Wij van Neerlandistiek staan pal voor onze tradities en die laten we niet zomaar verkwanselen. Nu is het weer het Woord van het jaar! Ooit, in de goede oude tijd, toen erwtensoep nog van echte erwten werd gemaakt, waren er in het Nederlandse taalgebied maar liefst twee organisaties die woorden van het jaar kozen: het Genootschap Onze Taal, en woordenboekuitgever Van Dale. Maar … [Lees meer...] overDan kiezen we wel ons eigen woord van het jaar!
Over Marc van Oostendorp
Zo ver weg van och-jeetje-achguttoch
Boeken over lezen zijn natuurlijk per definitie preken voor eigen parochie. Iemand die nooit een boek leest, leest ook geen boek over boeken lezen. Je hoeft als schrijver van zulke boeken ook niet bang te zijn dat de lezer je tegenspreekt: boeken lezen, saaaaai! Maar dat is voor de lezer ook wel fijn: we zijn weer onder elkaar. Een fijn subgenre daarbij is de … [Lees meer...] overZo ver weg van och-jeetje-achguttoch
De dag zelf vreemd en grijs
Op de dag na de verjaardag van Gerard Reve – hij zou gisteren 102 jaar oud geworden zijn als hij niet in 2006 vroegtijdig gestorven was – denk ik altijd aan een gedicht van hem. Het is een van zijn minder bekende gedichten, maar ik beschouw het als een hoogtepunt in zijn oeuvre: Gedicht voor mijn 47ste verjaardag De dag zelf vreemd en grijs. De dag erna zes zwanen … [Lees meer...] overDe dag zelf vreemd en grijs
Elk online is voor offline geschapen
In de discussette die er de afgelopen week op deze site was over het verdwijnen van oude bulkboeken achter een betaalmuur, schreef Marc Kregting ook over het stilletjes offline gaan van de Personagebank en van de geschriften van de Lezeres des Vaderlands. "Ik ga ervan uit", schreef hij, "dat er niet alleen neerlandici bij betrokken waren, maar ook dat zij actief deze projecten … [Lees meer...] overElk online is voor offline geschapen
Anne Frank voor dertienjarigen
Donderdagavond was ik bij een avond over Anne Frank als schrijfster. Het was een interessante avond. Het is hartverwarmend dat er nog altijd mensen bezig zijn om iedere punt en komma, ieder toevallig stofje op een pagina in het dagboek, serieus te nemen en te bestuderen. Het is altijd hartverwarmend als mensen dat doen, maar Anne Frank verdient deze aandacht natuurlijk dubbel … [Lees meer...] overAnne Frank voor dertienjarigen
Hoe Anne Frank zichzelf schreef
Op 11 december 2025 was ik aanwezig bij de presentatie van het mooie boek 'Anne Frank, schrijfster' van Elli Bleeker en Peter De Bruijn. Ik hield er het bijgaande praatje. Wie Anne Frank, schrijfster van Elli Bleeker en Peter de Bruijn gelezen heeft, kan niet volhouden dat het dagboek van Anne Frank een toevallig overgeleverd historisch document is, het werk van een … [Lees meer...] overHoe Anne Frank zichzelf schreef
Geen buste maar een beeldenstorm
Of ze als essayist de P.C. Hooftprijs heeft verdiend, daarover heeft gelukkig onlangs een deskundige jury geoordeeld. In ieder geval is Anja Meulenbelt volgens mij een van de interessantste publieke intellectuelen van Nederland – iemand wiens leven bestaat uit strijd, en denken, en denken over strijd. Het zal de komende tijd vaak over De schaamte voorbij gaan, maar ik zou … [Lees meer...] overGeen buste maar een beeldenstorm
Met je laptop een catastrofe voorkomen
Abdelkader Benali is boven alles een leraar. Hij zegt het ook een paar keer, in zijn nieuwe boek Gids in verwondering, dat verscheen ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag, en waarin stukken en columns zijn verschenen die hij voor allerlei tijdschriften geschreven heeft, en waarin ook een groot interview is opgenomen dat Liliane Waanders met hem nam. En eigenlijk zegt … [Lees meer...] overMet je laptop een catastrofe voorkomen
Steun het collectief ploeteren
Gisteren meldde een collega dat hij bij een afspraak niet was komen opdagen, omdat hij in slaap was gevallen. "Dit is niet mijn favoriete tijd van het jaar." Terwijl ik op die collega wachtte, sprak ik even met collega's bij het koffie-apparaat. De een zei dat ze nu al uitkeek naar de komende kerstdagen. De ander zei dat hij probeerde de komende jaren niet verlangend te denken … [Lees meer...] overSteun het collectief ploeteren
Het boerenbedrijf en het Vlaams Belang
In de strijd om de ziel van “het volk” heeft radicaal rechts in heel Europa een nieuw uithangbord ontdekt: de boer. Niet de mannen en vrouwen met stikstofnormen, bankleningen en opvolgingsproblemen, maar het symbool dat de boer óók is. Overal in Europa zien we varianten van dezelfde nieuwe, romantische aandacht: de tractor als actiemiddel, de mestkar als politieke prop, het … [Lees meer...] overHet boerenbedrijf en het Vlaams Belang
We laten ons niet kisten!
