Het stemde weinig vrolijk, het Kamerdebat van gisteren over het rampzalige voornemen van minister Van Engelshoven om de noden bij onze collega’s van ‘bèta/techniek’ te lenigen door geld af te romen bij ‘alfa/gamma/geneeskunde’ (ineens is, zonder dat iemand het merkte, de vijfdeling van de wetenschap een feit geworden).
De oppositie – dat wil zeggen de woordvoerders van GroenLinks, de PvdA en de SP, want rechtse oppositie is er in dit soort kwesties kennelijk niet –, zag kennelijk een zo vast besloten coalitie dat ze weinig meer wist te doen dan vragen om uitstel: reken nu eerst eens uit wat de effecten precies zijn voordat je zulke grootscheepse maatregelen treft. Ook dit bescheiden voorstel werd door de minister echter resoluut van tafel geveegd: ‘We hebben al genoeg gewacht!’
Ondertussen was de minister, vooral bezig zoveel mogelijk onduidelijkheid te genereren. Ze beweerde allerlei dingen waarvan je je afvraagt of het zelfs wel de bedoeling is dat iemand ze gelooft; bijvoorbeeld dat de universiteiten verantwoordelijk zijn voor de onrust die nu is ontstaan en niet haar rücksichtslose beleid. Volgens haar hebben de universiteiten namelijk allerlei tabellen in omloop gebracht waaruit blijkt dat een en ander zou kunnen leiden tot duizenden ontslagen. “Dat zijn niet mijn tabellen.” Tegelijkertijd weigerde ze daar dan andere cijfers tegenover te stellen. “Dat is niet mijn verantwoordelijkheid, daar gaan de universiteiten over.”
Uiteindelijk kwam ze wel met een ‘nieuwe’ tabel waaruit zou moeten blijken dat alle Nederlandse universiteiten er dankzij haar heilzame beleid vele miljoenen bij zouden krijgen. Het werd meteen duidelijk dat die tabel precies dezelfde gegevens had. Bovendien beweerde ze dat hier alles in stond, terwijl in de kleine lettertjes stond dat een aantal maatregelen eenvoudigweg niet waren meegenomen, zoals Lisa Westerveld (GroenLinks) opmerkte:
Nou nee, dit zijn niet ALLE plussen en minnen. En dat geven jullie zelf toe in de toelichting bij de tabel…
— Lisa Westerveld (@Lisawesterveld) July 1, 2019https://t.co/yrYObgTMuW
Ook Paul van Meenen, Van Engelshovens D66-partijgenoot, hielp mee met het creëren van zoveel mogelijk onduidelijkheid, onder andere door ook zijn vreugde te uiten in al deze investeringen die dus wonderwel volgens de universiteiten gaan leiden tot ontslagen, en door uiteindelijk een heel onduidelijke motie in te dienen (plaatje komt van Van Meenens eigen Twitter-account, hij zou zelf zeggen dat zijn batterij helemaal opgeladen is):
Sicco de Knecht van ScienceGuide gaf de toelichting als volgt weer:
Dan nog even de eerste motie van @Paul_van_Meenen uitgelegd: het voorstel is om minister @ivanengelshoven te vragen of zij de technische universiteiten kan vragen om een deel van de herallocatie aan de brede universiteiten te geven t.b.v. hun bèta-technische opleidingen #VanRijn
— Sicco de Knecht (@SiccodeKnecht) July 1, 2019
Het idee hierachter schijnt te zijn dat de technische universiteiten zo de schuld kunnen krijgen als er problemen ontstaan bij de beta-collega’s aan de algemene universiteiten.
Al met al was dit een weinig verheffend schouwspel. Vooral van D66, want van de andere coalitiepartijen kun je misschien niet anders verwachten (al deed de woordvoerster van de VVD nog wel haar best door te beweren dat er ’te veel vlees aan de botten’ zat van alle universiteiten behalve de technische, zonder dat iemand probeerde te verhelderen hoe zich dit verhield tot de bewering van de minister dat er juist miljoenen bij gingen.)
Voor donderdag ziet het er geloof ik somber uit: de tekenen zijn dat de Kamer dit rampzalige plan, zonder doorrekenen, gaat aannemen. We maken ons klaar voor een hete zomer.
