Door Bas Jongenelen, Johan Oosterman en Annemieke Houben In Museum Meermanno ligt een bijzonder zestiende-eeuws manuscript: 10C26. Dat is het nummer waaronder het manuscript opgeslagen ligt. Het is een dun boekje met een feestelijke inslag. Het begint met een carnavaleske tekst, dan volgen er diverse wapenschilden van pseudo-adellijke heren als Apenborch en Druckingen (die … [Lees meer...] overSmakelijk zingen
Hoe klonk de Engelse jambe van Doctor Syntax?
Door Bas JongenelenHet klassiek Grieks en het Latijn kenden het metrum: de regelmatige afwisseling van lange en korte klinkers. In de moderne talen is er sprake van een ander soort metrum: de regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen. Met moderne talen bedoel ik de moderne talen die ik ken, zo ongeveer de Romaanse en Germaanse talen. Met ‘die ik … [Lees meer...] overHoe klonk de Engelse jambe van Doctor Syntax?
Een nieuw examen Nederlands
Door Bas JongenelenHet schoolvak Nederlands staat de afgelopen tijd nogal in de belangstelling. Sommigen willen de canon eruit, anderen willen hem er absoluut in houden, weer anderen pleiten voor Nederlands als keuzevak en weer sommigen zien Nederlands als pure ondersteuning voor overige vakken. Heel erg concreet wordt het echter nergens, vandaar dat ik hier en nu (en op … [Lees meer...] overEen nieuw examen Nederlands
Gerrit Komrij-prijs 2015
Door Bas JongenelenIn 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen van Arturverhalen uit de Lage Landen, in 2013 waren Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk (De gefnuikte arend) de winnaars. Annemieke Houben was met Vieze liedjes uit de 17e en 18eeeuw in 2014 de laureaat. De Gerrit Komrij-prijs is … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2015
Gerrit Komrij-prijs 2015
Door Bas JongenelenDe Gerrit Komrij-prijs is in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere letteren te eren, Komrij zelf hield van oude literatuur – maar voorkeur in een soort modern jasje. Vandaar dat hij vrij veel vertaald heeft uit het Middelnederlands. In 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2015
Het metrum en Carglass
Door Bas JongenelenTja, het metrum. Wat moeten we ermee? En waarom? En hoezo? Het hemelsche gerecht heeft zich ten lange lesten Erbarremt over my en mijn benaeuwde vestenPrachtig hoor, die goeie ouwe Vondel, maar moet je de jongens en meisjes van nu nog lastig vallen met zo iets klassieks, traditioneels en ouderwets als het metrum? Het is bovendien … [Lees meer...] overHet metrum en Carglass
Een taalspelletje uit de 15e eeuw
Door Bas JongenelenHet komt niet vaak voor dat er een nieuw Middeleeuws literatuurtje ontdekt wordt, maar soms duikt er ineens een gedicht, liedje of verhaal(fragment) uit vroeger tijden op. Tijdens zijn onderzoek naar de Franse kroniek BAV, Reg. lat. 752 (in de Vaticaanse bibliotheek) kwam historicus Hanno Wijsman een Middelnederlands gedichtje tegen. Zie foto. … [Lees meer...] overEen taalspelletje uit de 15e eeuw
Gerrit Komrij-prijs 2014
In 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen van Arturverhalen uit de Lage Landen, in 2013 waren Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk (De gefnuikte arend) de winnaars. De Gerrit Komrij-prijs is in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere letteren te eren, Komrij zelf hield van … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2014
Gerrit Komrij-prijs 2014
Door Bas JongenelenHet studiejaar / schooljaar / theaterseizoen / etc. is weer begonnen, tijd om na te denken over de Gerrit Komrij-prijs. In 2012 is deze prijs in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere Nederlandse letterkunde in het zonnetje te zetten. De prijs kan gewonnen worden door een teksteditie, een tv-programma, een biografie, of wat dan … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2014
