Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Een verhaal lezen is als het ontraadselen van een geheim. In teksten kunnen verborgen boodschappen zitten, waarbij je de talige code moet kraken. Daarnaast zijn er ook geheimen aan de oppervlakte te vinden die je zowel bewust als onbewust kunt oppikken.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Lees verder >>
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Tom Lanoye – Het goddelijke monster
Tommy Wieringa – Alles over Tristan
Hülya Cigdem – De importbruid
‘Laten wij daarom die onloochenbare waarheid, dat de kunst schoon moet zijn, gevormd moet zijn, vorm moet zijn, eens met rust laten.’
In zijn essay Démasqué der schoonheid (1932) rekende Menno ter Braak af met de kunstopvatting (l’art pour l’art) van de Tachtigers door hun heilige Schoonheid te demaskeren.
Het volledige essay: https://www.dbnl.org/tekst/braa002dema01_01/index.php
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Tim Krabbé – Marte Jacobs
Stefan Brijs – Maan en zon
Mensje van Keulen – Liefde heeft geen hersens
‘Wanneer ik alleen ben hou ik van mijn gezicht; waar ik niet van hou is hoe de mensen naar mij kijken.’
In deze video bespreekt Jörgen De trooster van Esther Gerritsen waarin hoofdpersoon Jacob een gezicht heeft dat aan de ene kant puntgaaf is en aan de andere kant scheef en vervormd. Zo’n tweedelig gezicht doet natuurlijk denken aan andere bekende, misvormde personages.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Muziek:
Pergolesi – Stabat mater
‘Ik houd van betekenis. Ik wil als de heilige Augustinus verdwalen in een woud van symbolen.’
In deze video bespreekt Jörgen via een uitgebreide inleiding de roman Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer, die een opeenstapeling van symbolen bevat.
(Bekijk deze video op Youtube.)
Er wordt geciteerd uit:
Arie Storm – Een cosmetisch rapport van Ilja Leonard Pfeijffer (uit: De Revisor, jaargang 32, 2005) (https://www.dbnl.org/tekst/_rev002200501_01/_rev002200501_01_0023.php)
Arie Storm – Het horrortheater van de Nederlandse literatuur
Sander Bax – De literatuur draait door
Niña Weijers – Kamers antikamers
Maartje Wortel – Dennie is een star
Marja Pruis – 21 vragen aan… Niña Weijers (uit: De Groene Amsterdammer, 21 augustus 2019) (https://www.groene.nl/artikel/21-vragen-aan-nina-weijers)
Ilja Leonard Pfeijffer – Grand Hotel Europa
Muziek:
Sumina Studer – N. Paganini Caprice no. 5 (https://www.youtube.com/watch?v=0jXXWBt5URw)
Romantici en Revolutionairen, een nieuwe literatuurgeschiedenis van Rick Honings & Lotte Jensen, richt zich op de diversiteit en de ontwikkeling van het schrijverschap in Nederland in de 18de en 19de eeuw.
Waar literatuurgeschiedenissen zich van oudsher richten op stromingen en hoogtepunten binnen die stromingen, op vernieuwers en literatoren voor de fijnproevers, zetten Honings en Jensen het auteurschap centraal. Wat dreef de schrijvers, wat was het doel van hun teksten en hoe verhielden ze zich tot de wereld om hen heen?
(Bekijk deze video op YouTube.)
De video werd mede mogelijk gemaakt door Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS) & Uitgeverij Prometheus.
Romantici en Revolutionairen: https://webwinkel.uitgeverijprometheus.nl/book/rick-honings/9789044630770-romantici-en-revolutionairen.html
‘Toen ze mij lief uitlegde wat er later met grote meisjes gebeurde, berichtte ik dat het mijn voornemen was vóór die tijd tot jongen te metamorfoseren.’
In deze video bespreekt Jörgen de auteur Andreas Burnier (1931-2002), pseudoniem van Catharina Irma Dessaur.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Lees verder >>
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Rob van Essen – De goede zoon
Marente de Moor – Foon
Erik Jan Harmens – De man die in zijn eentje de Olympische Spelen organiseerde
(Bekijk deze video op YouTube.)
