat een examenkandidaat goed voorbereid op het examen kan verschijnen. Dat is nu bij het schoolvak Nederlands niet het geval. De leerling heeft geen idee waar het examen Nederlands over gaat en dat vind ik oneerlijk. Een examen is erg belangrijk in je jonge leven en Nederlands is een verplicht vak – ook voor de leerlingen die niet zo’n talent hebben voor Nederlands. Als we ervoor kunnen zorgen dat je het examen Nederlands voor kunt bereiden, dan nemen we een deel van de onderwijsongelijkheid weg.

Als het mij ligt, dan wordt het examen Nederlands een examen met twee zittingen: een examen over literatuur en een examen met een stelopdracht. Beide zittingen kunnen door de kandidaat goed voorbereid worden.

Door Harrie Hollandicus

Docenten zijn lulletjes lampenkatoen. Niet specifiek docenten Nederlands, maar docenten in het algemeen. In 2013 verscheen online de petitie Eindexamen Nederlands moet anders, die door 1591 personen – onder wie 18 hoogleraren – was ondertekend. Een hartstikke mooi initiatief, maar er is tot op heden nog geen zak veranderd. Nou ja, sinds 2015 hoeven leerlingen geen samenvatting meer te schrijven en sinds 2016 mogen wij – docenten Nederlands – bij het nakijken van de eindexamens ook alle antwoorden controleren op taalfouten. Niet direct iets op tegen, zou je denken, ware het niet dat dit laatste geen enkel hoger doel dient, anders dan docenten opzadelen met extra nakijkwerk. Immers, iemand die zeven keer per sé schrijft, krijgt evenveel punten aftrek als iemand die respectievelijk ik vindt, dit betekend, verassend, onmidelijk, me mening, stiekum en eksamus schrijft.