Lees Mei
Door Bas JongenelenDe vrijdag voor de kerstvakantie bespraken mijn studenten en ik Mei van Gorter (timing is everything in comedy). Uiteraard ging het over sensitivisme, estheticisme, l’art pour l’art en Kloos & Perk. Een ander punt was de indeling op hoofdgenre: hebben we te maken met epiek of lyriek? Bij epiek zijn er gebeurtenissen en verstrijkt er tijd, bij lyriek gaat het … [Lees meer...] overLees Mei
Een literaire ruzie in 1660
Titelpagina van de Princelycke lof-dichten. Den Haag, Koninklijke Bibliotheek.Door Bas JongenelenIn de Koninklijke Bibliotheek wordt een dun boekje uit 1660 bewaard: Princelycke lof-dichten met gheluck-wenschen ende liedekens, gherymt door de vry lief-hebbers van den Wijngaert, onder den tytel van Groyen en Bloyen tot Brussel. Toe ghe-eyghent aen Joannes Van Laer, prins vande … [Lees meer...] overEen literaire ruzie in 1660
Juryrapport Gerrit Komrij-prijs 2013
De tweede Gerrit Komrij-prijs gaat naar Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk: De gefnuikte arend (Uitgeverij Prometheus / Bert Bakker, Amsterdam). De werken van Bilderdijk worden tegenwoordig eigenlijk niet meer gelezen, en ook de man zelf is min of meer vergeten. Met deze biografie wordt recht gedaan aan de vreselijke man die Bilderdijk … [Lees meer...] overJuryrapport Gerrit Komrij-prijs 2013
Registers van de Hollandse grafelijkheid
Historici hebben alle registers uit de Hollandse grafelijkheid uit de periode 1299-1345 in een teksteditie online gezet. Dit levert niet allen een schat aan historische, maar ook aan taalkundige gegevens op. En eigenlijk ook literaire - althans, sommige stukken hebben genoeg stof voor een complete roman. Neem nou wat er op 25 mei 1319 gebeurde. … [Lees meer...] overRegisters van de Hollandse grafelijkheid
Gerrit Komrij-prijs 2013
Door Bas JongenelenVorig jaar is de Gerrit Komrij-prijs voor het eerst uitgereikt. Ingrid Biesheuvel heeft die spuuglelijke bokaal gekregen voor haar prachtige vertalingen van Middelnederlandse Arturverhalen. De Gerrit Komrij-prijs is een prijs voor de publicatie die het best de oudere letteren populariseert. Dat kan een tekstuitgave zijn, een studie, een TV-programma, of … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2013
De reis van Sint Brandaan
Door Bas Jongenelen Het verhaal van de Ierse abt Brandaan die een zeereis onderneemt en allerlei vreemde dingen meemaakt, was populair in de Middeleeuwen. Het verhaal van de Ierse abt Brandaan die een zeereis onderneemt en allerlei vreemde dingen meemaakt, is populair in onze tijd. De afgelopen jaren zijn er diverse boeken uitgegeven met als titel De reis van Sint Brandaan, … [Lees meer...] overDe reis van Sint Brandaan
Uit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw
Door Bas JongenelenOnlangs bestelde ik via www.addall.com bij een Brussels antiquariaat het boekje Uit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw. Dit is een uitgave uit 1925 en de oplage was 200 exemplaren. Het door mij aangeschafte exemplaar bleek nummer 9 te zijn en het handexemplaar van één van de twee editeurs. Kijk, dat is altijd leuk. Maar er is iets bijzonders … [Lees meer...] overUit een Tongerschen dichtbundel der XVIe eeuw
Nieuwe pictogrammen bij de NS
Door Bas JongenelenVorig jaar mei had ik het over het pictogram dat aangaf dat het verboden is om geen flessen uit het raam te gooien. Pictogrammen zijn handig, omdat niet iedereen E Pericoloso Sporgersi op de juiste wijze weet te interpreteren. Tegenwoordig hebben de Nederlandse Spoorwegen nieuwe pictogrammen die recht doen aan de belevingswereld van de moderne mens. … [Lees meer...] overNieuwe pictogrammen bij de NS
