Persbericht KNAW
De KNAW zal op verzoek van de minister van OCW een advies uitbrengen over de situatie bij de universitaire opleidingen Nederlandse Taal en Cultuur. Vanaf 4 maart 2019 gaat een commissie onder voorzitterschap van Lex Heerma van Voss (Huygens ING en Universiteit Utrecht) aan het werk. Het advies zal rond de zomer 2019 verschijnen.
De universitaire studie Nederlandse taal en cultuur heeft te maken met teruglopende studentaantallen: gedurende de laatste vijf jaar zijn die met zo’n 30 procent gedaald. Dat kan leiden tot een tekort aan leraren, en zeker aan leraren met een wetenschappelijke opleiding.
De minister heeft de Akademie gevraagd om een analyse te geven van de situatie bij de opleiding Nederlands, en om oplossingen aan te dragen voor het vergroten van het aantal studenten dat een wetenschappelijke opleiding Nederlands volgt of een opleiding die daar raakvlakken mee heeft, zodat het aantal Neerlandici toeneemt.
De Akademie zal het advies opstellen in samenspraak met andere gremia die zich met deze problematiek bezighouden zoals de Raad voor de Neerlandistiek en het Nationaal Platform voor de Talen.
Commissie
- Prof. dr. Lex Heerma van Voss, Huygens ING en Universiteit Utrecht (voorzitter)
- Prof. dr. Petra Hendriks, Rijksuniversiteit Groningen
- Prof. dr. Lotte Jensen, Radboud Universiteit
- Dr. Helmer Helmers, Universiteit van Amsterdam
- Prof. dr. Yra van Dijk, Universiteit Leiden
- Prof. dr. Els Stronks, Universiteit Utrecht
- Prof. dr. Marc van Oostendorp, Radboud Universiteit
- Dr. Sander Bax, Tilburg University
- Dr. Max van Duijn, Universiteit Leiden
Ook hier ontbreekt blijkbaar het inzicht dat neerlandistiek een internationaal vakgebied is. Er worden zelfs expliciet gremia genoemd waarmee gesproken gaat worden, zodat de ‘universitaire opleidingen Nederlandse Taal en Cultuur’ in Vlaanderen bijna expliciet worden uitgesloten. Juist als het over aantallen neerlandici gaat, kun je er toch niet aan voorbijgaan dat die ook in Vlaanderen worden opgeleid?
Dit perspectief zullen we zeker ook meenemen: ik ben bestuurslid van de Internationale Vereniging Neerlandistiek en lid van deze knaw commissie, dus die link is er. De knaw commissie gaat de eerste vergadering breder kijken hoe we informatie uit alle relevante contexten in het advies gaan betrekken – de afwezigheid van een vertegenwoordiger van taalbeheersing in de commissie geeft daar bijvoorbeeld reden toe.
Dank voor dit antwoord. De IVN is natuurlijk wel weer iets heel anders dan ‘Vlaanderen’.
Er is maar één oplossing mogelijk: Geef de studenten de kans om vanaf de bacheloropleiding twee talen te studeren, zoals dat in Vlaanderen het geval is. Bij ons kun je eigenlijk geen Neerlandistiek studeren (wat ik altijd heb betreurd, maar dit terzijde). Je studeert ‘Taal- en letterkunde’ en kiest daarbij voor twee evenwaardige talen. Aan de KULeuven bijvoorbeeld kun je de studie van het Nederlands combineren met niet minder dan acht andere talen. Zie: https://onderwijsaanbod.kuleuven.be/opleidingen/n/CQ_50074166.htm#activetab=diploma_omschrijving
Neerlandistiek combineren met een goed gekozen minor zou mijn voorkeur hebben. Maar dat is al jaren regel in NL.
In Vlaanderen is er wel geen sprake van een major en een minor. Het gaat om twee evenwaardige talen.
Goed dat deze commissie er is, en er zal vast gekeken worden naar wat er buiten de neerlandistiek en buiten de academische wereld gedacht wordt over mogelijkheden voor het vak. Maar waarom niet een paar welwillende buitenstaanders in de commissie, mensen die het vak niet door en door en al jarenlang kennen, die de argeloze vragen van de buitenstaander kunnen stellen, die daardoor ook in onbevangenheid oplossingen kunnen bedenken waar wij neerlandici nooit aan zouden denken. Vraag een slimme wiskundige, een dirigent, een topsporter. Als het maar iemand is die vragen kan stellen, onconventioneel kan denken. Iedereen weet immers wel iets over het schoolvak en veel over de taal.
Zeer eens met Peters en Johans opmerkingen over de samenstelling van de commissie, dus blij met Els’ reactie over de eerste vergadering van dit geleerde gremium. Een (niet geheel objectieve ;-)) duit in datzelfde zakje: ik zou me voor kunnen stellen dat ook vertegenwoordigers van niet-neerlandistieke maar wel met en voor de neerlandistiek vertrouwde instellingen meedenken met een commissie die nu juist bijna uitsluitend uit aan universiteiten verbonden neerlandici bestaat (met vast allemaal een of meerdere (voormalige) nevenfuncties waardoor zij ook de wereld buiten die bubbel kennen, maar toch). Succes, mooie ‘klus’!
Een beetje leraar ontbreekt hier. Ook in de berichtgeving gaat het meer dan eens over de leraren Nederlands zonder de leraren Nederlands. Heel vaak ligt het wel aan de leraren Nederlands, overigens, als je de hotemetoten mag geloven. Misschien moet het KNAW een commissie van leraren Nederlands installeren om te zien hoe de cirkel, waarbij de academie geestdriftige leraren schiep en die leraren op hun beurt voor nieuwe rekruten neerlandistiek zorgde, doorbroken is … en hersteld kan worden. De studie Nederlands die ik volgde, was fantastisch en het spijt me maar ik zou nu aarzelen de studie andermaal te kiezen.