Een van de beste inleidingen in de Nederlandse taalkunde heeft een update ondergaan! Onlangs verscheen de tweede druk van Niederländische Sprachwissenschaft van Ute K. Boonen en Ingeborg Harmes. Zo'n boek zou je eigenlijk in het Nederlands moeten vertalen, verzuchtte ik tien jaar geleden, en nog steeds bestaat er geen echt Nederlandse evenknie van: een inleiding in de hele … [Lees meer...] overDe moeder de vrouw in Messengersprache
Artificiële intelligentie en taal
Ontdek de fascinerende kruising van artificiële intelligentie (AI) en taal in deze diepgaande video, waarin de gerenommeerde linguïst Marc van Oostendorp inzichten deelt over hoe AI de manier waarop we communiceren en taal begrijpen, transformeert. Deze verhelderende sessie biedt zowel technische als filosofische perspectieven op de toekomst van taal in het tijdperk van AI. … [Lees meer...] overArtificiële intelligentie en taal
Moderne taalkunde voor de brugklas
De taalwetenschap van 50 jaar geleden Lang leve de plenaire vergaderingen uit de vroege jaren zeventig. Het beeld dat weleens opduikt over de toenmalige afdelingen Nederlands, met hun honderden studenten met allemaal lange haren en vol kritiese gedachten over van alles behalve het eigen gedrag, is dat het vak zich toen ook langzaam van het voorgezet onderwijs … [Lees meer...] overModerne taalkunde voor de brugklas
Je wast jou
Voornaamwoorden! Je kunt er een leven aan wijden. Neem alleen de wederkerende voornaamwoorden. Hoeveel hebben we er daar wel niet van! 'Ik was me', 'ik was mezelf', 'ik was mij', 'ik was mijzelf', en dan hebben we alleen nog maar de eerste persoon enkelvoud gehad. In een nieuw overzichtsartikel zetten Guido Vanden Wyngaerd en Eric Hoekstra ze allemaal op een rijtje (ook voor … [Lees meer...] overJe wast jou
Waarheid voor chatbots
Wat is onwaar? De komst van chatbots heeft weer een nieuwe draai gegeven aan die vraag. Het is inmiddels vermoedelijk algemeen bekend dat chatbots niet altijd de waarheid zeggen. Maar wat is dat dan voor onwaarheid? Het is bijvoorbeeld geen leugen, aangezien een leugen altijd een intentie tot misleiden vereist, iets wat (vermoedelijk) afwezig is bij chatbots. We noemen het … [Lees meer...] overWaarheid voor chatbots
Tekeningen Robert Kruzdlo te koop
De kunstenaar Robert Kruzdlo maakt al enkele jaren schrijversportretten voor Neerlandistiek. Deze (of dergelijke) portretten of andere werken van de kunstenaar zijn nu ook te koop bij de kunstenaar via dit adres: kruzrob@protonmail.com. De richtprijs is 70 euro (?) voor een portrettekening. … [Lees meer...] overTekeningen Robert Kruzdlo te koop
Het eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)
Christian Beck is geen schrijver meer. Hij is nu vertaler van gebruiksaanwijzingen, zoals hij iedereen die erom vraagt duidelijk maakt. Toch heeft hij toestemming gegeven om een verhaal nog eens te herdrukken, De kinderen van Yab Yum. Als mensen hem vragen waarom hij dat heeft gedaan, geeft hij ook op die vraag antwoord. ‘We hadden geld nodig,’ zegt Beck, ‘voor een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)
Inleiding in de morfologie (6/10): Productiviteit
Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: het relatieve verschil tussen productieve en improductieve morfologie. … [Lees meer...] overInleiding in de morfologie (6/10): Productiviteit
Hoe wordt de klemtoon in een woord bepaald?
Hoe wordt toch de klemtoon bepaald in een Nederlands woord? Dat is nog lang zo makkelijk niet! Gelukkig kan Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, het je uitleggen. … [Lees meer...] overHoe wordt de klemtoon in een woord bepaald?
