Door Henk Wolf

Namen zijn overal. Mensen hebben namen, bedrijven hebben namen, producten in de supermarkt hebben namen. Veel van die namen zijn in de publieke ruimte te horen of te lezen. Dat geldt ook voor opschriften, bijvoorbeeld op gevels, reclameposters en motorkappen.

Wie zo’n naam of opschrift in de publieke ruimte brengt, heeft daarbij waarschijnlijk een bepaalde taalgemeenschap in gedachten op wie de naam of het opschrift een bepaalde indruk maakt. In een wereld waarin duizenden talen worden gesproken is het alleen niet onwaarschijnlijk dat er ook mensen zijn die de naam of het opschrift heel anders ervaren.

Het in Nederland bekendste voorbeeld van zo’n voor anderstaligen ongelukkige naam is vermoedelijk die van de Fiat Croma, die in Italië ongetwijfeld een leuke, frisse naam had, maar die in Nederland geassocieerd werd met een pakje bakboter. Ik heb weleens gelezen dat dat de verkoop van de auto in Nederland geen goed zou hebben gedaan, maar ik weet niet of dat waar is.

Een andere auto, de Smart, heeft voor Nederlandstaligen ook al zo’n ongelukkige naam. Dat kleine autootje van Mercedes komt uit Duitsland, waar de makers toch eigenlijk hadden kunnen bedenken dat Smart wel verdacht veel op Schmerz leek. Of de naam de verkoop in Nederland en Vlaanderen ook drukt, weet ik niet. Veel meer voor anderstaligen ongelukkig gekozen autonamen staan in dit artikeltje in de NRC: link. (Wie geen NRC-abonnee is, kan het lezen door de pagina in een privévenster te openen.)

Een van de ongelukkigst gekozen merknamen is die van een voormalige keten van Duitse pompstations, DEA. Dat is een afkorting van Deutsche Erdölgesellschaft, maar dea is ook het Friese woord voor ‘dood’. Vroeger vond ik dat ritjes over de Autobahn door het in hoofdletters geschreven DEA in combinatie met het voortdurend opduikende Ausfahrt toch wat dreigends hadden.

In Baarn reed ik eens langs een bejaardentehuis met de naam Meander. Die naam verwijst natuurlijk naar een slingertje in een weg of rivier, maar meander is ook Fries voor ‘maaier’ en ‘de Meander’ is een van de Friese bijnamen van de dood – zeker voor een bejaardentehuis een nogal macabere naam.

Een heel grappige persoonsnaam is die van de Italiaanse politicus Beppe Grillo, zeker als je weet dat beppe het Friese woord voor ‘oma’ is.

Als afsluiter: hilarisch is het opschrift op de poster die jarenlang in een straat vlak bij ons huis hing. De poster was van een organisatie die kamers verhuurde en hij was nogal minimalistisch vormgegeven. Er stond alleen een getekend bedje op, met de tekst ‘Huren in Groningen’ en een telefoonnummer. Ik heb me altijd afgevraagd hoeveel Duitse toeristen de arme telefoniste wel niet moest afpoeieren. De poster hangt er ondertussen niet meer.

Wie heeft meer van dit soort namen en opschriften die in de ogen van anderstaligen nogal ongelukkig gekozen zijn?