De eerste Gerrit Komrij-prijs gaat naar Ingrid Biesheuvel voor haar boek De ridders van de Ronde Tafel (Uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep). Het boek geeft de moderne lezer kans om te duiken in de wereld van koning Artur. De vertalingen van de belangrijkste Middelnederlandse Artur-verhalen zijn én wetenschappelijk verantwoord én ze lezen als een moderne roman. … [Lees meer...] overJuryrapport Gerrit Komrij-prijs 2012
Neder-L in NRC
Gisteren schreef Ewoud Sanders in NRC Handelsblad (hij heeft daar iedere maandag een taalrubriek, 'Woordhoek') een artikel over de Middelnederlandse scheldwoorden uit Neder-L: … [Lees meer...] overNeder-L in NRC
Middelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Nou, we zijn er hoor. Heel Mak is doorgewerkt en alle scheldwoorden zijn eruit gefilterd. Dit is het laatste restje. Maar als je alle scheldwoorden bij elkaar zou willen hebben, moet je dan zelf alle twaalf afleveringen bij elkaar voegen? Nee hoor, dat is al gedaan (met dank aan Carlien van Kampen); de volledige lijst staat gewoon in aflevering 1. De eerste lijst is daar … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)
Oogrijm
Na bijna vierenhalf jaar zanglesKwam er een tophit voor The BanglesDe mooie meisjes zongen samenHet stemmige Eternal Flame … [Lees meer...] overOogrijm
Literatuurmethodes in het vo
Ik vroeg me onlangs af welke literatuurmethodes er gebruikt worden in het voortgezet onderwijs. Vandaar dat ik een kleine enquête uitgezet heb, met maar twee vragen: Welke literatuurmethode wordt er op jouw school gebruikt op havo, en: Welke literatuurmethode wordt er op jouw school gebruikt op vwo? Veertig scholen gaven antwoord, de meeste uit het zuiden van Nederland (Breda, … [Lees meer...] overLiteratuurmethodes in het vo
Beatrijs in het Hongaars
De basis van het Nederlandse Beatrijsverhaal is een legende die door Caesarius van Heisterbach opgetekend is in het Latijn (moderne Nederlandse vertaling is in 2003 uitgegeven door Uitgeverij Voltaire; deze uitgeverij heeft geen eigen site). Deze legende is een mooi voorbeeld van Europese literatuur, omdat het Latijn in de Middeleeuwen door heel Europa gelezen en gesproken … [Lees meer...] overBeatrijs in het Hongaars
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Handschrift van de Sint-Sebastiaansbroederschap in Brussel uit 1468, opnieuw ingebonden in 1697.Gisteren berichtte ik over de ontdekking van een vijftiende-eeuws handschrift op een Brusselse zolder. De informatie was erg summier, de pics waren erg low res, maar vandaag is er meer informatie vrijgekomen en zijn de foto's een stuk beter. … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder – deel 2
Vijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Lezers, ga eens heel gauw uw zolder opruimen! Er kan zo maar iets bijzonders liggen. Nee, geen schilderij van Rembrandt, en de opbrengst van de Zilvervloot heeft Piet Hein er ook niet gestald. Maar een vijftiende-eeuws handschrift? Dat zou zo maar kunnen. Nodig in ieder geval handschriftjager Remco Sleiderink uit, de Indiana Jones van de mediëvistiek. Hij heeft onlangs een … [Lees meer...] overVijftiende-eeuws manuscript ontdekt op zolder
Middelnederlandse scheldwoorden 11
Vulpen is het mooiste woord uit de scheldwoordenlijst van vandaag (het eerste deel staat hier). Het is al een behoorlijke tijd een soort pen, maar in de vijftiende eeuw betekende het duivelsjong. Kijk, dat heeft Mak toch maar mooi voor ons uitgezocht en opgeschreven. In ieder geval kunnen we elkaar ook deze week weer ouderwets tegen elkaar tekeer gaan. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 11
Middelnederlandse scheldwoorden 10
Toen ik begon aan een inventarisatie van de scheldwoorden die Mak noemt in zijn woordenboek, had ik geen idee dat ik tot meer dan tien episodes zou komen. Dit is nummer 10 en het eind is nog niet in zicht. Hoewel, het eind begint in zicht te komen. Als het om Middelnederlandse scheldwoorden gaat, ben ik een echte schosmuzeel. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 10
Middelnederlandse scheldwoorden 9
De serie Middelnederlandse scheldwoorden is weer toe aan een update. De eerste aflevering staat hier, nummer 9 hieronder behandelt de letters P en Q uit de woordenlijst van Mak. De omschrijving van het eerste woord 'Paddaert' is niet negatief: 'vent of kerel'. Is Mak hier niet een beetje te aardig? Het woord komt uit refereyn CXXXVIII uit de bundel van Jan van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 9
Hebban olla vogala
'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?' is niet het oudste Nederlandse zinnetje, maar het is wel een van de bekendste. Het heeft diverse mensen geïnspireerd tot kunst. Zo is er een dansvoorstelling van, een freejazzrocknewwavesong en een luisterliedje. Het Klokhuis is er ook mee aan de haal gegaan en het resultaat is een … [Lees meer...] overHebban olla vogala
Oapen
Onlangs werd ik gewezen op een interessant boek over Vondel, interessant omdat het werk van Vondel langs alle kanten belicht werd. De titel is briljant door zijn simpelheid: Joost van den Vondel (1587-1679), Dutch Playwright in the Golden Age. Minder briljant vond ik de prijs: € 169,-. Honderdnegenenzestig euro. Dat is nogal wat. Gelukkig is de redding nabij, want een … [Lees meer...] overOapen