Voor de belastingbetaler
Chris Aalberts is een interessante schrijver. Iemand die zich in een soort niemandsgebied begeeft tussen wetenschap, sociale media en journalistiek en laat zien dat daar allerlei interessante zaken te vinden zijn. Zo brengt hij verslag uit van de vergaderingen van vooral kleinere politieke partijen zoals Forum voor Democratie en Volt – organisaties die zich onder de radar … [Lees meer...] overVoor de belastingbetaler
in den monde tweer of drier
Kleine hoeveelheden in het Middelnederlands Dat het Nederlands een paucalis heeft, dat weten niet veel mensen. Wel natuurlijk dat het een singularis heeft, enkelvoud, zoals in een kanarie zit op een tak en kanaries zitten op een tak, maar een paucalis? Dat is een vorm die gaat over weinig kanaries, en dat is dus een vorm die tussen enkelvoud en meervoud in zit. Gertjan … [Lees meer...] overin den monde tweer of drier
Spreken chatbots Kalamang?
Ja, kunstmatige intelligentie is verbazingwekkend goed. Ja, de computer spreekt allerlei talen min of meer vloeiend. Maar er zijn nog duizenden talen op de wereld waar hij totaal geen kaas van gegeten heeft. Wat doen we daaraan? Het is een vraag waarover een groep informatici en taalkundigen, onder aanvoering van een onderzoeker bij Google, zich onlangs gebogen heeft (hier … [Lees meer...] overSpreken chatbots Kalamang?
Doofpot
De schokkendste mededeling in de documentaire die het radioprogramma Argos werd misschien wel helemaal aan het eind gedaan: de redactie van De Gelderlander wilde niet op het programma reageren. Dit voorjaar pakte de krant groot uit met een onthulling: rector Han van Krieken had zich in 2017 'seksueel intimiderend' uitgelaten tegenover een toenmalig medewerkster. En de zaak zou … [Lees meer...] overDoofpot
Het eerste kwart: Hafid Bouazza, Paravion (2003)
Het is een vreemde ervaring als je een boek anders leest dan de meeste andere mensen kennelijk doen. En al helemaal als de schrijver van het boek weinig tekenen heeft gegeven dat jouw interpretatie door hem bedoeld is. Maar ik kan er niet omheen dat ik Paravion van Hafid Bouazza minstens deels een humoristisch boek vind. Het verscheen in 2003, een jaar dat het debat … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Hafid Bouazza, Paravion (2003)
Inleiding in de morfologie (5/10): Samenstelling
Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: samenstelling (compositie). … [Lees meer...] overInleiding in de morfologie (5/10): Samenstelling
Het sociaal contract als politieke pragmatiek
Een belangrijk inzicht uit de twintigste-eeuwse taalwetenschap is dat iedere taaluiting twee niveaus van betekenis heeft: een semantische en een pragmatische. De semantische betekenis is de letterlijke, los van de context. Semantisch is 'het is koud hier' een observatie over de temperatuur op een plaats dicht in de buurt van de spreker. De pragmatische betekenis is wat de … [Lees meer...] overHet sociaal contract als politieke pragmatiek
Het alfabet ontdekken
In het boek Van huis tot hashtag, van ossenkop tot apenstaart was er een moment waarop ik even mijn adem inhield. Hier werd iets gezegd dat ik zelf had kunnen bedenken, maar nooit had bedacht. Dat we deel uitmaken van een traditie die terugvoert op de Feniciërs. Het alfabet! En dan in het bijzonder de volgorde waarin we de letters plaatsen: a-b-c. Iedere Nederlandstalige … [Lees meer...] overHet alfabet ontdekken
Een tekst voor een relatief vergeten gemeenschap
