Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Tot ons grote genoegen kunnen we aankondigen dat het 10e internationale congres van de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek zal plaatsvinden te Windhoek, Namibië van 5 tot 9 juli 2020.
Lees verder >>
Door Max Molovich
Literair minnend Nederland in rep en roer: een of andere Neerlandica schijnt het in haar arrogante bol te hebben gehaald om Louis Couperus’ Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan te gaan lopen hertalen. Opdat het ook leesbaar is voor een nieuwe generatie potentiële literatuurminnaars.
Lees verder >>Stel je staat in een drukke kroeg en je wilt iemand aan de andere kant van de bar vragen of hij een drankje wil. Door de muziek en het rumoer ben je natuurlijk totaal niet te verstaan. En tóch begrijpt die persoon wat jij bedoelt. Linda Drijvers (Radboud Universiteit) vertelt in dit college hoe onze hersenen in dit soort situaties al hun krachten bundelen om zo verschillende waarnemingen aan elkaar te kunnen koppelen.
Jeugdverhalen over joden (64)
Door Ewoud Sanders
Auteur: onbekend
In 1830 gaf de Amsterdamse boekhandelaar Hendrik Moolenijzer een reeks van vier kleine boekjes uit onder de titel Prentenkamer voor de jeugd, waarin het nuttige met het aangename is vereenigd. Het eerste deeltje bevat, naast een handgekleurde gravure van ‘De appelen jood’, een korte tekst die begint met een rekenvoorbeeld en eindigt met een voedingsadvies. Het rekenvoorbeeld heeft de vorm van een gesprek:
Lees verder >>
Van 1638 tot 1968 werd Joost van den Vondels Gijsbreght van Aemstel altijd opgevoerd rond nieuwjaarsdag in de Amsterdamse stadsschouwburg; een record waar geen WestEnd productie aan kan tippen. Van 3 t/m 5 januari 2020 keert Theater Kwast voor het derde jaar op rij terug met de Gijsbreght van Aemstel in de resten van oude Schouwburg op de Keizersgracht –tegenwoordig Hotel the Dylan- waar het stuk op 3 januari 1638 in première ging. Kortom, de nieuwjaarstraditie schiet wortel op de plek waar hij ontstaan is.
Lees verder >>
Door Pieta van Beek
Bijna is het weer zover: de laatste zaterdag in november, de traditionele datum van ons jaarlijkse symposium. Wij nodigen u van harte uit. Net als vorig jaar zullen we voor dit symposium bijeenkomen in de Mannenzaal (tegenover Flehite), Westsingel 47, 3811 BB Amersfoort.
Lees verder >>
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft op 8 november 2019 een fellowship toegekend aan Bart Verheijen voor onderzoek naar slavernij en abolitionisme in Nederlands-Indië tussen 1814-1848. Een MNL-fellow krijgt een beurs om gedurende twee of drie maanden onderzoek te doen. De beurs is een onkostenvergoeding van 1500 euro per maand met een maximum van 4500 euro.
Lees verder >>
Ic roepe, ic claghe:
(Hadewijch, Lied 18)
de minne hevet de daghe
ende ic de nachte ende orewoet
Het gevoel van verlatenheid is een kernthema in de liefdesmystiek. In de queeste naar de goddelijke geliefde ervaart men onvermijdelijk zowel aanwezigheid als afwezigheid. Mystieke auteurs hebben deze paradoxale ervaring met krachtige beelden weten te verwoorden: de woestijn, de donkere nacht, de diepe afgrond, de onstilbare honger, het razende verlangen … Op deze Ruusbroecdag laten we eerst christelijke mystici uit het verleden aan het woord over de ervaring van verlatenheid. In een tweede deel verkennen we literaire articulaties van verlatenheid en mystiek in de moderne tijd.
