Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Op woensdag 21 oktober ontvingen de KANTL-laureaten hun prijzen, en dat op een ietwat atypische manier. Dit jaar was er geen sprake van een traditionele huldiging in een goedgevulde Gentse Academiezaal.
Lees verder >>
Deze editie van Vooys is een bijzondere: het is de eerste met een cover van Maartje de Groot. We kijken uit naar haar toekomstige ontwerpen en we willen Luc graag bedanken voor de vele jaren en mooie covers voor Vooys. In ‘Animal Studies’ worden ontwikkelingen binnen dit vakgebied besproken, en wordt gekeken hoe het zich manifesteert binnen de letterkunde.
Lees verder >>
Door Peter J.I. Flaton
In de marge van Marc Kregtings artikel “Al die kakelende stemmen” in Neerlandistiek ontstond er gedoe over de kwaliteit van Nijhoffs werk in het algemeen en die van Awater in het bijzonder.
In de ogen van de een is die beneden alle peil, terwijl de ander de tekst voor zichzelf wil redden door te lezen wat er staat (ook al is het ‘Lees maar, er staat niet wat er staat’ beroemd geworden, het begint met lezen wat er staat).
Daarbij realiseerde ik me, dat ook Awater intussen is bijgezet in het mausoleum van de Nederlandse letterkunde: hogelijk geprezen maar nauwelijks nog gelezen. Een zo niet de verklaring ervoor (ook dat realiseerde ik me) is, dat dit relatief korte verhalende gedicht van 273 versregels buitengewoon lastig toegankelijk is. Inderdaad en nu wel: ‘Lees maar, er staat niet wat er staat’ (v. 26).
Lees verder >>Al jaren organiseert de Tiele-Stichting in de herfst een lezingenmiddag. Helaas laat de opleving van het coronavirus dit najaar geen fysieke bijeenkomst toe. Omdat wij u graag een alternatief willen bieden, organiseren wij op woensdag 18 november om 15:00u een Webinar waar u digitaal bij aanwezig kunt zijn.
Lees verder >>
Door Frans Budé
Leven, stukje bij beetje van Peter Winkels (1954) geeft een uiterst boeiende inkijk in zijn leven, hoe hij daaraan kleur weet te geven en erin slaagt teleurstellingen te verwerken. Met tegenslag weet hij op een geheel eigen manier om te gaan. Menigeen zou ervan kunnen leren.
Lees verder >>Over Bart Jacobs en Mikael Parkvall, Skepi Dutch Creole: The Youd Papers
Door Cefas van Rossem
In het Caribisch gebied zijn, zover we weten, drie talen gesproken die gerelateerd zijn aan het Nederlands. Op de US Virgin Islands, ooit de Deense Antillen, was dat het Virgin Islands Dutch Creole, ook Negerhollands. In en over deze taal is al vanaf de achttiende eeuw veel geschreven. In het huidige Guyana bestonden het Berbice Dutch, waarover ik in 2017 op Neerlandistiek geschreven heb, en het Skepi Dutch.
Lees verder >>
Door Jos Joosten
Wie zich, zoals ik, bezighoudt met receptieonderzoek kan niet om een van de klassieke grondteksten van de discipline heen: Literaturgeschichte als Provokation der Literaturwissenschaft van Hans Robert Jauß (1921-1997). Het was zijn oratie als hoogleraar aan de nieuw gevestigde Universiteit van Konstanz, uitgesproken op 13 april 1967, en wordt algemeen gezien als internationaal startschot van het receptieonderzoek. Jauß’ academische carrière schoot nadien richting firmament. Zijn werk werd vertaald, hij werd gasthoogleraar in Zürich, Berlijn, aan Yale, Princeton en Berkeley en de Sorbonne. Als grondlegger van de zogenaamde ‘Konstanzer Schule’ gold hij als het trotse internationale uithangbord van de jonge universiteit.
Lees verder >>
door Freek Van de Velde
Respect voor oude opvattingen, of voor de wetenschappers die met die opvattingen zijn komen aanzetten, kan een helder inzicht soms in de weg zitten. Aristoteles’ idee dat vrouwen minder tanden hadden dan mannen is lang onbetwist gebleven. Niemand dacht er blijkbaar aan ook eens in de mond van vrouwen en mannen te gaan kijken, en het aantal tanden te tellen. Misschien zat het tandbederf in de middeleeuwen daar wel voor iets tussen. Ook andere anatomische opvattingen zijn pas laat bijgesteld.
