Auteur: Redactie Neerlandistiek

lijnfunctie / staffunctie

Posted on by

Verwarwoordenboek Vervolg (143)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

lijnfunctie / staffunctie

De woorden verschillen in betekenis.

Lees verder >>

Centenary of Dutch Studies at UCL (and the Anglophone world at large)

Posted on by

Between 6 and 9 November close to 80 international scholars from both sides of the Atlantic met in the UCL Institute for Advanced Studies for the 13th international conference of the Association for Low Countries Studies “Worlding the Low Countries”, marking the 100th anniversary of UCL Dutch. In 1919 the very first Chair for Dutch Studies in the Anglophone world was instituted here, with the later famous historian Pieter Geyl as first incumbent.

Lees verder >>

als je weet waar ik ben zoek me dan

Posted on by

In memoriam Wim Klooster (1935-2019)

Door Guido Leerdam

Op 15 september overleed Wim Klooster, emeritus hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam, op 84-jarige leeftijd, na een kort ziekbed. In de verschillende obits zijn kwalificaties te lezen als “beminnelijk”, “bedachtzaam” (toen hij tijdens college eens – naar de smaak van het gehoor te – lang peinsde over een vraag werd even overwogen of er niet een dokter gebeld moest worden), “taalbeschouwelijk”, en ze zouden met gemak kunnen worden aangevuld met andere, als subtilist, taalmethodist, en het objectiefst: generativist (al zou dat toen, maar ook nu, aan hem de nodige op aarzelende toon uitgesproken tenminste’s en nota bene’s hebben ontlokt).

Lees verder >>

What makes a language a human language? Mathematical perspectives on Universal Grammar

Posted on by

By Meaghan Fowlie.

Human languages can’t be just anything. They are enormously complex, and yet babies learn them automatically. The hypothesis that babies can do this in part because possible human languages are restricted is the basis of the theory of Universal Grammar. In this talk we will see how to mathematically describe some of the restrictions on possible human languages, and see how they all make infinite use of finite means, constrained in different ways. We will look at both the sound systems of language – how words can be built from sounds – and the syntax of language – how sentences can be built from words.

Slides

Hoe kun je iemand verstaan in een drukke kroeg?

Posted on by

Stel je staat in een drukke kroeg en je wilt iemand aan de andere kant van de bar vragen of hij een drankje wil. Door de muziek en het rumoer ben je natuurlijk totaal niet te verstaan. En tóch begrijpt die persoon wat jij bedoelt. Linda Drijvers (Radboud Universiteit) vertelt in dit college hoe onze hersenen in dit soort situaties al hun krachten bundelen om zo verschillende waarnemingen aan elkaar te kunnen koppelen.

(Bekijk deze video op YouTube)

‘De appelen jood’ (1830)

Posted on by

Jeugdverhalen over joden (64)

Door Ewoud Sanders

Auteur: onbekend

In 1830 gaf de Amsterdamse boekhandelaar Hendrik Moolenijzer een reeks van vier kleine boekjes uit onder de titel Prentenkamer voor de jeugd, waarin het nuttige met het aangename is vereenigd. Het eerste deeltje bevat, naast een handgekleurde gravure van ‘De appelen jood’, een korte tekst die begint met een rekenvoorbeeld en eindigt met een voedingsadvies. Het rekenvoorbeeld heeft de vorm van een gesprek:

Lees verder >>

Langstlopende theatertraditie ter wereld herleeft in Amsterdam

Posted on by

Van 1638 tot 1968 werd Joost van den Vondels Gijsbreght van Aemstel altijd opgevoerd rond nieuwjaarsdag in de Amsterdamse stadsschouwburg; een record waar geen WestEnd productie aan kan tippen. Van 3 t/m 5 januari 2020 keert Theater Kwast voor het derde jaar op rij terug met de Gijsbreght van Aemstel in de resten van oude Schouwburg op de Keizersgracht –tegenwoordig Hotel the Dylan-  waar het stuk op 3 januari 1638 in première ging.  Kortom, de nieuwjaarstraditie schiet wortel op de plek waar hij ontstaan is.

Lees verder >>

Toekenning MNL-fellowship aan Bart Verheijen

Posted on by

De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft op 8 november 2019 een fellowship toegekend aan Bart Verheijen voor onderzoek naar slavernij en abolitionisme in Nederlands-Indië tussen 1814-1848. Een MNL-fellow krijgt een beurs om gedurende twee of drie maanden onderzoek te doen. De beurs is een onkostenvergoeding van 1500 euro per maand met een maximum van 4500 euro.

Lees verder >>

29 november 2019, Antwerpen: Ruusbroecdag 2019, Verlatenheid in de mystiek

Posted on by

Ic roepe, ic claghe:
de minne hevet de daghe
ende ic de nachte ende orewoet

(Hadewijch, Lied 18)

Het gevoel van verlatenheid is een kernthema in de liefdesmystiek. In de queeste naar de goddelijke geliefde ervaart men onvermijdelijk zowel aanwezigheid als afwezigheid. Mystieke auteurs hebben deze paradoxale ervaring met krachtige beelden weten te verwoorden: de woestijn, de donkere nacht, de diepe afgrond, de onstilbare honger, het razende verlangen … Op deze Ruusbroecdag laten we eerst christelijke mystici uit het verleden aan het woord over de ervaring van verlatenheid. In een tweede deel verkennen we literaire articulaties van verlatenheid en mystiek in de moderne tijd.

