• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Wat is het nou?

29 september 2018 door Henk Wolf 2 Reacties

Door Henk Wolf

Zoals religieuze discussies zich vaak verhouden tot natuurwetenschappelijke, zo verhouden publieke discussies over taal zich vaak tot taalkundige. In beide gevallen contrasteert de wil om voor te schrijven met de wil om te beschrijven, contrasteren dogma’s met nieuwsgierigheid, contrasteert het zoeken naar bevestiging met het zoeken naar ontkrachting. En net als het religieuze discours heeft het publieke taaldiscours formuleringen waaraan veel gewicht wordt toegekend, maar die bij nadere beschouwing niets betekenen en waaraan iedereen die zich geroepen voelt betekenis kan geven.

In het religieuze discours zijn voorbeelden van betekenisloze maar gewichtige formuleringen zonde en onrein. Die woorden betekenen precies wat de spreker ermee wil bedoelen. En ook sprekers die er niets mee willen bedoelen, gebruiken ze, in de verwachting dat er ergens een betekenis verborgen is, die de schriftgeleerden hun kunnen mededelen. Het zijn de mensen die een dominee mailen met de vraag of een voorhuwelijkse kus zonde is.

De frase ‘het is’ is in het publieke taaldiscours zo’n betekenisloze formule. Het is er een die wordt gebruikt in discussies over taalnorm of over spellingnorm. Je kunt ‘r tegenkomen in uitspraken als de volgende:

  • Is het nou literatuur of litteratuur?
  • Nee, het is echt ‘op je vork nemen’, niet ‘op de vork nemen’.
  • Het is toch ‘een aantal mensen hebben’?

Wie zulke uitspraken doet, kijkt vaak de docent of de taalkundige aan, alsof die toegang heeft tot een hogere kennis en weet wat ‘het is’. Alleen, ‘het is’ betekent niets. Wie navraagt wat een spreker met de bovenstaande uitspraken nou precies bedoelt, sticht doorgaans verwarring. Mensen die de formule gebruiken, geloven dat er ergens een lijst bestaat van wat wel en niet achter ‘het is’ mag staan, en ze gaan er blijkbaar van uit dat dat voor anderen ook vanzelfsprekend is.

Tuurlijk, de docent of taalkundige kan in veel gevallen wel voor de gelegenheid een definitie bedenken. Hij kan nakijken of een vorm in een woordenboek staat, hij weet vaak wel of de Taalunie of het Genootschap Onze Taal of Jan Renkema een advies geeft over het gebruik ervan. Vaak weet ie ook wel iets over de geschiedenis van een taaladvies of een sociale taalnorm. Vaak ook weet ie iets over de gebruiksfrequentie en anders kan ie wel googelen. Hij kan ook te rade gaan bij z’n eigen taalgevoel. De spelling volgens de officiële regels kan ie opzoeken in het Groene Boekje, de witte spelling op spellingsite.nu.

Maar een zo menselijk, een zo tijdsgebonden, een zo sociaal geconstrueerd antwoord willen de mensen die ‘het is’ zeggen, helemaal niet horen. Achter ‘het is’ zit een essentialistische manier van denken. Een docent of taalkundige kan alle bovenstaande informatie verzamelen en aanreiken en dan nog kan het gebeuren dat die mensen na een vriendelijk bedankje vragen: ‘Dus wat is het nou?’ of zeggen: ‘Toch denk ik dat het hebben is en niet heeft‘.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: taalnorm

Lees Interacties

Reacties

  1. Rob Alberts zegt

    29 september 2018 om 20:24

    Taalregels verbloemen de levendigheid van Taal.

    Vriendelijke groet,

    Beantwoorden
  2. DirkJan zegt

    29 september 2018 om 21:39

    ‘Het is’, is al een paar jaar het motto van mijn website. Niet om er een zekerheid mee aan te geven, maar om te zeggen dat hoe je ook denkt of gelooft over de werkelijkheid – waar we vandaan komen, of waar we heen gaan – we hebben altijd te maken met hoe het leven zich hier en nu voordoet en ontrolt, wat er ook gebeurt: het is.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d