Ik ben niet bepaald een bibliofiel, maar deze wilde ik wel hebben: Arnon Grunbergs tekst 'Over de verheerlijking van de pedofiel'. in Amsterdam uitgegeven in een op;age van slechts honderd exemplaren, gesigneerd door de auteur, en met een kaft van Thais handgeschept papier. En dit alles in het Jiddisch. De tekst is namelijk alleen in het Jiddisch te verkrijgen – de … [Lees meer...] overEen tekst voor een relatief vergeten gemeenschap
Leefde Theo Thijssen nog maar
Wat zou Theo Thijssen (1879-1943) ervan gevonden hebben? Niet veel soeps, vermoed ik. Niet van het onderwijs, niet van de voorgestelde vernieuwingen in het onderwijs, in ieder geval. Volgens de ondertitel van Peter-Paul de Baars biografie was Thijssen 'schrijver, schoolmeester, socialist'. Maar het schrijverschap en het socialisme stonden allebei bij hem uitdrukkelijk in … [Lees meer...] overLeefde Theo Thijssen nog maar
Het boek dat mijn opa schreef, ligt hier op tafel
Een van de wonderlijke eigenschappen van menselijke taal, is dat dezelfde vorm soms verschillende dingen kan betekenen. Een taal als het Nederlands heeft genoeg klinkers en medeklinkers om ieder woord verschillend te maken van ieder ander woord, en toch zitten we opgescheept als woorden met bank dat minstens twee verschillende dingen betekent: waarom noemen we de financiële … [Lees meer...] overHet boek dat mijn opa schreef, ligt hier op tafel
Het eerste kwart: Kristien Hemmerechts, Donderdagmiddag. Halfvier
Wat de roman Donderdagmiddag. Half vier van Kristien Hemmerechts te bieden heeft is: een stomp in de maag. Enerzijds zou je kunnen zeggen dat het komt doordat in het boek een gebeurtenis centraal staati dat een stomp in de maag is van iedereen, hoe je het ook presenteert: een kind dat zomaar ineens (op donderdagmiddag om half vier) om het leven komt doordat een auto zomaar … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Kristien Hemmerechts, Donderdagmiddag. Halfvier
Inleiding in de morfologie (5/10): Samenstelling
Deze weken publiceer ik hier een tiendelige inleiding in de woordstructuur van het Nederlands voor studenten (Nederlandse) taalwetenschap. Vandaag: samenstelling (compositie). … [Lees meer...] overInleiding in de morfologie (5/10): Samenstelling
Ciao kiosk
Als kind was ik al gefascineerd door de kiosken in de straten van Mediterrane landen: de bonte kleuren van de tijdschriften, en de grote stapels verse kranten. Hoeveel er niet te lezen en te besnuffelen viel – en dat allemaal op de straat! En dan midden van al die pracht een man of vrouw van wie je dat allemaal kopen kon. Ik herinner me dat ik ze als kind namaakte: een … [Lees meer...] overCiao kiosk
Neem de tijd voor het schoolvak
Het is een stevige brief, die het bestuur van Levende Talen Nederlands gisteren verstuurde. Waar het proces naar een nieuw eindexamenprogramma het laatste anderhalf jaar eindelijk rustig verliep, trekt nu de belangrijkste organisatie van docenten aan de bel. Ze maken zich zorgen over de 'eindtermen' die er nu worden geformuleerd – de lijst eisen die aan eindexamenkandidaten van … [Lees meer...] overNeem de tijd voor het schoolvak
De vraag hoe het met je gaat
Een zomer vrij van nut (16) Tot nu toe in Een zomer vrij van nut: haar nieuwe baan als universitair docent Nederlandse taal en cultuur stort de universitair docente Sanne de Bree in het voorjaar van 2027 in een identiteitscrisis. Wat voor zin heeft studeren of doceren nog in tijden van chatbots? En de literatuur als chatbots beter kunnen schrijven dan de beste … [Lees meer...] overDe vraag hoe het met je gaat