Lees verder >>
Door Nicoline van der Sijs
Al eerder werd in Neerlandistiek aandacht besteed aan het pilotonderzoek naar het behoud of verlies van de Nederlandse taal, cultuur en identiteit onder geëmigreerde Nederlanders en Vlamingen, dat wordt uitgevoerd door het Meertens Instituut en de Taalunie [1; 2; 3]. Vandaag maken we de resultaten van dit onderzoek bekend [onderzoeksrapport]. De belangstelling voor dit eerste wereldwijde onderzoek bleek groot te zijn: maar liefst 7000 emigranten uit 130 landen (rood gekleurd op de kaart) hebben gereageerd.
Lees verder >>
Eeuwige schrijversroem en een vaste plek in de literaire canon, het is lang niet iedereen gegund. Waarom kennen we nog wel J. Slauerhoff of Louis Couperus, maar niet Til Brugman of Margot Scharten-Antink? Onderzoeker Elli Bleeker van de KNAW Humanities Cluster dwaalde drie maanden door het omvangrijke archief van het Literatuurmuseum op zoek naar vergeten schrijvers. Op zoek naar de verhalen die het waard zijn verteld te worden, ondanks dat – of juist omdat – de schrijver in kwestie zich bevindt in de marge van de literaire orde. Dit resulteerde in de online tentoonstelling Spoorzoeken in het archief, die vanaf nu te bezoeken is op Literatuurmuseum.nl.
Lees verder >>Vandaag gaf Jos Telling van en aan de Universiteit Utrecht een lezing over ‘bare superlatives and relative clauses in Dutch’. De video is hier te zien. Hier is de samenvatting.
Taalkundige factcheck
Door Sterre Leufkens
Een levende taal gaat met zijn tijd mee. Het is dan ook geen gekke gedachte dat het Nederlands (en ons gebruik daarvan) verandert als gevolg van nieuwe technologie, zoals de smartphone. Vorige week was er opeens een golfje nieuws over dat thema. In berichten in o.a. het Parool en Metronieuws werd verslag gedaan van onderzoek waaruit zou blijken dat ouders tegenwoordig zó afgeleid zijn door hun smartphone dat ze minder met hun kinderen praten, met uiteraard allerlei rampzaligs tot gevolg.
Lees verder >>
Wednesday November 20th, 7.30 PM award-winning translators Ina Rilke and David McKay discuss Multatuli’s Max Havelaar en J.J. Slauerhoffs Adrift in the Middle Kingdom (Het leven op aarde) at Athenaeum Bookstore, Spui 14-16. Kristen Gehrman is your moderator. Admission is free, but RSVP.
Lees verder >>Voor de Antwerpse zender ATV maakt Maud Vanhauwaert, stadsdichter van Antwerpen, een serie filmpjes over poëzie. Dit is aflevering 2, over Marie-Elisabeth Belpaire.
Verwarwoordenboek Vervolg (142)
Door Jan Renkema
In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.
Lees verder >>Verschijnt 15 november
(Persbericht Vantilt)
Filosoof Hannah Laurens belicht in De rede, bron van geluk voor iedereen het denken van Adriaan Koerbagh, een ‘vergeten’ radicale verlichtingsfilosoof en vriend en tijdgenoot van Spinoza. Het boek verschijnt bij een tentoonstelling over Koerbaghs leven en denken, die op 15 november opent in Het Spinozahuis in Rijnsburg. Boek en tentoonstelling eren hiermee de arts en jurist die 350 jaar geleden jammerlijk stierf in een Amsterdams tuchthuis vanwege zijn ‘godslasterlijke’ geschriften. Laurens is ook de samensteller van de tentoonstelling. Lees verder >>
‘Oorspronkelijk wilde ik ridder worden of tuinarchitect’, herinnert Marc Kregting zich. Maar dat was voordat in 1994 zijn debuutboek De gezel verscheen. Kreeg hij toen een vak of een identiteit? Vijfentwintig jaar later maakt Kregting de som op in Zilverlingen – een onbeschaamd geretoucheerde keuze uit zijn columns en notities over taal.