In deze video een analyse van het spel met lezersverwachtingen dat Peter Terrin in zijn roman Patricia speelt. Over veranderde gezichten, dubbelgangers en de noodzaak tot een confrontatie.
Besproken boeken:
Peter Terrin – Patricia
Robbert Welagen – In goede handen
(Bekijk deze video op YouTube.)
Onlangs verscheen de nieuwe roman van Niña Weijers, Kamers antikamers, en dat boek gaat een opvallende verbinding aan met Dennie is een star van Maartje Wortel. De schrijfsters voeren elkaar op als personage, maar ook inhoudelijke elementen en gesprekken komen terug.
Is dit nu simpelweg het resultaat van de vriendschap tussen deze twee schrijfsters en dat ze er beiden voor kiezen om die vriendschap om te zetten en voort te zetten in de literatuur, of is er sprake van een beginnend Weijers-Worteluniversum?
Een video over een literair universum, katten en honden, intertekstualiteit, een literaire uitwisseltruc, een postmodern constructie, plagiaat, het avontuur van taal en tot slot de kamelen.
Besproken werken:
Maartje Wortel – Dennie is een star
Niña Weijers – Kamers antikamers
Vandaag verschijnt er een nieuwe, herspelde editie van het achttiende-eeuwse toneelstuk Jacob Simonszoon de Rijk (1774) van Lucretia van Merken (1721-1789). Deze schrijfster werd door het tijdschrift Vaderlandsche Letter-oefeningen ‘Hollands beroemdste dichteres’ genoemd en ze werd in haar tijd bejubeld door zowel lezers als collega’s.
In deze video kennismaking met deze literaire gigant en haar vaderlandslievende toneelstuk opgebouwd volgens de kaders van het Frans-classicisme.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Lees verder >>
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Andreas Burnier – Een tevreden lach
Charles den Tex – De vriend
Iris Boter – Zwaartekracht
Naar aanleiding van een afgebroken tand bespreekt Jörgen de tandarts Kees Bokweide die een tijdje literaire recensies schreef voor het tijdschrift De Gids. Wie was hij en wat maakt zijn literaire kritiek zo interessant?
(Bekijk deze video op YouTube.)
Alle recensies van Kees Bokweide vind je hier: https://dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=bokw001
Blog Huub Beurskens: http://huubbeurskens.blogspot.com/2018/07/kees-bokweide-tandarts.html
In deze video bespreekt Jörgen de start van de Nederlandse kinderliteratuur, oftewel het moment dat kinderen een literaire doelgroep werden. Aan het einde van de 18e eeuw verschijnen er ineens vele boeken voor kinderen met een sterk pedagogische lading. De dichtbundel Proeve van kleine gedigten voor kinderen van de Utrechtse advocaat Hieronymus van Alphen betekende een omslagpunt in de Nederlandse kinderliteratuur.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Geciteerde boeken:
Hieronymus van Alphen – Proeve van kleine gedigten voor kinderen
J.F. Martinet – Kleine katechismus der natuur voor kinderen
Margareta Cambon-Van der Werken – De kleine Grandisson, of de hoorzaame zoon
Nicolaas Anslijn Nz. – De brave Hendrik
Ook genoemd:
Annie M.G. Schmidt – Ik ben lekker stout
Meer lezen / bronnen:
– Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
– P.J. Buijnsters (1989), ‘Nederlandse kinderboeken uit de achttiende eeuw’, in: De hele Bibelebontse berg, De geschiedenis van het kinderboek in Nederland & Vlaanderen van de middeleeuwen tot heden, Amsterdam: EM. Querido’s Uitgeverij.
– H. Bekkering (1993), ‘Oktober 1955: De Gouden Griffel wordt voor de eerste maal uitgereikt’, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Nijhoff.
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Rindert Kromhout – En ik was zijn held
Willem Brakman – De reis van de douanier naar Bentheim
Loekie Zvonik – Duizend jaar Thomas
‘Kunst erkent het bestaan van ruis niet.’