Hoe mensen tegen zichzelf praten Het tijdschrift Theoretical Linguistics heeft een gouden formule, vind ik. Er worden in een nummer niet zomaar willekeurig wat artikelen bij elkaar gezet waarin onderzoekers over hun laatste onderzoek berichten, zoals in andere wetenschappelijke tijdschriften gebeurt. In plaats daarvan heeft ieder nummer een openingsartikel waarop een … [Lees meer...] overWe laten ons niet kisten!
Chatbots discrimineren dialectsprekers
Nieuw interessant nieuws over chatbots: ze zijn niet erg onder de indruk van dialectsprekers. Of in ieder geval niet van Duitse dialectsprekers, maar er is weinig reden om te veronderstellen dat hun oordelen voor het Nederlands anders zouden zijn. Dat blijkt uit een nieuw artikel in de ACL Anthology, een uitgave van de vereniging voor computertaalkunde. We wisten al dat … [Lees meer...] overChatbots discrimineren dialectsprekers
Over onderzoekers die hun mening niet durven geven
Ik moet toegeven dat ik de afgelopen twee jaar gefascineerd ben geweest door de figuur van Eppo Bruins: minister van onderwijs, cultuur en wetenschappen in een kabinet dat onderwijs, cultuur en wetenschappen zo snel mogelijk wilde afschaffen. Herhaaldelijk zei hij dat hij heel erg tegen alle bezuinigingen was, dat ze hem een ramp leken voor de wetenschap en samenleving, maar … [Lees meer...] overOver onderzoekers die hun mening niet durven geven
Het boek als taaleenheid
Taalkundigen houden zich meestal bezig met betrekkelijk kleine brokjes taal. De medeklinker p. De lettergreep. Het woord. De zin. De grootste waaghalzen richten zich op het gesprek, al gaat het ook daar dan vaak over kleine stukjes van zo'n gesprek – A zegt iets, B antwoord, A praat er even doorheen en dan zegt B toch nog ook iets – en niet over de grote opbouw (in de loop van … [Lees meer...] overHet boek als taaleenheid
Mag je trots zijn op een ander?
Is het een cultureel verschil? Dat dacht mijn Duitse collega toen we praatten over de Britse collega die onlangs, min of meer gedwongen, afscheid nam van ons beider universiteit. Die Britse collega had van alles gezegd, maar ook dat hij 'trots was op de studenten die in opstand waren gekomen'. Dat nu was een voorbeeld van hoe de Brit grensoverschrijvend was geweest, vond de … [Lees meer...] overMag je trots zijn op een ander?
