• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Verandering van voornaam

4 november 2019 door Gerrit Bloothooft 1 Reactie

Voornamendrift (43)

Door Gerrit Bloothooft

Journalisten vragen vaak of mensen van voornaam veranderen. Ik denk dat ze vooral willen weten of iemand een andere naam kiest dan in de jeugd werd gedragen. Het gaat er niet om dat Franciscus vanaf zijn geboorte Frans is genoemd, daarover schreef ik eerder aan de hand van een corpus roepnamen. Maar of Frans later Arne genoemd wil worden en dat ook officieel vastgelegd wil hebben in de basisregistratie personen. In de vorige bijdrage onderzocht ik dat voor transgenders. Nu eens kijken hoe vaak het zonder geslachtsverandering voorkomt en welke namen niet bevallen.

Dat blijkt lastiger dan ik dacht, want er zijn veel veranderingen van voornaam die ambtelijke correcties zijn. Zoals de zenuwachtige vader die een derde voornaam vergeet, of niet goed op de spelling van de naam let. In die correcties ben ik minder geïnteresseerd. In de basisregistratie personen staan in totaal 16.343 gevallen van voornaamverandering zonder geslachtsverandering van mensen die in Nederland zijn geboren. In 9.208 gevallen blijft de eerste voornaam gelijk of zijn er maar 1 of 2 letters veranderd; dat lijken me voornamelijk ambtelijke correcties. De meest voorkomende kleine veranderingen zijn het toevoegen van een diacriet en aanpassing van de spelling van vooral Arabische namen:

De resterende 7.135 voornamen worden flink veranderd. De oorspronkelijke naam komt niet terug, wordt stevig aangepast, of er worden namen voor en/of achter geplaatst. Voor al de betrokken personen (ongeveer gelijke aantallen mannen en vrouwen) is de eerste voornaam een duidelijk andere. De meest voorkomende naamsveranderingen staan in tabel 1.

Tabel 1. Meest voorkomende officiële veranderingen van de eerste voornaam.

Deels zijn dit nog spellingsveranderingen in Arabische namen, zoals J > Y. Daarnaast gaan gelatiniseerde namen in roepnaam over, zoals Johannes > Jan, Hans of John, Petrus > Peter, maar opvallend genoeg gebeurt het ook wel andersom: Jan > Johannes en Peter > Petrus. Begrijpelijk wil Tietje liever Titia of Tiny heten, en ook andere verkleinvormen worden verlaten: Aaltje > Alice, Trijntje > Tineke, Neeltje > Nelly, Pietje > Petronella. Opmerkelijk zijn de overgangen van een Arabische naar een Nederlandse voornaam en vice versa, Hassan > Hans, Richard > Rachid. Daar lijkt verandering van geloof het motief te zijn of een keuze voor verregaande integratie om discriminatie op grond van naam voor te zijn. Sidi is een respectvolle Arabische titel – de Marokkaanse koning heet Sidi Mohamed ben Hassan el-Alaoui – , die een aantal malen wordt weggelaten waarna Mohamed resteert. In de meeste van deze wat frequentere veranderingen blijft de initiaal gelijk, wat overigens maar geldt voor 16% van alle naamsveranderingen. De meeste naamsveranderingen leveren unieke combinaties van oude en nieuwe voornaam op die om privacy redenen niet besproken kunnen worden.

De namen die het vaakst worden veranderd zijn traditionele Nederlandse (en Arabische) namen die ook nog steeds het meest in de bevolking voorkomen (tabel 2). Daarnaast worden bij de vrouwen Tietje en Isis om heldere redenen gewijzigd. Maar veranderen gebeurt niet vaak, Johannes werd 94 keer veranderd (van 300.000 naamdragers), Johanna 68 keer (op 250.000). En de 7.135 naamsveranderingen zonder geslachtsverandering zijn maar net het dubbele aantal van die voor 3.107 transgenders.

Veel van de meer voorkomende naamsveranderingen zouden ook als roepnaam gerealiseerd kunnen worden. Johannes zal doorgaans al de roepnaam Jan, Johan of Hans hebben. Sommige naamdragers zullen echter pertinente redenen hebben om zo’n roepnaam officieel te maken. Of om voor een heel andere voornaam te kiezen. Maar veel komt het eigenlijk niet voor. De meesten zijn tevreden met hun voornaam of lossen het via een onofficiële roepnaam op.

Tabel 2. Voornamen die relatief het vaakst worden veranderd.

De verdeling van de geboortejaren van degenen met een sterk veranderde voornaam staat in figuur 1. Het is niet bekend op welke leeftijd de naam werd veranderd, maar bij meerderjarige jongeren (geboren voor 2000) komt het meer voor dan bij ouderen; dat zou een tendens kunnen zijn. Voor de minderjarigen die na 1999 zijn geboren hebben de ouders bij de rechtbank het initiatief moeten nemen; hoe ouder het kind, hoe vaker dat gebeurt. Maar je moet voorzichtig zijn. De digitalisatie van de basisregistratie personen vond plaats in de jaren 80 van de vorige eeuw. Het is best mogelijk dat de historische naam (en het historische geslacht) maar beperkt is geconverteerd. Dat zou de vorm van figuur 1 voor 1994 ook kunnen verklaren.

Figuur 1. Verdeling van geboortejaren van degenen die op enig moment hun voornaam veranderden.

Afbeelding: Franciscus. bron Wikimedia

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Naamkunde Tags: verandering, Voornamendrift

Lees Interacties

Reacties

  1. Irina zegt

    4 november 2019 om 10:48

    Ik zou absoluut mijn voornaam veranderen (mijn geboortenaam gebruik ik al meer dan 30 jaar alleen maar officiële context) als het niet zo’n gedoe was, duur en ingewikkeld, niet zoals in Groot-Brittannië waar je alleen een formulier hoeft in te vullen en een nominaal bedrag betalen. Misschien is het inmiddels veranderd, maar de laatste keer dat ik het probeerde kon het alleen maar via een advocaat en daar heb ik geen budget voor. Ik zou niet eens de officiële naam hoeven vervangen door de naam die ik in feite gebruik: een naam toevoegen is voldoende, ik gebruik nu ook vaak beide voorletters.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN HUISJESSLAK

Hij trekt een haperend spoor
onder zijn kalken huis
waarin hij boeken leest,
zijn leeszaal van voorname
stilte vol monter vlees.

Bron: Dierenalfabet, postuum verschenen, 1978

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
2024 Dick van Vliet
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d