In zijn artikel ‘L’Effet de Réel’ uit 1968 legde de Franse literatuurwetenschapper Roland Barthes uit hoe je verhaalelementen die ogenschijnlijk betekenisloos zijn als realiteitseffect kun zien. Bij deze theorie zijn ook wat kanttekeningen te plaatsen.
(Bekijk deze video op YouTube.)
Bronnen:
Roland Barthes; Lionel Duisit, An Introduction to the Structural Analysis of Narrative, New Literary History, Vol. 6, No. 2, On Narrative and Narratives. (Winter, 1975), pp. 237-272.
Link: https://www.uv.es/fores/Barthes_Structural_Narrative.pdf
Roland Barthes, “The reality effect” from Tzvetan Todorov; R. Carte (trans.), French literary theory today: a reader (1982), pp. 11-17, LITERATURE A 21 TOD: Cambridge University Press.
Link: http://ls-tlss.ucl.ac.uk/course-materials/HIST6308_41590.pdf
Originele, Franstalige bronnen:
Introduction à l’analyse structurale des récits – https://edisciplinas.usp.br/pluginfile.php/1015070/mod_resource/content/1/comm_0588-8018_1966_num_8_1_1113-analyse%20structurale.pdf
L’Effet de Réel – https://www.persee.fr/doc/comm_0588-8018_1968_num_11_1_1158
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Geert Kimpen – De kabbalist
Heleen van Royen – De gelukkige huisvrouw
Thierry Baudet – Van elk waarheen bevrijd
(Bekijk deze video op YouTube.)
In deze video bespreekt Jörgen het verschil tussen mensen en personages. Wellicht is dat verschil kleiner dan wat mensen denken.
Over lijstjes, queerliteratuur, personages die doen alsof ze mensen zijn, rechtszaken, een mogelijke wereld en de overeenkomst tussen schrijven en liegen.
Geciteerde werken:
Anna Blaman – Eenzaam avontuur
William Golding – Heer van de vliegen
Franz Kafka – Het proces
George Orwell – Animal Farm
Harry Mulisch – Siegfried
Leon de Winter – VSV
Ross Goodwin – 1 The Road
Multatuli – Max Havelaar
J.R.R. Tolkien – De hobbit
Astrid Holleeder – Judas
Anoniem – Karel ende Elegast
Connie Palmen – De erfenis
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Tessa de Loo – Het rookoffer
Bernlef – De pianoman
Maarten ’t Hart – De Ortolaan
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Annelies Verbeke – Dertig dagen
Louis Couperus – Noodlot
Michiel Stroink – Of ik gek ben
De Boekenweek komt eraan. In deze video geeft Jörgen een korte introductie op het literaire universum van Jan Siebelink en het aankomende boekenweekgeschenk Jas van belofte.
De volgende werken komen langs:
– Witte chrysanten (uit de bundel Nachtschade)
– Een lust voor het oog
– Knielen op een bed violen
– Suezkade
– Oscar
– Margje
– De buurjongen
In deze video vind je twaalf van de mooiste beginzinnen uit de Nederlandse literatuur:
Louis Couperus – De stille kracht
Willem Elsschot – Het dwaallicht
Marente de Moor – Roundhay, tuinscène
Harry Mulisch – Twee vrouwen
Arthur Japin – Een schitterend gebrek
Jan Wolkers – Turks fruit
Tom Lanoye – Sprakeloos
Remco Campert – Het leven is vurrukkulluk
Connie Palmen – Jij zegt het
Peter Terrin – Monte Carlo
Nelleke Noordervliet – Vrij man
Annelies Verbeke – Slaap!
In deze video bespreekt Jörgen hoe het wij-perspectief in De heilige Antonio van Arnon Grunberg een extra, derde verteller oplevert.
De zoektocht naar deze verteller loopt via het vertelschema van Franz Karl Stanzel, het jij-perspectief en het gebruik van wij-zinnen.
Besproken werken:
Arnon Grunberg – De heilige Antonio
Harry Mulisch – De elementen
Hafid Bouazza – Momo
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken:
Roxane van Iperen – ’t Hooge Nest
Eva Kelder – Het leek stiller dan het was
Auke Hulst – En ik herinner me Titus Broederland
Recente reacties