Sluit je aan bij WO in Actie.
Ik had vanochtend een gesprek met de VVD-woordvoerster op Twitter, en daar stelde ze dat dat vet op de botten bij de sociale wetenschappen zit; daar zijn namelijk studentoverschotten, dat ‘mag wel wat minder’. Maar de geesteswetenschappen wil ze beschermen, althans, dat moeten de universiteitsbesturen doen als ik het goed begrijp. Ze praat graag een keer live verder.
Interessant, dank je wel. Zet hem op! (Maar we gaan ons natuurlijk ook niet laten uitspelen tegen onze zusters en broeders gamma-wetenschappers!)
(Nee zeker niet!)
Alsof je studentoverschotten oplost door docenten te ontslaan. Klinkt als een typische rechtse cliché over “grievance studies”. Het enige wat ze hiermee bereiken is lagere kwaliteit, want ik weet van collega’s hoe hoog de werkdruk ook is bij de sociale wetenschappen; daar zit echt geen vet op de botten.
Wil je meer bètastudenten, investeer in basisonderwijs en middelbaar onderwijs, d.w.z. creëer daar kennis en enthousiasme onder scholieren, zodat ze een bètastudie kiezen. Als dan gradueel het aantal studenten afneemt kun je lekker geld gaan overhevelen.
Het kan allemaal natuurlijk veel erger; zie hoe het er in Wisconsin aan toe is gegaan de laatste jaren, waar door de enorme bezuinigingen opleidingen als Engels, geschiedenis, en filosofie geschrapt moesten worden. Dit allemaal omdat Scott Walker wilde dat universiteiten niet langer naar kenniss streefden, maar naar het afleveren van goede werknemers.
Dit kabinet is goed op weg om hetzelfde beleid te implementeren.
Ja precies. Een studentenoverschot is niet per definitie een financieel overschot, met meer geld creëer je niet automatisch meer studenten, en met minder geld krijg je er niet automatisch minder (maar wel nog meer werkdruk voor de overgebleven docenten, wat ze trouwens wel erkent).
Onduidelijk? Vond ik niet. Het volgende is wat ze letterlijk zei naar aanleiding van de vraag hoe zij omgaat met de grote en breed gedeelde onrust en zorg dat deze plannen grote druk op de alfa, gamma en medische studies zetten. (De verschrikkelijke hoeveelheid “eh”s en “ah”s en pauzes die groot gedraai verrieden laat ik achterwege.)
“[…] wij bekostigen de universiteit als geheel en hoe dat intern wordt verdeeld daar ga ik geen uitspraak over doen, dat moet men zelf kijken wat daarin verstandig is en ik begrijp best dat dat lastig is […] maar het is ook de balans vinden tussen: ja, er ligt een opgave in bèta en techniek; ja, er ligt een opgave in interdiscipinair werken; en ja, we willen nu niet dat bij alfa, gamma en medische wetenschappen nu dingen gebeuren waar we later spijt van krijgen. Dat zijn inderdaad een aantal ingewikkelde opgaven bij elkaar maar dat is nou ook wel wat ik van bestuurders vraag: ga daar op en gebalanceerde manier mee om en als er dan een goed plan ligt, vinden ze mij aan hun zijde om dat te verdedigen.”
Vertaling… Die “schuif”, zoals zij het noemt, is een voldongen feit. Het bovenstaande betreft alléén de algemene universiteiten, wat duidelijk was uit wat vooraf ging. De minister zadelt de algemene universiteiten dus op met de gevolgen van de ‘schuif’ en met twee haaks op elkaar staande opdrachten: verplaats budget naar de bèta-faculteit maar breek de alfa, gamma en medische studies niet af. Het is dus vrij duidelijk dat ze de wet van de communicerende vaten niet kent. Met evenveel woorden zegt ze daarmee ook: die zorg van jullie interesseert me geen ruk. Daarna veegt ze haar straatje nog even aan: jullie (algemene universiteiten) zijn verantwoordelijk voor de interne herverdeling die dit beleid noodzakelijk maakt, verdeel de pijn een beetje. “Balanceren” heet dat dus.