Stoppen
Door Bas Jongenelen Vorig jaar plaatste ik mijn eerste bericht op Neder-L. Een jaar lang heb ik iedere week een berichtje geplaatst, maar met die regelmaat ga ik nu stoppen. Ik zal mijn tijd en energie anders moeten gebruiken, omdat ik van het NWO een beurs gekregen heb om een proefschrift te schrijven. Deze beurs is speciaal voor leraren om gedurende vier jaar twee … [Lees meer...] overStoppen
Elckerlijc in het VO
In het januari-nummer van Levende Talen Magazine hebben Peter Kortz en ik een artikel gepubliceerd over Elckerlijc. Of beter: of Elckerlijc wel voorkomt in lesboeken voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De conclusie stemt ons droevig: Elckerlijc komt niet voor. Bijna niet. Vroeger trouwens wel. … [Lees meer...] overElckerlijc in het VO
Jan van Doesborch, Refreynen int sot amoureus wijs
Oproep Hoewel de volledige tekst van de refereynen van Jan van Doesborch online staat op DBNL, ben ik toch op zoek naar de papieren versie van de editie Kruyskamp (het origineel uit circa 1524 is natuurlijk helemaal te veel gevraagd). Heeft iemand die editie onterecht in zijn boekenkast staan? www.boekwinkeltjes.nl en www.addall.com geven geen soelaas, daarom dus via deze … [Lees meer...] overJan van Doesborch, Refreynen int sot amoureus wijs
Muis en de tweefasenstructuur
Er bestaat geen recept voor een goed boek. Genoeg mensen hebben in het verleden geprobeerd het geheim van de literatuur te doorgronden, genoeg mensen proberen het nu en genoeg mensen zullen dat in de toekomst proberen. En gelijk hebben ze, of beter: gelijk hebben we, want ik ben ook zo iemand. Er zijn wel wat ingrediënten die behoorlijk goed kunnen werken: bij een … [Lees meer...] overMuis en de tweefasenstructuur
Nieuw! Uitgeverij Link
Als we de kranten mogen geloven, dan gaat het heel slecht met de boekenbranche. Er wordt steeds minder gelezen, er worden steeds minder boeken verkocht. Uitgeverijen fuseren, boekhandels richten koffiecorners in om nog een beetje omzet te draaien. In dit geweld van de neerwaartse spiraal is er iemand die gewoon gelooft in het boek en die nu gewoon een uitgeverij opricht: Jürgen … [Lees meer...] overNieuw! Uitgeverij Link
Gerrit Komrij-prijs
Dit jaar is voor het eerst de Gerrit Komrij-prijs uitgereikt: aan Ingrid Biesheuvel voor haar vertaling van Middelnederlandse Arturverhalen. Gefeliciteerd, mevrouw Biesheuvel, met uw prachtige boek en met de wat minder prachtige bokaal. De vraag is wie deze prijs in 2013 krijgt. Tips kunt u vanaf nu insturen. … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs
Afscheid van 2012, afscheid van de literatuur
Afgelopen week hield een van mijn studenten een presentatie over Het afscheid van de literatuur, de geschiedenis van een ontwaarding 1700-2000van William Marx (voor € 8,99 bij De Slegte). Vanwege die presentatie moest ik mij weer in dit boek verdiepen. Hoewel ik Marx een slordige denker vind, heeft hij op een bepaalde manier wel een punt. Hij is slordig op het gebied van … [Lees meer...] overAfscheid van 2012, afscheid van de literatuur
Drie minnaars in de klas
Eén van de leukste kluchten uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis is het zestiende-eeuwse Een speel van drie minners. Er is inmiddels een moderne vertaling van: De drie minnaars: de bankier, de manager en de makelaar. Ik zou zeggen: 'Lees die klucht.' Maar misschien zijn er wel docenten Nederlands onder ons die deze tekst in de klas willen gebruiken. In dat geval is … [Lees meer...] overDrie minnaars in de klas