Lees verder >>

Nederlanders en Vlamingen houden wél vast aan hun taal!

Posted on by

Door Nicoline van der Sijs

Al eerder werd in Neerlandistiek aandacht besteed aan het pilotonderzoek naar het behoud of verlies van de Nederlandse taal, cultuur en identiteit onder geëmigreerde Nederlanders en Vlamingen, dat wordt uitgevoerd door het Meertens Instituut en de Taalunie [1; 2; 3]. Vandaag maken we de resultaten van dit onderzoek bekend [onderzoeksrapport]. De belangstelling voor dit eerste wereldwijde onderzoek bleek groot te zijn: maar liefst 7000 emigranten uit 130 landen (rood gekleurd op de kaart) hebben gereageerd.

Lees verder >>

Nieuwe online tentoonstelling: Vergeten schrijvers tot leven gewekt

Posted on by

Eeuwige schrijversroem en een vaste plek in de literaire canon, het is lang niet iedereen gegund. Waarom kennen we nog wel J. Slauerhoff of Louis Couperus, maar niet Til Brugman of Margot Scharten-Antink? Onderzoeker Elli Bleeker van de KNAW Humanities Cluster dwaalde drie maanden door het omvangrijke archief van het Literatuurmuseum op zoek naar vergeten schrijvers. Op zoek naar de verhalen die het waard zijn verteld te worden, ondanks dat – of juist omdat – de schrijver in kwestie zich bevindt in de marge van de literaire orde. Dit resulteerde in de online tentoonstelling Spoorzoeken in het archief, die vanaf nu te bezoeken is op Literatuurmuseum.nl.

Lees verder >>

Praten ouders écht minder met hun kinderen door smartphones?

Posted on by

Taalkundige factcheck

Door Sterre Leufkens

Een levende taal gaat met zijn tijd mee. Het is dan ook geen gekke gedachte dat het Nederlands (en ons gebruik daarvan) verandert als gevolg van nieuwe technologie, zoals de smartphone. Vorige week was er opeens een golfje nieuws over dat thema. In berichten in o.a. het Parool en Metronieuws werd verslag gedaan van onderzoek waaruit zou blijken dat ouders tegenwoordig zó afgeleid zijn door hun smartphone dat ze minder met hun kinderen praten, met uiteraard allerlei rampzaligs tot gevolg.

Lees verder >>

20 november 2019, Amsterdam: Dutch Masterpieces: on translating Multatuli and Slauerhoff

Posted on by

Wednesday November 20th, 7.30 PM award-winning translators Ina Rilke and David McKay discuss Multatuli’s Max Havelaar en J.J. Slauerhoffs Adrift in the Middle Kingdom (Het leven op aarde) at Athenaeum Bookstore, Spui 14-16. Kristen Gehrman is your moderator. Admission is free, but RSVP.

Aanmelden / sign up

Lees verder >>

Te verschijnen: De rede, bron van geluk voor iedereen, over Adriaan Koerbagh

Posted on by

Verschijnt 15 november

(Persbericht Vantilt)

Filosoof Hannah Laurens belicht in De rede, bron van geluk voor iedereen het denken van Adriaan Koerbagh, een ‘vergeten’ radicale verlichtingsfilosoof en vriend en tijdgenoot van Spinoza. Het boek verschijnt bij een tentoonstelling over Koerbaghs leven en denken, die op 15 november opent in Het Spinozahuis in Rijnsburg. Boek en tentoonstelling eren hiermee de arts en jurist die 350 jaar geleden jammerlijk stierf in een Amsterdams tuchthuis vanwege zijn ‘godslasterlijke’ geschriften. Laurens is ook de samensteller van de tentoonstelling. Lees verder >>

Te verschijnen: Marc Kregting, Zilverlingen. Taal over taal

Posted on by

‘Oorspronkelijk wilde ik ridder worden of tuinarchitect’, herinnert Marc Kregting zich. Maar dat was voordat in 1994 zijn debuutboek De gezel verscheen. Kreeg hij toen een vak of een identiteit? Vijfentwintig jaar later maakt Kregting de som op in Zilverlingen – een onbeschaamd geretoucheerde keuze uit zijn columns en notities over taal.

Lees verder >>

Boeva! Haro!

Posted on by

Bavo Claes en de/zijn literatuurkritiek

Door Jos Joosten

Op Rekto-Verso opende schrijver Bavo Claes met het artikel ‘De zorgelijke staat van de literaire kritiek: een praktijkgeval’ de aanval op de (Vlaamse) literatuurkritiek. Nou ja, ‘opende’? Kritiek op de kritiek kent een eeuwenlange traditie, met soms geestige hoogtepunten als Goethes gedicht ‘Rezensent’ met de fraaie, tamelijk bekende slotregel: ‘Schlagt ihn tot, den Hund! Es ist ein Rezensent.’

Lees verder >>