Lees verder >>Als afsluiting van het Matthias de Vriesjaar organiseren wij op donderdagmiddag 5 november een wetenschappelijk symposium over Matthias de Vries en de lexicografie in het algemeen. Met lezingen over voorspellingen over de levensduur van een woord, de rol van De Vries in de neerlandistiek in politieke context, waarom woorden al dan niet toegelaten worden tot een woordenboek en de langetermijnontwikkeling van de lexicografie. De sprekers zijn Freek van de Velde (KU Leuven), Wim Vandenbussche (Vrije Universiteit Brussel), Gijsbert Rutten (Universiteit Leiden) en Dirk Geeraerts (KU Leuven). Daarnaast presenteren Frieda Steurs en Piet van Sterkenburg hun nieuwe boek Geen woord te veel: van INL naar INT. De middag is te volgen via een livestream op YouTube.
Op 25 augustus overleed geheel onverwachts en op veel te jonge leeftijd Tanneke Schoonheim. Zij werkte al 32 jaar bij het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, later het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), en zetelde in vele besturen van organisaties in binnen- en buitenland. Zo ook in het bestuur van de Historische Vereniging Oud Leiden (HVLO). Om het leven van Tanneke te vieren organiseren het INT en de HVLO op vrijdag 30 oktober een herdenking. De bijeenkomst vindt plaats in Leiden en begint om 15.00 uur. U kunt de herdenking volgen via een livestream.
Door Michaël Claessens, Ruud Hendrickx en Eline Zenner
“Te veel taalfouten opgemerkt.” Met die titel kondigde VRT-ombudsman Tim Pauwels in januari 2019 de knop “Taalfout opgemerkt?” aan. Bijna een jaar en meer dan 20.000 meldingen later was de tijd rijp voor een evaluatie van de knop. Een analyse van duizend meldingen leerde ons wat de melders te zeggen hebben en hoe ze dat doen.
Lees verder >>
Je hoeft anno 2020 maar een nieuw Kinderen voor Kinderen-nummer op YouTube aan te klikken om te zien dat dit programma in de 41 jaar van zijn bestaan onherkenbaar is veranderd. Maar wat zeggen die veranderingen over het verschuivende kindbeeld in Nederland? Dat onderzochten letterkundigen Feike Dietz en Laurens Ham van de Universiteit Utrecht.
Lees verder >>To celebrate Open Access week, the editors of Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik have selected ten articles from the journal’s archives to be published in Open Access. The following articles are now available, no need to register for an account.
Lees verder >>
Op 30 oktober is het tien jaar geleden dat Harry Mulisch overleed. Samen met W.F. Hermans en Gerard Reve vormde hij ‘de grote drie van de Nederlandse literatuur’. Hij leeft voort in zijn uitzonderlijke oeuvre dat voor het grootste gedeelte tot stand kwam in zijn werkkamer, een ware schatkamer waarin niets aan het toeval is overgelaten. Alle boeken, prenten, beelden en voorwerpen hebben iets te maken met zijn werk en sommige objecten komen er zelfs herkenbaar in voor. Mulisch was een opvallende persoonlijkheid die niet alleen zijn werkkamer, maar ook zijn imago zorgvuldig cureerde en daardoor ongrijpbaar leek. Wie een kijkje neemt in zijn werkkamer leert hem tóch beter kennen, als mens en als schrijver. Het Literatuurmuseum in Den Haag, dat de literaire nalatenschap van Mulisch in zijn collectie heeft, presenteert met de online tentoonstelling De oneindige Mulisch op literatuurmuseum.nl een avontuurlijke reis door zijn universum.
Lees verder >>neemt men zeer belangrijke levensverschijnselen waar: negentiende-eeuwse literaire journalistiek van Frederik van Hogendorp, J.A. de Bergh en Carel Vosmaer
‘Literatuur op sandalen’: zo noemde Damas (Frederik van Hogendorp) zijn ‘Haagsche Omtrekken’, de prozastukjes in losse trant die hij schreef voor twee dagbladen, Het Vaderland en het Dagblad van Zuid-Holland en ’s Gravenhage. Feuilletons, waarin de actualiteit op humoristische toon werd becommentarieerd en die de lezer aanspoorden tot nadenken, werden ook geschreven door de querulant J.A. de Bergh, die de Haagse gezagsdragers het leven zuur maakte met zijn ‘Haagsche Penkrassen’.
Lees verder >>
Door Danny Habets
Voor de katholieken te vrijzinnig, voor de vrijzinnigen te katholiek. De dichter Jan Engelman werd tijdens de hoogtijdagen van zijn dichterschap zowel vereerd als verguisd. In dit artikel worden enkele gedichten uit zijn bekendste bundel Tuin van Eros nader beschouwd, in een tweede aflevering zullen de kritische reacties van tijdgenoten aan de orde komen.