Uit gêne een vreemde taal spreken
Er is een scene in de roman Der Zauberberg van Thomas Mann waarin de hoofdpersoon Hans Castorp zijn enige echt intieme gesprek heeft met de door hem aanbeden Clawdia Chauchat, aan het einde van het carnavalsbal. Dat gesprek vindt plaats in het Frans, en het gaat voor een deel ook over die taalkeuze: "Moi, tu le remarques bien, je ne parle guère le français", zegt Castorp. … [Lees meer...] overUit gêne een vreemde taal spreken
Volgende week dinsdag, op de Dam
Op dinsdag 9 december moet je in Amsterdam zijn: daar organiseren WO in Actie en de vakbonden dan een demonstratie (zie bijvoorbeeld de informatie op de website van de AOb) voor het hoger onderwijs. Op 9 december wordt er vanaf 12:00 uur verzameld op de Dam. Na een kort programma is er een mars door de stad. Waarom is het nodig? Is het kabinet Schoof niet gevallen? Is de … [Lees meer...] overVolgende week dinsdag, op de Dam
Bekentenissen van een bibliovoor
Leeslogboek november 2025 Omdat ik in de komende weken óók nog eens jarig ben, wordt mij in de aanloop naar december uitzonderlijk vaak gevraagd 'wat ik eigenlijk wil hebben'. Eigenaardig genoeg gaan veel mensen ervan uit dat dit wel géén boek zal zijn. Terwijl toch uit alles blijkt dat ik niets liever heb dan dat? Houd ik soms een aftershavelogboek bij op het internet, … [Lees meer...] overBekentenissen van een bibliovoor
Bella speelt met Demi en Vera zit in het andere team
Het is lastig te geloven hoeveel informatie we als we praten tegelijkertijd met onze stem moeten overbrengen: al die verschillende woorden, die ieder bestaan uit klinkers en medeklinkers, die ieder bestaan uit allerlei subtiele bewegingen van tong en lippen. Al die emoties, al die afstandelijkheid. En dan moet je ook nog op de een of andere manier duidelijk maken hoe de woorden … [Lees meer...] overBella speelt met Demi en Vera zit in het andere team
La patro de Saidjah havis bubalon
De vertaling van Saïdjah en Adinda in het Esperanto (1927) Lejzer Ludwik Zamenhof (1859-1917) publiceerde zijn eerste boekje over de door hem ontworpen taal Esperanto in de zomer van 1887, enkele maanden na de dood van Eduard Douwes Dekker. Er zijn verschillende redenen waarom dit jammer is. We weten nu bijvoorbeeld niet wat Douwes Dekker van dit plan zou hebben gevonden, … [Lees meer...] overLa patro de Saidjah havis bubalon
Waarom krijg jij dit boekje nu?
De brochure die alle Nederlandse burgers in de bus krijgen (Bereid je voor op een noodsituatie), markeert op allerlei manieren de overgang naar een nieuwe tijd. Maar dat geldt ook voor het voornaamwoord. Hoewel alle Nederlanders worden aangesproken, dus ook de fabrieksdirecteuren, de deftige dames, de keurige bejaarden, is er in de hele brochure geen u of uw te vinden. Dat … [Lees meer...] overWaarom krijg jij dit boekje nu?
Computer beoordeelt wetenschap
De komst van chatbots betekent misschien wel dat het wetenschappelijk bedrijf geautomatiseerd wordt. Zetten chatbots binnenkort zelf het onderzoek op, voeren ze de experimenten uit, analyseren ze de resultaten en sturen ze ze op naar wetenschappelijke tijdschriften? Er wordt hard aan gewerkt. In een artikel in het tijdschrift Scientometrics zet de Chinese onderzoeker Zhuanlan … [Lees meer...] overComputer beoordeelt wetenschap
‘Ene kinkenduut springt’
Over een Tilburgs woordenboek Sinds kort weet ik wat vermicelli in het Tilburgs is: fèrmesjèl. Ik heb namelijk het een imposant, vierhonderd pagina's dik diksjenèèr op mijn bureau liggen van een van de best bestudeerde stadsdialecten van Nederland, die om een aantal redenen ook tot mijn favorieten behoort: Goedvertòld. Behalve zijn omvang kent dat woordenboek nog meer … [Lees meer...] over‘Ene kinkenduut springt’
Medelijden en grammatica
Een interessant nieuw artikeltje, van de Italiaanse grammaticus Guglielmo Cinque, over de uitdrukking van gevoelens in de grammatica. Mensen kunnen in taal hun gevoel uitdrukken – of het je altijd lukt om haat, liefde, walging, rouw, verontwaardiging of gêne over te dragen, daarover valt te discussiëren, maar er zijn in ieder geval woorden voor te vinden. Om te beginnen … [Lees meer...] overMedelijden en grammatica
Bij de dood van een boekhandelaar
Een redelijke samenvatting van mijn leven – tot nu toe! – is dat ik altijd in de schoolkrant heb geschreven, want wat is Neerlandistiek anders dan een uit de hand gelopen schoolkrant? En zo schreef ik veertig jaar geleden in het St. Janskruid, het officieel orgaan van het St. Janslyceum in Den Bosch, en maakte de oudervereniging boos. Hoe het precies zat, wie zal het weten, … [Lees meer...] overBij de dood van een boekhandelaar