Lees verder >>Bavo Claes en de/zijn literatuurkritiek
Door Jos Joosten
Op Rekto-Verso opende schrijver Bavo Claes met het artikel ‘De zorgelijke staat van de literaire kritiek: een praktijkgeval’ de aanval op de (Vlaamse) literatuurkritiek. Nou ja, ‘opende’? Kritiek op de kritiek kent een eeuwenlange traditie, met soms geestige hoogtepunten als Goethes gedicht ‘Rezensent’ met de fraaie, tamelijk bekende slotregel: ‘Schlagt ihn tot, den Hund! Es ist ein Rezensent.’
Lees verder >>
Door Joan Hambidge
’n Biografie oor ’n bekende persoon word vanuit ’n bepaalde blikhoek geskryf. Wanneer ’n mens ’n biografie oor Afrikaans aanpak, is dit ’n narratief waarin verskillende en dikwels teenstrydige stemme aangehoor word. Of selfs ongevraagde inligting uitgeblaker word. Lees verder >>
De nieuwe Tiecelijn is klaar. We nemen de kaap van 9000 pagina’s vossenstudie sinds het prille begin in de zomer van 1988. Op zondag 17 november wordt in de Bib van Sint-Niklaas (Hendrik Heymanplein 3) het twaalfde jaarboek van het Reynaertgenootschap voorgesteld. Gastspreker is Niels Schalley, verbonden aan de Phoebus Foundation. Zijn lezing handelt over ‘Kreupele bisschoppen, geuzenemblemen en lepralijders. Vossenstaartenproblematiek in de schilderkunst van de Zuidelijke Nederlanden (circa 1550-1600)’. Meteen ook de titel van zijn bijdrage in het jaarboek.
Lees verder >>
Herman Gorter (1864-1927) was een van de meest geliefde en vernieuwende dichters uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Velen zullen zich bijvoorbeeld ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ herinneren, de beginregels van zijn grote epos Mei.
Lees verder >>Geboren Pematang Siantar: 31 december 1949, overleden Idsegahuizum: 15 oktober 2019
Door Johan Reijmerink
Op de herfstige zondagmiddag van 8 november 1981 hoorde ik voor het eerst Anneke Reitsma op een literaire middag een lezing houden in het voormalige Hotel ‘s-Gravenhof te Zutphen. Zij hield een voordracht over het werk van Ida Gerhardt. De violiste Emmy Verhey en de pianist Frédéric Meinders omlijstten haar lezing met muziek van Mozart en de in Zutphen geboren componist Jan Brands Buys. De toneelspeler Henk van Ulsen droeg gedichten van Gerhardt voor.
Lees verder >>
Door K.P. Hart
Dit is de vierde in een korte serie blogposts naar aanleiding van een discussie op twitter over dit stuk op Neerlandistiek van Marc van Oostendorp dat zelf weer een reactie op dit artikel van Paul Postal was. In de eerste post kwalificeerde ik een opmerking uit het stuk van Postal als lariekoek. Daar gaat deze post over. Lees verder >>
Jeugdverhalen over joden (63)
Door Ewoud Sanders
Auteur: onbekend
‘Kersen heb ik bruin en zoet,
Groot en frisch, ook zwart en goed,
Regte zomerkrieken!
’k Geef een goed gewigt daarbij,
Holla, kindren! koop bij mij
Zwarte zomerkrieken.’
Dus roept mousje langs de straat,
Waar de jeugd naar school toe gaat,
Vent zijn zomervruchten.
Ieder koopt, wie koopen kan;
Want men heeft van dezen man
Geene schâ te duchten!
Het gedicht ‘De koopman met kersen’ is opgenomen in de bundel Bloemkorfje voor de Nederlandsche jeugd. Het is niet bekend wie dit boekje, dat naast gedichten ook verhalen bevat, heeft samengesteld. In een ‘Opdragt aan mijne jeugdige lezers en lezeressen’ maakt de samensteller zijn bedoeling duidelijk:
Lees verder >>Maud Vanhauwaert (stadsdichter Antwerpen) prijst de allereerste Olympiade Nederlands aan. De Olympiade vindt plaats op 5 februari 2020. Lees er alles over op: www.olympiadenederlands.org. Schrijf je nu in!
Recente reacties