Lees verder >>
Verwarwoordenboek Vervolg (189)
Door Jan Renkema
In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.
Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.
uiteenzetting / beschouwing / betoog
De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er zijn verschillen.
Lees verder >>Vanwege het jubileumjaar gaat de Martinus Nijhoff Vertaalprijs dit jaar naar twee vertalers: Jacques Westerhoven voor het vertalen van Japanse literatuur naar het Nederlands, en Irina Michajlova voor het vertalen van Nederlandse literatuur naar het Russisch. Schrijfster Anna Enquist schrijft hen een brief.
Lees verder >>
Per 1 juli startte Gijsbert Rutten als bijzonder hoogleraar Historische Sociolinguïstiek van het Nederlands aan de Universiteit Leiden. Rutten, ook werkzaam als Onderwijsdirecteur bij het Leiden University Centre for Linguistics (LUCL), zal onder andere onderzoek gaan doen naar de historische relatie tussen het Frans en het Nederlands.
Lees verder >>
Het Nederlands Letterenfonds verwelkomt met ingang van 2021 graag nieuwe mensen in zijn Raad van advies. Zij zullen een belangrijke rol gaan spelen bij de advisering over aanvragen.
Er is behoefte aan mensen met deskundigheid of ervaring op een van deze gebieden: de boekhandel, digitale cultuur, literair educatieve activiteiten (gericht op primair of voortgezet onderwijs en/of mbo), literaire manifestaties en festivals, schrijversbiografieën, en hedendaagse Nederlandse literatuur in de genres non-fictie, proza en/of poëzie.
Lees verder >>
Het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD) inventariseert de dialectwoordenschat van Frans-, West-, Oost- en Zeeuws-Vlaanderen. Vlaams is in het WVD dus in zijn dialectologische betekenis opgevat, namelijk als een term voor de dialectgroep in het zuidwesten van het Nederlandse taalgebied. Het is een zusterproject van de reeds afgesloten projecten Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD, 1960-2005) en Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD, 1960-2008).
Lees verder >>
Door Jos Joosten
Dat was bijzonder, bedacht ik zondagavond voor de tv, een literatuuritem bij Nieuwsuur en het is geeneens Boekenweek! De Grote Drie waren het thema en waarom ze niet gelezen werden. En eigenlijk had dat onderwerp alleen al genoeg waarschuwing moeten zijn. Want wat volgde was herkauwde oude koek, gemaakt door twee redacteuren die evident te lui waren om zich in het onderwerp te verdiepen. Onno Blom draafde op om voor zijn boekenkast wat anekdotes af te draaien; overbekend filmmateriaal was weer afgestoft – waarbij andermaal vastgesteld kon worden dat Reve met grote voorsprong de geestigste was van de drie, met duidelijk ook als enige tv-ervaring (timing en intonatie), en dat Harry Mulisch – anders dan Anton Steenwijk uit De Aanslag – duidelijk geen tandarts in zijn naaste vriendenkring had.
Lees verder >>
Door Marc Kregting
Hoe zal de toekomst beschikken over Joost Zwagerman? Uiteraard een onbeantwoordbare vraag. Maar de schrijver trof voorzorgen. Hij had een testament gemaakt, zijn privé-archief geschonken aan het Letterkundig Museum en de nalatenschap toevertrouwd aan zijn vriendin en aan zijn uitgeefster. De vraag naar de toekomst was ten minste een belangrijke vraag voor het object zelf, dat vermoedde ‘dat zijn dood veel stof zou doen opwaaien’. En zo geschiedde, toen in 2015 een gedurige depressie eindigde in zelfmoord.
door Riet Schenkeveld- van der Dussen
In het voorjaar van 1649 vertrok Six, koopman in drogerijen, voor een handelsreis naar Spanje en Italië. Bij wijze van afscheid schreef hij het gedicht ‘Fooi’ – dat betekent afscheidsfeest, afscheidsdronk. Het is een Pindarische ode met twee maal drie strofen ‘Keer’, ‘Tegenkeer’ en ‘Toesangh’. In de eerste ‘Keer’ beschrijft hij hoe hij vanuit het Oost-Indisch huis een voorraad ‘Katsjou’ geleverd kreeg. Hij beschrijft dat spul als een bol van een bepaald soort farmaceutische aarde, met een bittere verbrande korst, en van binnen wit-geel en zoet van smaak.
Lees verder >>
Recente reacties