Dit was, en is nog steeds, eens een krachtig debuut, een literair werk van bijna zestig jaar oud maar van elke pagina spat de kracht nog af. Zo queer als wat. Of het een roman is, weet ik niet; en dat doet er ook niet toe. Ik citeer instemmend wat blurb van Xandra Schutte: Autobiografie, schelmenroman, feministisch schotschrift, mystiek traktaat, – Een tevreden … [Lees meer...] overAndreas Burnier, Een tevreden lach
Artikel
Historische taalkunde en syntaxis na het kolonialisme
Stel dat we ervan overtuigd zijn dat het belangrijk is om het vak te 'dekoloniseren', dat wil zeggen minder vanzelfsprekend alleen te laten gaan over witte mensen met hun witte taal, wat betekent dat dan in de collegezaal? Ook daarop proberen hoofdstukken in het boek Decolonizing linguistics een antwoord te geven. Twee van die hoofdstukken gaan over deeldisciplines waaraan … [Lees meer...] overHistorische taalkunde en syntaxis na het kolonialisme
‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
Ralph Aarnout, vertaler Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een interessante baan hebben gevonden. Ralph Aarnout is … [Lees meer...] over‘Vertalen is de meest intensieve manier om met taal bezig te zijn’
Zij mogen minder mest uitrijden om zo de waterkwaliteit te verbeteren
In de Trouw van 2 april stond een zin die me een aantal dagen heeft beziggehouden. Dat is de volgende: Die zin komt uit de pen van Jelle Brandsma, die hem gebruikte in een artikel over het Europees mestbeleid. Heel wat krantenlezers zullen er geen been in hebben gezien - en lezen eroverheen - maar een gekke zin is het, om minstens twee redenen. De interpretatie van … [Lees meer...] overZij mogen minder mest uitrijden om zo de waterkwaliteit te verbeteren
Waarom zoveel taalkundestudenten wit zijn
Een van de problemen van de taalwetenschap is dat het een heel erg witte wetenschap is. Dat geldt trouwens ook voor de neerlandistiek: het lukt nauwelijks om mensen te trekken die een andere kleur hebben dan wit. Wat eraan te doen? Daarover gaat (niet voor de neerlandistiek, wel voor de taalkunde) een hoofdstuk van de Amerikaanse taalkundige Lynette Arnold aan het boek … [Lees meer...] overWaarom zoveel taalkundestudenten wit zijn
Het beste van Boekwinkeltjes: Jona Oberski, Kinderjaren (1978)
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen. 'Niet schrikken, alles is goed, ik ben bij je.'De hand die op mijn wang werd gelegd was van mijn moeder. Haar gezicht was vlak bij het mijne. Ik kon haar bijna niet zien. Zij fluisterde en streelde mij over mijn hoofd. Het was donker. De muren waren van hout. Het rook vreemd. Het … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Jona Oberski, Kinderjaren (1978)
Klemtoonverschuiving in “hoogleraar”
Vorig jaar viel me voor het eerst op dat iemand "hoogleraar" anders beklemtoonde dan ik. Het ging om een studente ergens achter in de twintig en ze legde de klemtoon op "hoog".Toevallig zaten we op dat moment in een college over taalverandering, dus we thematiseerden het even. Er was nog een jongedame in de zaal die de klemtoon op "hoog" legde. De overige studenten … [Lees meer...] overKlemtoonverschuiving in “hoogleraar”
Een heerlijk boek over onze namen
Met Sprekende namen heeft Marijke Mooijaart (MM) een zeer genietbaar boek geschreven in een prettige stijl en zonder schimmig academisch taalgebruik. Met veel voorbeelden en illustraties beschrijft zij hoe tradities en gewoontes bij de naamgeving in de loop der tijd veranderen en per streek of leefgemeenschap verschillen. Haar boek laat bovendien zien dat namen een stuk … [Lees meer...] overEen heerlijk boek over onze namen
Hoe reëel is de taalkloof?
Je vindt het al een jaar of dertig in wetenschapscommunicatie: het verhaal dat er tussen arme en rijke kinderen een 'taalkloof' bestaat van ongeveer 30 miljoen woorden. Als ze een jaar of vier zijn zouden kinderen van rijke ouders ongeveer 30 miljoen meer woorden gehoord hebben dan kinderen van arme ouders. Die observatie, en de term 'taalkloof' (language gap) komen uit een … [Lees meer...] overHoe reëel is de taalkloof?