Middelnederlandse scheldwoorden 8
Het punt met de lijst van Middelnederlandse scheldwoorden is dat de bronnen van J.J. Mak vooral literair zijn. Dit betekent dat veel van de scheldwoorden in het wild niet voor zijn gekomen, maar artificieel zijn. Vooral in kluchten en satirische teksten werd gescholden en ik heb zo het vermoeden dat schrijvers vaak leuke scheldwoorden bedachten - alles voor een gulle lach, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 8
Middelnederlandse scheldwoorden 7
Ik had mijn serie van Middelnederlandse scheldwoorden even onderbroken, omdat ik iets anders te melden had. Hier is echter deel 7 van de scheldwoordenlijst, gebaseerd op het Rhetoricaal Glossarium van Mak. Opdat u ouderwetsch schelde. Komen ze: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 7
Middelnederlands in de deeltjesversneller
Remco Sleiderink is een onderzoeker die nieuws uit de Middeleeuwse literatuur brengt. Kan dat dan? De Middeleeuwen zijn toch voorbij? Nou en of dat mogelijk is. Zo ontdekte hij in 2010 een paar nieuwe fragmenten van Jacob van Maerlant - ik geef toe dat dit vooral bij mediëvisten spectaculair nieuws was, maar dat het grote publiek er niet echt koud of warm van werd. Twee … [Lees meer...] overMiddelnederlands in de deeltjesversneller
Een regel der Duytsche Schoolmeesters
Ik vertel geen nieuws als ik zeg dat www.dbnl.org een literaire goudmijn is, je kunt er uren op doorbrengen om van de ene verbazing in de andere te vallen. Mijn oog viel op Dirck Adriaensz. Valcooch, een zestiende-eeuwse dichter, van wie niet veel meer bekend is, dan dat hij geboren en later ook weer gestorven is. In 1591 werd er een boekje van hem gepubliceerd: Een Nut … [Lees meer...] overEen regel der Duytsche Schoolmeesters
Middelnederlandse scheldwoorden 6
Om eerlijk te zijn dacht ik dat het samenstellen van een Middelnederlandse scheldwoordenlijst op basis van de rederijkerswoordenlijst een klein klusje was. Het tegendeel bleek waar. Dit is nu al deel 6... (Deel 1 staat hier.) En er zullen nog meer afleveringen volgen. Excuses voor de overlast. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 6
Middelnederlandse scheldwoorden 5
Merkt u ook dat er in uw omgeving op een eigenaardige manier gescholden wordt? Dat komt door de reeks Middeleeuwse scheldwoorden op Neder-L. Vandaar dat ik hier weer een follow up geef uit het Rethoricaal Glossarium van Mak. Dit is de basislijst, hier komen de aanvullingen: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 5
Middelnederlandse scheldwoorden 4
Terwijl heel Nederland zucht onder en geniet van de tropische hitte, ben ik voor het onvolprezen Neder-L in de Middeleeuwse scheldwoorden uit de woordenlijst van Mak gedoken. Clabotshoot dat ik ben. En is het al af? Nee, natuurlijk niet. Misschien de volgende keer. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 4
Middelnederlandse scheldwoorden 3
In het woordenboek der rederijkers van Mak staat bij veel scheldwoorden dat het een scheldwoord is. Bij veel schimpwoorden dat het een schimpwoord is. Niet altijd. Ik ben daarom maar dat woordenboek door gaan vlooien om een compleet overzicht te krijgen van hoe men elkaar uitschold in de zestiende eeuw. Ben ik er al klaar mee? Nee. Zelfs de C heb ik nog niet helemaal … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 3
Middelnederlandse scheldwoorden 2
Vorige week kwam ik met een lijst van Middelnederlandse scheldwoorden die ik uit het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak had samengesteld. Uiteraard was deze lijst niet compleet; ik heb nog een paar aanvullingen:Capoen, cappoender, capuijn, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 2
Middelnederlandse scheldwoorden
Onlangs vroeg iemand me of ik een stel Middeleeuwse scheldwoorden wist, om te gebruiken in een historische roman. Verder dan 'fielt' en 'dobbel velleken' kwam ik niet 1-2-3. Er is geen kant en klare lijst gepubliceerd, noch in een boek, noch op een site. Wat er niet is, moet je zelf maken. Vandaar dat ik begonnen ben in het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak. Een kwestie van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden
Het vogelmotief in ‘De Binocle’ van Louis Couperus
In 1920 publiceerde Louis Couperus het verhaal ‘De binocle’ in De Haagse Post. Het werd een klassieker en wordt tot op de dag van vandaag in het onderwijs veel gebruikt. (1) Vooral omdat de naturalistische noodlotsgedachte erin terug te lezen is en omdat de docent het fenomeen Leitmotiv er goed mee kan behandelen. Het Leitmotiv is de vogel; de vraag is waarom Couperus voor de … [Lees meer...] overHet vogelmotief in ‘De Binocle’ van Louis Couperus
Rutger Kopland
Afgelopen woensdag overleed dichter Rutger Kopland. Zijn bekendste gedicht is 'Jonge sla':Alles kan ik verdragen,het verdorren van bonen,stervende bloemen, het hoekjeaardappelen kan ik met droge ogenzien rooien, daar ben ikwerkelijk hard in.Maar jonge sla in september,Net geplant, slap nog,In vochtige bedjes, nee.In 1977 verscheen de Engelse vertaling, in de bundel An empty … [Lees meer...] overRutger Kopland