(Persbericht Letterenfonds)
Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe volwassenen in Nederland met poëzie in aanraking komen. Poëzie wordt vaak gezien als een niche-binnen-een-niche, maar het blijkt een zeer wijdverspreid genre: 97% van de volwassen Nederlanders komt weleens in aanraking met poëzie. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de openbare ruimte, bij speciale gelegenheden of op televisie, social media en radio. Bovendien worden deze ervaringen positief gewaardeerd: meer dan de helft geeft het zomaar tegenkomen van poëzie een 7 of hoger (op een schaal van 1 tot 10). En: voor veel mensen smaakt de poëzie die zij zomaar tegenkomen naar meer.
Vrijwel alle Nederlanders komen in aanraking met poëzie. Dat blijkt uit het onderzoek dat Kila van der Starre samen met bureau Markteffect onder 1.003 Nederlanders van 18 jaar en ouder uitvoerde in het kader van haar promotieonderzoek naar ‘poëzie buiten het boek’ in Nederland. Maar liefst 97,4% leest, luistert, schrijft of deelt poëzie, of komt poëzie zomaar tegen, bijvoorbeeld tijdens speciale gelegenheden, op televisie, in de openbare ruimte, of in een tijdschrift, krant of op internet.
Het sinds eind 19de eeuw gangbare idee dat poëzie een genre is dat we individueel en in stilte lezen (‘met een boekje in een hoekje’) gaat niet op: Nederlanders komen vooral in aanraking met poëzie in mondelinge vorm. Poëzie is voor de meeste volwassenen een sociaal fenomeen dat collectief wordt ervaren. Dat gebeurt met name tijdens bijzondere gelegenheden zoals een huwelijk, een uitvaart of een speech, en via televisie, kranten, radio of social media. Mensen waarderen dat ook. Een belangrijke reden voor mensen om poëzie te ervaren is dat zij geraakt willen worden of aan het denken gezet, maar ook de praktische reden – op zoek naar een gedicht voor een speciale gelegenheid – is belangrijk.
Voor veel mensen smaakt de poëzie die zij zomaar tegenkomen naar meer. Bijna de helft van de volwassen Nederlanders wil daarna meer poëzie lezen of horen. Van der Starre stelt dan ook vast dat er voor uitgevers, boekhandelaren, bibliotheken en het onderwijs mogelijkheden zijn voor poëziebevordering.
Kila van der Starre (2017) Poëzie in Nederland. Een onderzoek naar hoe vaak en op welke manieren volwassenen in Nederland in aanraking komen met poëzie. Amsterdam: Stichting Lezen in samenwerking met het Nederlands Letterenfonds, en is te downloaden.
Kila van der Starre is als promovendus verbonden aan de vakgroep Moderne Nederlandse Letterkunde van de Universiteit Utrecht. Voor meer informatie over haar onderzoek: kilavanderstarre.
Er zijn dus blijkens dit onderzoek een paar miljoen Nederlanders die meer poëzie willen lezen of horen. Maar de meeste dichtbundels verkopen ZEER beroerd, in de regio van een paar honderd verkochte exemplaren, zelfs voor bekende, prijswinnende en straatnaamgevende dichters. Zonder subsidie is dit verliesgevend.
Promotie van bundels heeft dus geen zin. Wat werkt is het aanbieden van thematische bloemlezingen en bundels die specifiek aansluiten bij ankerpunten van levensfases. Ingmar Heytze schreef bijvoorbeeld recent een succesvolle bundel over het vader worden en verhuizen (inclusief bezoek aan de IKEA etc.). Zelfs deze bundel werd overigens gesubsideerd. Bij de Bruna lag maandenlang de verzameling ‘Gedichten die vrouwen aan het huilen maken’ tussen de thrillers en voetbalbiografieën.
Poëzie als woordkunst en cultureel spel is blijkbaar niet relevant voor het grote publiek. So what. Dat is geen reden om er niet mee door te gaan. Laat het Letterenfonds, opdrachtgever van dit onderzoek, vooral doorgaan om het schijnbaar wereldvreemde te ondersteunen. Af en toe sijpelt er wel een mooi begrafenisgedichtje uit. Funferal!
Gedichten lezen of horen is fijn, ze zelf voordragen is prachtig, maar is niet het allermooist om zelf een gedicht te schrijven? Wel, iedereen kan weer meedoen met de Turing Gedichtenwedstrijd waarmee je als eerste prijs maar liefst 10.000 euro kan winnen! Je mag zoveel gedichten inzenden als je wilt en er wordt anoniem beoordeeld. Inzenden kost 5 euro per gedicht (betalen via iDeal) en er kan tot 15 november worden ingezonden. De uitslag is begin 2018 in het radioprogramma Met het oog op morgen. Nu ben ik zelf geen dichter, maar toch doe ik mee, een mooie uitdaging en je weet maar nooit …
http://www.turinggedichtenwedstrijd.nl/wedstrijd