De blinde vlekken van de ‘woke’ taalkundigen
Onder taalkundigen is er – net als in andere subdomeinen van het academische bestel – een sterke progressieve, linkse oriëntering [1]. Ik denk niet dat ik een vakgenoot ken die openlijk Trump-aanhanger is, of op Geert Wilders of Tom Van Grieken stemt. Misschien zijn die er wel, maar durven ze er niet voor uitkomen, dat kan. Ik denk trouwens niet dat taalkunde nu plots veel … [Lees meer...] overDe blinde vlekken van de ‘woke’ taalkundigen
Etymologica: hijs, hoeker en houvast
In deze aflevering van Etymologica komen drie termen aan de orde die met de scheepvaart te maken hebben: hijs, hoeker en houvast. hijs zelfstandig naamwoord ‘het hijsen; hijswerktuig; oplawaai’. Nieuwnederlands Een heele hijsch [1904; WNT], Den heelen hijsch raapkoeken viel [1899-1906; WNT], Dat zij (= zekere werklieden) … geen goed onder den hijsch zullen brengen voor … [Lees meer...] overEtymologica: hijs, hoeker en houvast
Bestaat er politiek neutrale taalwetenschap?
Het is een interessant punt, dat de Amerikaanse geleerde Aris M. Clemons maakt in de bundel Decolonizing linguistics: Apolitieke taalkunde bestaat niet, en moet ook niet bestaan. Dat is ook meteen (in het Engels) de titel van haar artikel, dat ze zelf als volgt samenvat: Dit hoofdstuk stelt dat wetenschappelijke objectiviteit, en de idealisering ervan, zelf een ideologie is … [Lees meer...] overBestaat er politiek neutrale taalwetenschap?
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Sandberg, Zuiker en De Vries
door Jan Stroop Er hebben zich in de geschiedenis van ’t Nederlands meerdere ontwikkelingen voorgedaan die ook invloed hebben gehad op familienamen. Twee ervan wil ik hier eens bekijken. De eerste is een zaak van spelling, die speelde in ’t begin van de schrijftraditie van ’t vroege Nederlands, vanaf ongeveer ’t jaar 1000. Tot de elfde eeuw was er voornamelijk of … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Sandberg, Zuiker en De Vries
Tranenthee van een archiefonderzoeker
of: drie weken in Trévoux, Bourg-en-Bresse en Lyon Er is dat mooie kinderboek van Uil die tranenthee wil zetten, en om voldoende tranen op te vangen gaat denken aan verloren dingen: lepels die achter het fornuis vallen en nooit teruggevonden worden, potloodjes die te klein geworden zijn om vast te houden, boeken die je niet kunt uitlezen omdat er bladzijden uitgescheurd … [Lees meer...] overTranenthee van een archiefonderzoeker
Het eerste kwart: Ruth Lasters, Poolijs
De ene keer in mijn leven dat ik in een literaire jury was beland, leerde ik de term dichtersroman. Degene die het woord, achteloos alsof iedereen het altijd over dat soort dingen heeft, gebruikte, bedoelde het geloof ik niet als compliment. Maar ik houd wel van het genre: een prozagedicht van ruim 150 pagina's, waarin het vooral gaat om sfeer en taal. Poolijs, het … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Ruth Lasters, Poolijs
Literair plezier en literair genot
Momenteel lees ik met veel plezier Literair vermaak in de zeventiende eeuw van Jeroen Jansen. Op blz. 152 bespreekt hij Roland Barthes en diens verschil tussen literair plezier en literair genot. Ik had natuurlijk al lang Le plaisir du texte (1973) gelezen moeten hebben, maar dat was er nooit van gekomen. Het grappige is, dat plezier en genot ook in de zeventiende eeuw een rol … [Lees meer...] overLiterair plezier en literair genot
Een hoed die my ook slaat
Door een fragment in de polemische artikelenbundel Het wankele recht van spreken van Koen Lemmens besefte ik weer eens een vertalingenlezer te zijn. Hardop nadenkend over Queneau’s Stijloefeningen, een favoriet boek van mij, weegt Lemmens de ethische houdbaarheid van een hoofdstukje Italiaans-Frans. Discrimineert die kromspraak niet goedkope Italiaanse … [Lees meer...] overEen hoed die my ook slaat
Voor een caraïbische taalkunde
Het is een confronterend stuk, dat Ben Braithwaite en Kristian Ali schreven voor het boek Decolonizing Linguistics: een hoofdstuk waarin ze laten zien hoe centralistisch het academisch bedrijf nog altijd is – een bedrijf waarin er bepaalde centra van onderzoek zijn waar zogeheten excellent onderzoek wordt gedaan en waar de onderzoekers eigenlijk geen kennis hoeven te nemen van … [Lees meer...] overVoor een caraïbische taalkunde
Een niet onsympathieke mislukking
Chabotten schrijven Boekenweekgeschenk Met de schrijfselen van de familie Chabot heb ik een wat complexe relatie. Als zesdeklas middelbare-scholier was Bart Chabot voor mij een soort oogopener dat poëzie behalve prachtig (Marsman!) ook van nu (enfin, toen dan) kon zijn, en minstens zo shockerend of balorig als de Sex Pistols. Met genoegen hoorde (las) ik over de ‘dag dat … [Lees meer...] overEen niet onsympathieke mislukking
Een oudejaarsfeest. Nogmaals Hans Faverey
Souvenir De schoot waarin zich wiegen laateen man,totdat de plecht de spiegel raakt:gestrand. Zee die zich tot golfslag kromt,haar rug.Land vanwaar de vloed opkomt,geen brug. Ik laat dit ‘Souvenir’ graag over aan de enkele lezer die bereid is zich erin te verdiepen. Toch wil ik het na 34 jaar ook zelf wel even proberen te begrijpen. Ik schreef het in 1990 voor een … [Lees meer...] overEen oudejaarsfeest. Nogmaals Hans Faverey
De erfenis van Paul Broca
Iedere student taalwetenschap komt minstens één keer tijdens haar studie de naam tegen van Pierre Paul Broca (1824–1880), vooral vanwege het hersengebiedje dat naar hem genoemd is en waar in ieder geval een deel van het menselijk spraakvermogen geconcentreerd lijkt te zijn. Broca werd in zijn onderzoek gedreven door racistische motieven, en hij deed bovendien heel slecht … [Lees meer...] overDe erfenis van Paul Broca
Een bijzondere bijzonder hoogleraar
Vanmiddag werd tijdens de Neerlandistiekdagen de vierde Everwinus Wassenbergh Penning uitgereikt aan Michiel van Kempen. Yra van Dijk sprak namens de jury de laudatie uit. Waarom gaat het steeds weer over ‘schrijvers met witte billen’? vroeg Michiel van Kempen zich af in 2009 met een ludieke en persoonlijke formulering die kenmerkend is voor zijn stijl. Hoewel hij zijn … [Lees meer...] overEen bijzondere bijzonder hoogleraar
Vooruitstrevend voertuig: de voiturette
Achter het Achtervoegsel 40 Alle -ette-woorden zijn bijzonder, maar sommige -ette-woorden zijn bijzonderder dan andere. Een voorbeeld van de laatste categorie is het woord voiturette, dat Team Taaladvies op 25 maart uitriep tot woord van de week. Een voiturette – Frans voor ‘autootje’ – is een klein elektrisch vervoermiddel dat maximaal 45 kilometer per uur haalt. In … [Lees meer...] overVooruitstrevend voertuig: de voiturette
De taalkunde dekoloniseren
Twee boeken staan momenteel – in ieder geval in mijn hoekje van deze grote wereld – hoog op de taalkundige agenda: Decolonizing linguistics en Inclusion in linguistics. Beide zijn uitgegeven door Oxford University Press en geredigeerd door Anne H. Charity Hudley, Christine Mallinson en Mary Bucholtz, drie taalwetenschappers in de Verenigde Staten. De boeken zijn ook open … [Lees meer...] overDe taalkunde dekoloniseren
Een rijk en wijs boek
"Echt Hanny-weer," zegt de goedgeluimde jonge boekverkoper aan het Spui. Het regenwater ritselt tegen de ruiten. Nog altijd drukt een betongrijs plafond op de Lage Landen. Kom toch lente, kom. "Met dit weer moet ik altijd denken aan Hanny Michaelis," zegt de jonge boekverkoper als ik het boek van Nop Maas - Vastgenageld aan de rand van het niets. Herinneringen en opinies van … [Lees meer...] overEen rijk en wijs boek